Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"2021 yılında yaklaşık 70.000 ABD'li yetişkin ölümcül dozda fentanil kullanmıştır ki bu ülke tarihindeki aşırı doz ölümlerindeki en büyük artış olmuştur. Araştırmaya göre, aynı yıl fentanil nedeniyle 1.557 çocuk ölümü gerçekleşti ve opioid nedeniyle 40 bebek ve 1 ila 4 yaş arasındaki 93 çocuk hayatını kaybetti."
‘No child should be dying’: Fentanyl-related deaths among kids rising, Yale study says
Yale Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre, çocuklar arasında fentanile bağlı ölümler 2013 ile 2021 yılları arasında 30 kattan fazla artarak opioid krizinin ABD genelindeki amansız etkisini gözler önüne serdi.
Eylül 2022'de yetkililer tarafından ele geçirilen şeker renkli fentanil hapları (Pasadena Polis Departmanı)
(8 Mayıs 2023) Pazartesi günü Journal of the American Medical Assn'de yayınlanan çalışmaya göre, 1999 ve 2021 yılları arasında tüm ölümcül pediatrik opioid zehirlenmelerinin %37,5'ine fentanil neden oldu. Araştırmanın yazarı ve Yale'de pediatri ve epidemiyoloji yardımcı doçenti olan Julie Gaither, ilacın şu anda pediatrik opioid krizinde belirtilen birincil ajan olduğunu söylüyor.
Araştırma 20 yaşın altındaki kişiler arasındaki opioid ölümlerinin yirmi yılı aşkın sürelik verilerini takip etti ve 5.194 çocuk ve gencin fentanil nedeniyle öldüğünü tespit etti.
2021 yılında yaklaşık 70.000 ABD'li yetişkin ölümcül dozda fentanil kullanmıştır ki bu ülke tarihindeki aşırı doz ölümlerindeki en büyük artış olmuştur. Araştırmaya göre, aynı yıl fentanil nedeniyle 1.557 çocuk ölümü gerçekleşti ve opioid nedeniyle 40 bebek ve 1 ila 4 yaş arasındaki 93 çocuk hayatını kaybetti.
Gaither, "Hiçbir çocuk opioid yüzünden ölmemeli" diyor. "Bu sadece yetişkin nüfusu etkileyen bir kriz değil. Bu ülkedeki herkesi, en savunmasız olanları, hatta bebekleri bile etkileyen bir şey."
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin ilçe verilerini kullanan Gaither, 1999 yılında çocuklarda bildirilen 175 opioid ölümünün %5'inin fentanil kaynaklı olduğunu tespit etmiştir. Bu oran 2021 yılına gelindiğinde %94'e yükselmiş ve 1.657 opioid ölümünün 1.557'si bu ilaca bağlanmıştır.
1990'ların sonunda kriz tırmandığında, reçeteli olarak verilen opioidler aşırı reçete edildiler ve insanlarda madde kullanım bozuklukları geliştirdiler. Gaither, 2013'ten bu yana ölümcül aşırı dozların çoğunun yasadışı olarak üretilen opioidlerden kaynaklandığını, ancak ölüm verilerinin ilaçların nereden veya nasıl elde edildiğini ayırt etmediğini söylüyor.
Gaither, "Sorun daha da kötüye gidiyor ve biz bunu ele almadık," diyor. "Şimdiye kadar kullandığımız önlemler bu krizi kontrol altına alamadı ve önlemlerin çoğu özellikle çocukları hedef almıyor."
Araştırmaya göre, gençler arasındaki eğilimler, yetişkinlerde opioid kötüye kullanımında görülen eğilimleri yansıtmaktadır. 2018-2021 yılları arasında daha büyük ergenler arasındaki ölümlerde yaklaşık üç kat artış olmuştur. Ölümlerin çoğu (%89,6) 15 ila 19 yaş arası ergenler arasındadır.
"Ailelerle konuştum ve çocuklarının ilk kez uyuşturucu kullandığını söylüyorlar. Fentanil kullandıklarını bile bilmiyorlardı ve sonra gittiler," diyor Stanford Üniversitesi'nde psikiyatri ve davranış bilimleri profesörü olan Dr. Keith Humphreys.
Ancak Gaither, küçük çocuklar için maruziyetin genellikle evde gerçekleştiğini söyledi.
"Neredeyse otuz yıldır bu işin içindeyiz ve ailelere bu ilaçların bir çocuk için ne kadar ölümcül olabileceğini öğretmek için yeterince şey yapmadık" diyor. "Bu ilaçların nasıl saklanması ve imha edilmesi gerektiğini yeterince vurgulamıyoruz."
Araştırmaya göre, 20 yaşın altındaki kişiler arasındaki ölümlerin %43,8'i evde meydana gelmiştir. Bu aşırı dozların yaklaşık %87,5'i kasıtsızdır ve vakaların %17,1'inde benzodiazepinlere rastlanmıştır.
Ölümler 2020 ve 2021 yıllarında tüm yaş gruplarında zirveye ulaşmış ve COVID-19 pandemisi ile daha da şiddetlenmiştir. Araştırmaya göre, tüm genç ölümcül aşırı dozların neredeyse yarısı pandemi sırasında meydana gelmiştir.
Humphreys, "COVID-19 salgını, ABD'deki bağımlılık krizini daha da kötüleştirmek için meydana gelebilecek en kötü hastalıktı" diyor. "Virüsün kendisi, onunla savaşmak için alınan önlemler ve toplumun kapanması stres faktörleri üretti."
Gaither, çocukların evde opioidlere erişimini önlemek için reçeteli ilaçların güvenli bir şekilde saklanması ve imha edilmesi gerektiğini söylüyor. Evlerde Narcan olarak da bilinen aşırı doz geri döndürücü ilaç nalokson'a erişimin arttırılması da dahil olmak üzere zarar azaltmaya daha fazla önem verilmesi gerektiğini vurguluyor.
Gaither, "Bu koruyucu önlemleri alarak ve çocukların bu krizden nasıl etkilendiğine bakarak, onları korumak için daha iyisini yapabiliriz" diyor.
Vanessa Arredondo, 11 Mayıs 2023, Los Angeles Times
(Vanessa Arredondo bir muhabir ve 2022-23 Los Angeles Times Fellowship sınıfının bir üyesidir. San Fernando Vadisi'nde doğmuş ve büyümüş bir Chicana'dır. Community College'dan mezun olan Arredondo, CalMatters ve NBCLA da dahil olmak üzere Kaliforniya'daki çeşitli dijital haber merkezlerinde staj yapmıştır. The Times'a katılmadan önce San Francisco Chronicle'da Hearst bursiyeriydi)
Mustafa Tamer, 05.07.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.