Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
'Made in China 2025' thrives with subsidies for tech, EV makers
"Yardımlar devam ediyor, ancak yerel yönetim nakit sıkıntısı yeni bir faktör ekliyor."
Pekin'in ülkedeki son teknoloji üretimi arttırmaya yönelik "Made in China 2025" planını başlatmasından yedi yıl sonra, bu terim kamu tartışmalarından ve resmi belgelerden neredeyse kayboldu. Ancak politika ölmedi. Aslında, Çin genelinde yerel hükümet finansmanı üzerindeki baskılar artsa bile, elektrikli araç üreticileri ve çip üreticileri gibi tercih edilen şirketlere yönlendirilmeye devam eden hükümet sübvansiyonları aracılığıyla hayatta kalıyor ve gelişiyor.
"Made in China 2025" ilk olarak Mayıs 2015'te büyük bir tantana ile ortaya çıktı ve ülkeyi halk cumhuriyetinin yüzüncü yıldönümü olan 2049'a kadar "bir üretim devinden bir dünya imalat gücüne" dönüştürmeyi amaçlıyordu.
Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, çeşitli nedenlerle kendi bölgelerindeki teknoloji sektörlerine yardımcı olmak için mali yardım sağlıyor. Çin'in, özellikle Başkan Xi Jinping'in o yıla kadar “modern ve müreffeh bir sosyalist devlet” oluşturma konusundaki uzun vadeli hedefiyle bağlantılı bu stratejik politikayı uygulaması bir istisna değildir.
"Made in China 2025", halk cumhuriyetinin yüzüncü yıl dönümü olan 2049'a kadar ülkeyi yüksek teknolojili bir üretim santraline dönüştürmeyi amaçlıyor. (Kaynak: AP, Reuters ve Getty Images)
Plan, BT, robotik ve yeni enerji araçlarından biyoteknoloji ve tarım makinelerine, havacılık, denizcilik ve demiryolu ekipmanlarına kadar desteklenmesi gereken 10 kilit alanı vurguluyor ve pazar odaklı yaklaşımlar ve hükümet rehberliğinin karışımıyla yeniliği teşvik etme sözü veriyordu.
ABD, Başkan Donald Trump yönetiminde Çin'e karşı ticaret savaşını sürdürürken Pekin bu terimi kullanmayı bıraktı. Ancak Fitch Ratings'ten derlenen verilerin Nikkei Asia tarafından yapılan analizi, devlet sübvansiyonlarının en çok alıcılarının çoğunlukla "Made in China 2025" ile yakından ilişkili teknoloji şirketleri olduğunu gösteriyor. Başlıca istisnalar, enerji güvenliği ve fiyat istikrarı dahil olmak üzere farklı nedenlerle yoğun bir şekilde desteklenen belirli enerji şirketleridir.
Çin hükümetinin açıkladığı devlet sübvansiyonları ile ilgili uygun veri bulunmadığından Fitch, alıcı tarafta anakarada listelenmiş 5.000'e yakın şirketin kamu açıklamalarını topladı.
Ülkenin büyüklüğüne göre en büyük otomobil üreticisi SAIC Motor, 2021'de 4.03 milyar Yuan (598 milyon $) veya bir önceki yıla göre %31 daha fazla olmak üzere en büyük miktarda sübvansiyon aldı ve yıllarca sübvansiyonlarda lider olan China Petroleum & Chemical'dan veya Sinopec'ten tacı devraldı.
BYD, Great Wall Motor ve Anhui Jianghuai Automobile Group (JAC) olmak üzere üç otomobil üreticisi daha ilk 10'a girdi. Otomobil endüstrisi sübvansiyonları, Pekin'in önceliğinin, elektrifikasyona yapılan tarihi geçiş sırasında yerli yeni enerjili araç üretimini beslemek olduğunu gösteriyor.
Kısa süre önce satılan araçlarla dünyanın en büyük EV üreticisi olarak Tesla'yı geride bırakan BYD, en son yıllık raporunda, her biri otomobiller ve piller için olmak üzere iki "endüstriyel kalkınma fonundan" büyük meblağlar da dahil olmak üzere aldığı bir düzineden fazla sübvansiyon kalemini açıkladı.
Büyük bir SUV üreticisi olan Great Wall, sübvansiyonlarının bir önceki yıla göre %73 artarak 2019 seviyesinin neredeyse dört katına çıktığını gördü. Büyük akış "hükümet sanayi politikası destek fonundan" gelmişti. Ağırlıklı olarak ticari araç üreten JAC, 20'den fazla sübvansiyon kalemi açıkladı, bu en büyük "[a] üst düzey elektrikli hafif kamyon yapım projesi" içindi. JAC'ye verilen devlet hibeleri, şirketin toplam net kârını 14 kattan fazla aşarak, son üç yılda neredeyse iki katına çıktı.
İlk 10'da pek de yer almayan, dünyanın en büyük EV pil üreticisi Contemporary Amperex Technology veya CATL, 11 numarada yer aldı ve yıllık sübvansiyonu üç yılda 2,6 kat artarak 1,67 milyar Yuan'a ulaştı. Chongqing Changan Automobiles ve Guangzhou Automobile Group da ilk 20 alıcı arasındaydı.
Bir dizi teknik öğe için hayati önem taşıyan çipler ve ekranlar da lig sıralamasında üst sıralarda yer alıyor. Çin'in ulusal çip şampiyonu Semiconductor Manufacturing International Corp. (SMIC) ve lider ekran üreticisi BOE Technology Group, ilk 10 listesinde düzenli olarak yer alırken, 5G ağ sağlayıcıları China Mobile dokuzuncu ve China Telecom 2021'de 19. sırada yer aldı.
Tayvanlı Foxconn'un anakara listesindeki bir birimi yine Çin devlet sübvansiyonlarının büyük bir yararlanıcısı oldu ve bu durum geçmişte Foxconn'un iç pazarında siyasi gerilimleri arttırdı.
Finansman da daha küçük şirketlere dağıtılıyor. Devlet sübvansiyonlarının gelire oranı yüksek olan alıcılar incelendiğinde, Shanghai Yizhong Pharmaceutical ve Mabwell (Shanghai) Bioscience gibi biyoteknolojik ilaç üreticileri ortaya çıkıyor.
Yabancı hükümetler "Made in China 2025" politikası hakkında endişe duymaya devam ediyor. Japonya Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı (METI) tarafından geçen ayın sonlarında yayınlanan yıllık beyaz kitap, Çin'in devlet sübvansiyonlarına bir bölüm ayırdı ve bu politika tarafından belirlenen 10 temel alanda şirketlere yapılan ödemelerin devam eden artışını nicelleştirdi.
Büyüme, terimin ortadan kalktığı 2018'den sonra hızlanmıştı. "Made in China 2025" bağlantılı şirketlere verilen toplam hibe, 2020'de yaklaşık 100 milyar Yuan'a ulaşmış ve 2015'e göre iki katından fazla artmıştı.
Rapor, "Çinli şirketlerin genel faaliyetleri bir bütün olarak bu alanlara yöneldi" diyor. "Bu sektörlere mali destek cömertleşiyor."
Fitch'in hesaplamasına göre 2021'deki toplam devlet hibesi miktarı 217,92 milyar Yuan veya bir önceki yıla göre %3,2 daha azdı. Bu, 2009'dan bu yana ilk yıllık düşüşe işaret ediyordu, ancak Nikkei Asia'nın temas kurduğu tüm uzmanlar, Pekin'in teknoloji şirketlerini destekleme politikasında bir değişiklik olmadığına ve düşüşün geçici ve teknik olarak görüldüğüne inanıyorlar.
Düşüş, rakamların toplanma yöntemine bağlanabilir. Toplam tutar, her yılın kâr ve zarar tablosuna kaydedilen devlet teşviklerinin toplamları alınarak hesaplanmıştır. Hibelerin verildiği, ancak fiilen icra edilene kadar sadece bilançoda kaldığı gecikmeler vardır.
Ancak, yerel yönetimler üzerindeki mali kısıtlamalardan kaynaklanan bazı devlet sübvansiyonlarının sağlanmadığı durumlar ortaya çıkmaktadır.
Fujian merkezli bir LCD ekran üreticisi olan CPT Technology Group, geçtiğimiz Cuma günü ilk yarı net kaybındaki artışı kısmen devlet hibelerindeki düşüşe bağladı.
Shenzhen listesindeki şirketin, şehirdeki en son LCD fabrikasının Haziran 2017'de faaliyete geçmesinden sonra Futian Belediye Hükümeti'nden yıllık 440 milyon Yuan'lık altı taksitle toplam 2.64 milyar Yuan hibe alması gerekiyordu. Ancak söz verilmesine rağmen tam olarak sadece ilk yılda destek alabildi. Tutar, sonraki iki yıl içinde 300 milyon Yuan'a düşürüldü ve geçen Haziran'a kadar ödenen 100 milyon Yuan'a indirildi. Bu yıl sıfıra indi.
Şirket, 2020'de yaptığı açıklamada, Futian hükümetinin mali yükümlülüklerini yerine getirme sözü veren bir mektup yayınladığını, ancak şehrin "finansal stres" altında olduğunu kabul ettiğini söyledi.
SAIC Motor'da çalışanlar bir araba montaj hattında çalışıyor. 2021'de şirket, Çin'deki en büyük devlet sübvansiyonu alıcısı olarak Sinopec'i geride bıraktı. © AP
Shenzhen listesinde yer alan diğer bir panel üreticisi olan Visionox Technology, kuzey eyaleti Jingnan-Gu'an bölgesinin yüksek teknolojili endüstriyel geliştirme bölgesinin Hubei yöneticisi tarafından Haziran 2020'de ödenmesi gereken 700 milyon Yuan'ın tamamını almadı.
Sübvansiyon, akıllı telefonlar için aktif matris organik ışık yayan diyot (AMOLED) ekranları üretmek için son teknoloji ürünü bir fabrika içindi. Yönetici o yılın Aralık ayında 200 milyon yuan daha sübvansiyon ekledi, ancak şirketin açıklamalarına göre fiilen 400 milyon Yuan'dan fazla ödenmedi.
Şirket, 20 milyon Yuan'ın üzerinde devlet hibesini iptal etmek için ender bir adım attı, yani bu alacakları neredeyse tahsil edilemez olarak kabul etti. CPT'ye benzer şekilde, Visionox geçtiğimiz Cuma günü net zararının ilk yarıda iki katına çıkmasının beklendiğini duyurdu ve bunun önemli bir nedeni sübvansiyonlardaki 133 milyon Yuan'lık düşüştü.
Çin'in ulusal çip şampiyonu Semiconductor Manufacturing International Corp. (SMIC), düzenli olarak sübvansiyon alıyor. © AP
Bunlar münferit durumlar olabilir, ancak yerel yönetimlerin mali koşullarının daha da kötüleşmesi, stratejik teknoloji şirketlerine bile yönlendirilecek kamu parasının miktarını etkileyebilir. Japonya Araştırma Enstitüsü'nde Çin ekonomisinde uzmanlaşmış kıdemli bir ekonomist olan Shinichi Seki, "yerel yönetimlerin fon eksikliği nedeniyle hükümet sübvansiyonlarının büyüme hızının düşeceğini" söylüyor.
Pekin'de stratejiler oluşturulmuş olsa da, fiili ödemelerin önemli bir kısmı yerel düzeyde yapılmaktadır. Mevcut emlak krizi, genellikle arazi kullanım haklarının geliştiricilere satışından elde edilen değerli geliri ortadan kaldırırken, Xi'nin sıfır COVID politikasına sıkı sıkıya bağlı kalmak, kıt fonların virüs testi ve diğer ilgili prosedürler için harcanmasını gerektiriyor. Ekonomiyi canlandırmak için tasarlanan son vergi indirimleri de yerel kasalardan nakit para alıyor.
Seki, önümüzdeki yıllarda "ışıkların ve gölgelerin daha net ve belirgin olacağını" görüyor, bu da yerel yönetimlerin sübvansiyon dağıtırken daha ayrımcı hale geleceği anlamına geliyor.
Japonya'daki Ekonomi, Ticaret ve Sanayi Araştırma Enstitüsü'nün kıdemli üyesi Zhang Hongyong, kronik nakit sıkıntısı göz önüne alındığında, yerel yönetimler tarafından sübvansiyonların tahsis edilme biçiminde de değişiklikler öngörüyor.
"Teknoloji şirketlerinin sertifikalandırılması seçici olacak ve artık cömert bir hibe tarzı olmayacak" diyor. "Sübvansiyonlar, araştırma ve geliştirme harcamalarının düzeyine bağlı olabilir."
Pekin, zayıflayan mali pozisyonun etkisine karşı canlı görünüyor. Haziran ayı ortasında, Danıştay yerel yönetimlere mevcut mali kısıtlamalar altında bile harcama önceliklerini sabit tutmaları talimatını verdi ve "uygun şekilde güçlendirilmesi" gereken yerler olduğunu vurguladı. Eğitim, sağlık sigortası ve altyapı inşasının yanı sıra, "bilim ve teknolojinin araştırılması ve geliştirilmesi"nden bahsedilerek, teknoloji şirketlerine kurumsal sübvansiyonların devam etmesi gerekeceği ima edildi.
Kenji Kawase, Hong Kong, 22 Temmuz 2022, Nikkei Asia
(Kenji Kawase, Nikkei Asya baş iş-ekonomi haber muhabiridir.)
Seçkin Deniz, 07.08.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.