Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Shanghai protests: ‘We want everyone to hear our voice’
"Spontane gösteri, Çin'in katı 'sıfır Covid' politikalarına karşı artan hoşnutsuzluğun altını çiziyor"
Pazar akşamı (27 Kasım 2022) Wulumuqi Yolu'nda alacakaranlık çöktüğünde, Çin anakarasında son on yılların en çarpıcı sivil itaatsizlik sahnelerinden biri yaşanıyordu.
Olayı izleyenler, Şangay'ın merkezindeki işlek bir kavşakta, bir gün önce Çin'in batısındaki bir yangının kurbanları için nöbet tutulan yere yakın bir yerde gerçekleşen bu toplanmayı daha önce tanık oldukları hiçbir şeye benzemeyen bir olay olarak tanımladılar.
Bir protestocu, Çin'in internet sansürüne karşı bir meydan okuma eylemi olarak boş bir kağıt tutuyor © AFP / Getty Images
Herhangi bir noktada yüzlerce insan toplanmıştı ve daha fazlası yüzlerce polis memuru tarafından kuşatılmış bir şekilde protestoları izlemek ya da yürümek için duruyordu. Polis memurları birkaç saat boyunca, hem hükümetin koronavirüs politikalarına hem de daha geniş otoritesine karşı çoğunlukla barışçıl olan ancak sık sık taşma tehdidinde bulunan spontane bir meydan okuma ifadesini kontrol altına almak için mücadele etti.
Covid politikalarının "bilimsel olmadığını" söyleyen genç bir adam "Herkesin sesimizi duymasını istiyoruz" dedi.
Toplanma, Çin'in katı "sıfır Covid" politikalarına karşı ülke çapında oluşan hoşnutsuzluk dalgasının bir parçasını oluşturdu ve Perşembe (24 kasım 2022) günü kilit altındaki Urumçi kentinde çıkan yangında 10 kişinin ölümü üzerine artan öfke duygusuyla ortaya çıktı. Cumartesi günü (26 Kasım 2022) düzenlenen nöbet eyleminin işaret ettiği trajedi, yetkililerin reddettiği kısıtlamalardan geniş ölçüde sorumlu tutuldu.
Şanghay'ın yanı sıra Nanjing ve Wuhan'daki üniversitelerde de nöbetler düzenlenirken, Pazar günü Pekin'deki Tsinghua üniversitesinde de öğrencilerin hükümetin koronavirüs politikalarına karşı barışçıl bir protesto düzenlemesi hoşnutsuzluğun arttığına işaret etti.
Pazar günü Şanghay'daki protestoculardan bazıları, Çin'de internette sıkça rastlanan sansüre bir gönderme olarak, üzerinde hiçbir şey yazmayan beyaz kağıtları havaya kaldırdılar. Birkaç kağıt parçası yakındaki bir binadan yere süzüldüğünde, kalabalık haykırdı ve ortalık alkışa boğuldu.
Çin'deki nöbetler, tecrit altındaki Urumçi kentinde çıkan bir yangında 10 kişinin hayatını kaybetmesi üzerine artan öfke duygusundan kaynaklanıyor © Thomas Peter/Reuters
Yılın başlarında Çin'in en büyük şehrinin iki ay boyunca tecrit edilmesiyle sonuçlanan hükümetin sıfır Covid yaklaşımına yönelik şikâyetler, daha geniş siyasi ortama ilişkin kaynayan hayal kırıklıkları ve azalan özgürlükler duygusuyla bağlantılıydı.
Diğerleri gibi ismini vermek istemeyen genç bir protestocu "Bütün sistem, bütün rejim doğru değil" dedi. Covid'in son iki üç yılının "sadece bir fitil" olduğunu da sözlerine ekledi.
Cumartesi akşamı nöbete katılanlar erken saatlerde polis tarafından dağıtıldılar. Pazar günü öğleden sonra ise büyük bir kalabalık kavşakta toplandı ancak daha sonra Wulumuqi yolu boyunca dağıldı ve ardından aceleyle bir araya getirilmiş bir barikat ve sıra sıra polis memurları tarafından kordon altına alındı.
Çoğu aktif olarak protesto yapmıyordu ve bunun yerine gözlemlemek için toplanmıştı. Ancak kalabalık zaman zaman münferit olaylarla harekete geçti. Bir adam beyaz bir kağıt parçasını bir ağacın dalına iliştirdi. Bir polis memuru kağıdı söktüğünde, insanlar birkaç dakika boyunca diğer memurlarla çatıştı ve kısa süre içinde yatışmadan önce yakındaki gruplar arasında panik yaşandı.
Diğer durumlarda, insanlar olay yerinden sürüklendiğinde ya da yakındaki polis minibüslerine bindirildiğinde insanlar "bırakın onları" diye bağırdı. Diğerleri ise beladan uzak durmaya çalışarak kenarlarda bekledi. Bazıları Çin'de yasın sembolü olan beyaz çiçekler taşıdı; bu çiçek demetleri polis tarafından yolun aşağısındaki orijinal alandan alay sesleri arasında kaldırıldı.
Gösteriye katılan bir kadın "[sıfır Kovid] politikalarını destekleyen insanlar bile bir şeylerin yanlış gittiğini fark etmeye başladılar" dedi.
Çin polisi Şanghay'daki protesto alanına erişimi engelledi © AP
Anne ve babasıyla birlikte 33 yıl önce, 1989 yılında, henüz yedi yaşındayken başka bir protestoya katıldığını söyledi. Pekin'deki Tiananmen Meydanı protestolarına atıfta bulunuyordu ve bu protestolar ülke çapındaki şehirlerde yankı bulmuştu, ancak ismini yüksek sesle söylemedi.
"Bunun tüm hayatım üzerinde etkisi oldu" dedi. "Şimdi kızım yedi yaşında ve onu buraya getirmeye cesaret edemiyorum. Ne olabileceğini bilmiyorum" diye ekledi.
Ayrı bir yerde, caddenin aşağısında ve görünüşe göre toplantıyla ilgisi olmayan, Çin'in başka yerlerinde fokurdayan öfkenin işaretleri vardı. PCR test alanındaki bir adam, tehlikeli madde giysisi giymiş bir kadını agresif bir şekilde yere fırlattı. Kadın bir süre hareketsiz kaldıktan sonra ayağa kalkmasına yardım edildi.
Toplanma akşam saatlerine kadar sürerken, zaman zaman bağrışmalar ve çatışmalar yaşanırken, trafik olay yerinden akmaya devam etti ve sıradan hayat zaman zaman kendini gösterdi. Bir noktada bir kamyon yakındaki çöp kutularından çöp toplamak için durdu.
Alanda bulunan bir kişiye göre toplanma Pazar günü yerel saatle gece yarısı civarında hızını kaybetmiş görünüyordu.
Her ne kadar binlerce insanın protestonun yapıldığı yerden geçmiş ya da protestoya katılmış olması muhtemel olsa da, bu sayı şehrin büyüklüğüne oranla çok küçük.
Yine de Çin anakarasında böylesine kamuya açık bir alanda polise ve hükümete karşı açık protestoların görülmesi nadir ve önemli bir olaydır ve görüntüler hızlı sansüre rağmen internette hızla yayılmıştır.
Az sayıda insan polis tarafından götürülürken, büyük çoğunluk sessizce olay yerini kenardan izlemeye devam etti ve bundan sonra ne olacağını görmek için sabırsızlandı.
Bir kadın, "Ailelerimiz var, işlerimiz var, öne çıkmaya cesaret edemiyoruz," dedi. "Ama en azından neyin doğru olduğunu ve kimi desteklememiz gerektiğini biliyoruz".
"İzlemek de bir tür destektir" dedi.
Seçkin Deniz, 29.11.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.