Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Ahmad Massoud: Look to local leaders to save Afghanistan
ABD birliklerinin Afganistan'dan tamamen çekilmesinden sadece haftalar önce - ve Taliban savaşçıları ülke genelinde daha fazla toprak ele geçirirken, Ahmed Mesud, militanlarla müzakerelere açık olduğunu söyledi.
Sovyet karşıtı direnişin öldürülen kahramanı Ahmed Şah Mesud'un oğlu Ahmed Mesud, 5 Eylül 2019'da Afganistan'ın Panjshir eyaleti Bazarak'ta yeni bir siyasi harekete katılmak için geldiğinde el sallıyor. Fotoğraf REUTERS/Mohammad Ismail aracılığıyla.
Anti-Sovyet direniş komutanı Ahmed Şah Mesud'un oğlu Mesud, Atlantik Council Güney Asya Merkezi’ne verdiği bir röportajda, “Afganistan'da barış ve güvenlik ve istikrar uğruna babamın kanını bağışlamaya istekli ve hazırım” dedi. Mesud'un babası, 2001'deki 9/11 saldırılarından günler önce El Kaide tarafından öldürüldü.
Ancak, kuzeydoğu Afganistan'daki hükümet kontrolündeki Pençşir eyaletinde bulunan Mesud, kendisi ve diğer Afganların, "terörizmin iradesine boyun eğmeye" istekli olmadıklarını da sözlerine ekledi.
Mesud, siyasi müzakereler yoluyla “Taliban ile kapsayıcı bir hükümet kurmaya hazır” olduklarını, ancak kabul edilemez olan şeyin, yalnızca Afganistan için değil, hem bölge hem de dünya için ciddi bir tehdit oluşturacak “aşırılık ve köktencilik” ile işaretlenmiş bir Afgan hükümeti olduğunu ifade etti.
Yine de Taliban'ın son haftalardaki kapsamlı askeri saldırısı, grubun müzakere havasında olmadığını gösteriyor. Eyalet başkentlerini ele geçirmeleri hem Batılı liderler hem de yerel halk arasında Taliban'ın acımasız saltanatının yakında geri dönebileceğine dair korkuları körükledi. Salı günü, Afgan Devlet Başkanı Eşref Gani ve diğer siyasi liderlerin, Taliban'ın ilerlemesine direnmek için sivil güçleri silahlandırmayı kabul ettikleri bildirildi .
Mesud, Afganistan'ı bu tehlikeli noktaya neyin getirdiğini düşündü ve başarısız olduğuna inandığı bir barış süreci için ileriye giden yolun ana hatlarını çizdi. 32 yaşındaki Mesud, 1990'ların sonundaki Kuzey İttifakı'na benzer bir Taliban karşıtı etnik milis koalisyonunun yeniden dirilmesi için bastıran önde gelen seslerden biri.
İşte röportajımızdan bazı önemli çıkarımlar:
Adem-i merkeziyetçilik davası
- Mesud, ülkenin yoğun bir şekilde merkezileştirilmiş yönetim ve güvenlik sisteminden kaynaklanan yolsuzluk ve yanlış yönetimin bir sonucu olarak, Afgan hükümetinin nüfusun desteğini kazanamadığını savundu. Taliban saldırıya geçerken, "insanlar sistemin onları kurtarabileceğine güvenmiyor" dedi. Afganistan gibi çeşitli, çok ırklı bir toplumun, merkezi olmayan bir siyasi sisteme ve silahlı kuvvetlere ihtiyacı olduğunu iddia etti.
- Aşırılıkla etkin bir şekilde mücadele etmek için Taliban karşıtı yerel milislerin güçlendirilmesi gerektiğini savunan Mesud, “son yirmi yılın en büyük başarılarından biri” olarak nitelendirdiği Afgan ordusunun Taliban ile mücadelesinde tükenme riski altında olduğunu belirtti. Aslında, militan gruba direnen reformcu yerel askeri ve siyasi liderlerin “şu anda hükümetin bel kemiği” olduğunu da sözlerine ekledi.
Taliban müzakereye nasıl ikna edilebilir?
Mesud, bölgesel güçlerin iletilmesine yardım etmesi gerektiğini söylediği bir mesajında, Taliban'ın Afganistan'ın geleceğinde rol oynayabilmesinin tek yolunun, üyelerinin savaşmayı bırakması olduğuna inandığını ifade ederek “Ateşi yayan [Taliban], biz değiliz” diyor.
- Ancak bu göz korkutucu bir görevdir. Mesud, günümüzün Taliban savaşçılarının, IŞİD ve El Kaide gibi modern cihatçı gruplarla bağlantıları sayesinde “90'larda savaşan babalarından bile daha radikal hale geldiğini”, “Talibanın islah olmadığını” ifade ediyor.
- ABD'nin Afganistan'dan askeri olarak çekilme kararına saygı duyduğunu söyleyen Mesud, Afganistan'ın şu anki durumunu kısmen, Afgan hükümeti ve Taliban'ın kendi siyasi çözümlerine ulaşmasından sonra gelmesi gerektiğini savunduğu ABD hükümeti ile Taliban arasındaki Şubat 2020 anlaşmasının zamanlama ve sıralamasına bağladı. Sonuç olarak ve Taliban'ın mevcut "ivme"si göz önüne alındığında, Doha'da Taliban ile Afgan hükümeti arasındaki görüşmelerin şimdilik fiilen "bittiğini" söyledi.
- Taliban'ı müzakereye zorlamanın en etkili yolu caydırıcılıktır. Mesud, grubun liderlerinin Afganistan'da askeri olarak hedeflerine ulaşamayacaklarını anladıklarında, muhtemelen siyasi diyaloga daha açık hale geleceklerini söyledi. Mesud, grubu ikna etmek için en güçlü teşvikin, diğer ülkelerin Taliban'a savaş yerine barış görüşmeleri veya seçimler yoluyla iktidara gelmeleri durumunda vermesi gerektiğini savunduğu “bölgesel ve uluslararası tanınma” olduğunu da sözlerine ekledi.
Kamal Alam, 9 Ağustos 2021, The Atlantic Council
(Kamal Alam, Atlantik Konseyi'nin Güney Asya Merkezi'nde yerleşik olmayan kıdemli bir araştırmacısı ve Ahmed Mesud'un başkanı olduğu Mesud Vakfı'nın özel danışmanı ve temsilcisidir.)
Tamer Güner, 15.08.2021, Sonsuz Ark, Stratejik Araştırma, Çeviri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.