Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"JAMA Internal Medicine'de yayınlanan yeni bir bilimsel çalışma, günlük olarak 10 gram tereyağının bitkisel bir yağ ile değiştirilmesinin, toplam ölüm ve kansere bağlı ölüm riskinde %17'lik bir azalma ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur."
Le beurre est-il bon pour la santé?"Yapılan bir araştırma, bitkisel yağların daha fazla tüketilmesinin toplam ölüm oranında %17'lik bir azalmayla bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor. Peki tereyağı yemeyi bırakmalı mıyız?"
Size (sadece) iyi dileklerde bulunmayan bir arkadaş. Bazı insanlar tereyağı üzerine yemin ederken, diğerleri onu şeytanlaştırır. Bilgi ormanında yolunuzu bulmak her zaman kolay değildir. Tereyağı bir süt ürünüdür ve yayıkta çalkalanarak, yani kremanın içerdiği yağ sütten çıkarılarak elde edilir. Tereyağının %82'si yağ, geri kalan %16'sı ise su ve besin maddelerinden oluşan bir karışımdır; ancak çok küçük miktarlarda.
Tereyağı sütten yapılan ve yayıkta çalkalandıktan sonra elde edilen bir üründür.
©Sopa Images / Sopa Images/SPUS/ABACA"Tereyağı uzun zamandır kötüleniyor. Çok fazla doymuş yağ ve kolesterol içeren doğal bir üründür. Ancak bir kez daha, söz konusu gıda olduğunda, her şey nitelik ve nicelik meselesidir," diye uyarıyor diyetisyen-beslenme uzmanı Alexandra Balique (endometriozis, sindirim sistemi ve irritabl bağırsak sendromu konusunda uzman). Günlük olarak 10 ila 20 gram tereyağının aşılmaması tavsiye edilmektedir.
Küçük miktarlarda vitaminler
"Tereyağının bir dizi olumlu noktası var. Minimum düzeyde işlenmiş bir ürün olmasından başlayarak. Ayrıca A, D, E ve K dahil olmak üzere çeşitli vitaminler içerir" diye açıklıyor Alexandra Balique. A vitamini yaşamın her aşamasında gereklidir ve görme için hayati önem taşır. D vitamini kemik ve kas dokusunun kalitesinde rol oynar. Bağışıklık sistemi için de önemlidir. E vitamini hücrelerin oksidatif strese karşı korunmasına yardımcı olur ve K vitamini sağlıklı kemikler için gereklidir.
"Tereyağı tüm bu vitaminleri içerir, ancak çok küçük miktarlarda. Önerilen doza sadık kalırsanız, bu vitaminlerden çok az alırsınız" diye uyarıyor diyetisyen-beslenme uzmanı.
Bununla birlikte, seçtiğiniz tereyağına bağlı olarak, daha da fazla fayda elde edebilirsiniz. Uzman, "İyi kalitede organik bir tereyağı tercih ederseniz, kesinlikle daha fazla vitamin ve omega-3 alırsınız" diyor. Tereyağı bir başka ilginç bileşik olan bütirat içerir. Bu kısa zincirli yağ asidi gastrointestinal sağlıkla ilgilidir. İnsan vücudu tarafından doğal olarak üretilen bu asit, tereyağında da az miktarda bulunur.
Keyif verici bir gıda
Tereyağı genellikle bazı olumsuz özellikleriyle öne çıkarılır. "Bu üründeki doymuş yağların varlığı kolesterol seviyelerini etkiler ve LDL'yi (düşük yoğunluklu lipoprotein) arttırabilir. Kardiyovasküler risk faktörlerine sahip kişiler tereyağı tüketimlerini takip etmelidir. Bu durumda, bitkisel yağlarda bulunan iyi yağları tercih etmek daha iyidir. Tereyağı diyetimizin vazgeçilmez bir parçası değil, keyif verici bir gıda olarak kalmalıdır" diye açıklıyor Alexandra Balique.
Günlük olarak zeytin ya da kolza yağı gibi bitkisel yağların tercih edilmesi tavsiye edilir. JAMA Internal Medicine'de yayınlanan yeni bir bilimsel çalışma, günlük olarak 10 gram tereyağının bitkisel bir yağ ile değiştirilmesinin, toplam ölüm ve kansere bağlı ölüm riskinde %17'lik bir azalma ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. 221,000'den fazla katılımcının 33 yıllık beslenme verilerinin analiz edildiği bu çalışmanın sonuçlarına göre, daha fazla tereyağı tüketimi %15 oranında artan ölüm riskiyle ilişkilidir.
Tereyağı nasıl tüketilmelidir?
Tereyağı yüksek sıcaklıklara tolerans göstermediği için çiğ olarak yenmelidir. Aslında "dumanlanma noktası" 120 derecedir, yani bu sıcaklıkta bozulur. İşte o zaman sağlığa zararlı hale gelir. Bir tavada pişirildiğinde, tereyağı çok hızlı ısınır ve "Maillard reaksiyonu" meydana gelerek tereyağını kahverengiye dönüştürür.
"Tereyağı karardığında sağlığa zararlı toksik ve kanserojen bileşikler üretir. Herhangi bir riskten kaçınmak için tereyağı çiğ olarak yenmeli, düşük sıcaklıkta pişirilmeli ya da yiyeceklerin üzerinde eritilmelidir" diye açıklıyor Alexandra Balique. Bu nedenle et pişirmek için zeytinyağı kullanılması tavsiye edilir.
Sade tereyağını mı tercih etmeliyim? Ghee (arıtılmış tereyağı olarak da bilinir), su fazını çıkarmak için kaynatılmış tereyağıdır. Ghee bu nedenle yalnızca yağ ve yağda çözünen vitaminlerden oluşur. Geleneksel tereyağının aksine, dumanlanma noktası 250 derecedir, bu da onu herhangi bir sağlık riski olmadan yemek pişirmede kullanılabilecek bir ürün haline getirir.
Mustafa Tamer, 07.05.2025, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
Mustafa Tamer Yayınları
Aklın Merdivenleri
Referans: JAMA Internal Medicine
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız
