SA1086/ÇY4-DB33: ABD Senatosu'nun CIA İşkence Raporu 3

 “Yöntemler, tümüyle ve nihai olarak âdildir” 

Dick Cheney, CIA İşkence Programı'na onay veren ABD Devlet Başkanı George Bush’un yardımcısı 

"CIA yetkililerinin büyük bir çoğunluğu kurallara uygun hareket etti. Onlar, uluslarına hizmet kapsamında ne yapmaları gerektiğini söylenilenleri yaptılar" John Brennan, CIA Direktörü, 12 Aralık 2014

"Bunlar, Amerika’nın dünyadaki duruşuna da ciddi zarar verdi. Bu nedenle, bu yöntemlere bir daha asla başvurmamamız için Başkan olarak yetkilerimi kullanmaya devam edeceğim." ABD Başkanı Barack Obama, 9 Aralık 2014

“CIA tarafından 11 Eylül sonrasındaki yıllarda kullanılan acımasız sorgulama teknikleri esasen yararsız ve gizli servisin Kongre’ye ve kamuoyuna söylediği gaddarlıktan çok daha fazla” CIA İşkence Raporu'ndan

USA Senate CIA Torture Report 3

ABD İstihbarat Senato Seçme Komitesi

Merkezi İstihbarat Biriminin Tutuklama ve Sorgulama Programı Komite Çalışması

Komite aşağıdaki bilgilere ve bulgulara ulaşmıştır.

#9; CIA, CIA Baş Müfettişinin soruşturmasını engelledi.

CIA kaçındı, direndi ayrıca sorgulama teknikleri programının CIA Baş Müfettişliğince (OIG-  CIA's Office of Inspector General ) soruşturulmasını engelledi. CIA, OIG’i iki farklı CIA gözaltı merkezinde en az 22 tutukluyu elinde bulundurduğu sıralarda bir tutuklunun ölümünden sonrasına kadar bilgilendirmedi. Bildirilir bildirilmez OIG CIA’in sorgulama teknikleri programını değerlendirdi ve Mayıs 2004’teki programın belirgin eksiklikler ve endişeler içerdiğini belirten önemli bir rapor olan “Özel Rapor” da dahil olmak üzere çeşitli raporlar yayınladı.

Başmüfettişlik değerlendirmeleri sırasında CIA personeli CIA’in Gözaltı ve Sorgulama Programı operasyon ve yönetimi konusunda olduğu kadar CIA’in  geliştirilmiş sorgulama tekniklerinin etkililiği konusunda da yanlış bilgiler verdi. Yanlış bilgiler sonradan gizliliği kaldırılan ve düzeltilmemiş hali kamuya dağıtılan son Mayıs 2004 Özel Rapor’unda da mevcuttu.

2005 yılında, CIA Başkanı Goss genel müfettişlikten, CIA’in sorgulama teknikleri programı hakkında halihazırda devam eden değerlendirmeler tamanlanmadan başka bir soruşturma açmamasını yazılı olarak talep etti. 2007 yılında, Direktör Hayden CIA’in Gözaltı ve Sorgulama Programı ile ilgili soruşturmalarına cevaben OIG’in kendisiyle ilgili eşi görülmemiş bir inceleme başlatılması talimatını verdi.

#10: CIA gizli bilgilerin, CIA’in gelişmiş sorgulama tekniklerinin etkililiği ile ilgili yanlış olanlar da dahil medyaya dağıtılmasını koordine etti.

CIA’in Halkla İlişkiler Bürosu ve üst düzey CIA yetkilileri CIA Gözaltı ve İfade Alma Programı hakkında gizli bilgileri; kamu eleştirilerini karşılamak için medya mensuplarını seçmek, kamuoyunu şekillendirmek ve meclisin olası bir CIA’in sorgulama ve gözaltı konusunda yetkilerini ve bütçesini sınırlamasını engellemek  için koordine bir biçimde paylaştılar. Bu açıklamalar program gizli bir eylem programıyken ve CIA komite üyelerini program konusunda tam anlamıyla bilgilendirmeden önce gerçekleşti.

CIA Terörle Mücadele Merkezi'nin müdür yardımcısı medya kuruluşuyla röportaj yapmadan kısa bir süre önce bir meslektaşına şöyle yazmıştı: “ Ya batacağız,ya çıkacağız ya da tekmeyi yiyeceğiz, etkileri medyanın ötesinde. Kongre bunu okur, bütçemizi keser...Ya hikayemizi ortaya koyarız ya da bizi yerler. Bunun ortası yok.”

Aynı CIA görevlisi bir meslektaşına şöyle bir açıklama da yapmıştı: “Washington Post/ New York Times tırnak içinde “üst düzey bir istihbarat görevlisi..” diye belirttiğinde işte o biziz..OPA ([CIA's Office of Public Affairs-  CIA Halkla İlişkiler Bürosu) tarafından yetkilendirildik.”

CIA’in Gözaltı ve Sorgulama Programı ve gelişmiş sorgulama teknikleri hakkında medyaya verdiği bilgilerin çoğu yanlıştı ve CIA tarafından Beyaz Saray’a, Adalet Bakanlığı’na ve kongreye verilen yanlış bilgilerle benzerdi.

#11: CIA gözaltı yetkileri verildikten altı ay sonra Gözaltı ve Sorgulama Programını uygulamaya başladığında hazırlıksızdı.

17 Eylül 2001’de Başkan, CIA’e “bireyleri Amerikan vatandaşlarına karşı şiddet ve ölüm tehdidinin bir unsuru olmak ve planlı terör faaliyetleri şüphesiyle gizli yakalama ve gözaltına alma yetkisi” de dahil olmak üzere benzeri görülmemiş terörle mücadele yetkileri veren bir gizli eylem tebliğ raporu (MON- Memorandum of Notification) imzaladı. MON sorgulamaları veya zorlayıcı sorgulama tekniklerini kastetmiyordu.

CIA ilk tutuklusuna hazır değildi. 2001 sonbaharında CIA birçok ülkede gizli gözaltı tesisleri kurma olasılığını araştırdı. CIA’in değerlendirmesi sonucunda riskler de göz önüne alınarak CIA’in bireyleri MON yetkileri dahilinde gizli gözaltına alması için en uygun yerlerin Amerikan askeri üsleri olduğu  belirlendi.

2002 Mart sonlarında Abu Zubaydah’nın yakalanmak üzere olması CIA’i çeşitli gözaltı seçeneklerini tekrar düşünmeye sevk etti. Bir Amerikan askeri üssünde tutuklandığı takdirde Uluslararası Kızıl Haç Komitesi’ne Abu Zubaydah’nın deklare olmasından kaçınmak amacıyla CIA X ülkede başka bir tesiste gizlice gözaltı yapma yetkisi istemeye karar verdi- ki bu X ülkenin CIA’e gizli tutuklama tesisi kurulmasına ev sahipliği yapacağı önceden tasarlanmamıştı.

Üst düzey bir CIA görevlisi CIA’in planlama/ hazırlık kısmındaki bazı boşlukları kabul etmek zorunda kalacağını ama planın Başkan’a sunulacağını belirtti. Aynı gün, Günlük Başkanlık Brifing oturumunda Başkan Abu Zubaydah’nın X ülkede gözaltına alınma teklifini onayladı.

CIA’in tutukluların nihai olarak salıverilmesi için bir planı yoktu. Abu Zubaydah’ı gözaltına aldıktan sonra CIA görevlileri başka bir ülkeye verilmesini engellemek için onun “hayatının sonuna kadar hücre hapsinde kalması gerektiği” sonucuna vardılar.

CIA kendisinin geçmiş zorlayıcı sorgulama geçmişini ve kongrenin geçmişte yaptığı “insanlık dışı fiziksel veya psikolojik teknikler üretken değildir çünkü istihbarat sağlamazlar ve yanlış cevaplarla sonuçlanırlar” ifadesini dikkate almadı. CIA ayrıca Amerikan hükümetinin diğer sorgulama uzmanlığı birimleriyle de iletişim kurmadı.

Temmuz 2002’de sözleşmeli psikologlar istişaresi ve oldukça sınırlı iç müzakerelere dayanarak CIA Adalet Bakanlığı’ndan bir dizi zorlayıcı sorgulama tekniği kullanmak üzere yetki istedi. Teknikler Amerikan askeri personelini, eğer Cenevre Kuralları’na uymayan ülkeler tarafından esir alınırlarsa tabi olacakları durumlara hazırlamak için kurulan, Amerikan Hava Kuvvetleri Hayatta Kalma, Sakınma, Direnme ve Kaçış (Survival, Evasion, Resistance and Escape )(SERE) bölümündeki askeri personel eğitiminden alınmıştı.

Gözaltı ve sorgulama işlemleri başlarken CIA ilgili eğitim ve deneyimden yoksun bir personel istihdamı yapmıştı. CIA Abu Zubaydah’ı gözaltına aldıktan yedi ay sonra sorgulama eğitimlerine başladı ve “zorlayıcı sorgulama tekniklerini” kullanmaya üç aydan daha fazla bir süre önce başlamıştı. CIA Başkanı George Tenet Ocak 2003’te sorgulamalar ve gözaltı yerlerinde hapsi koşulları için resmi kurallar yayınladı, o zamana kadar, bilinen 119 tutuklunun 40 tanesi CIA tarafından gözaltına alınmıştı.

#12: CIA’in Gözaltı ve Sorgulama Programını yürütme ve yönetme biçimi program boyunca, özellikle 2002 ve 2003’ün başlarında hatalıydı.

CIA'in KOBALT gözaltı tesisi | Eylül 2002 yılında faaliyete başlamıştı ve bu çalışmada belirtilen 119 tutuklunun yarısından fazlası burada tutuldu. CIA COBALT’ta tuttuğu gözaltıların çok azı için resmi kayıt tuttu. Tesisteki eğitimsiz CIA görevlileri gözaltılar üzerinde sık sık ve denetimsiz ve asla resmi gelişmiş sorgulama teknikleri programının bir parçası olmayan sert,  fiziksel sorgulama teknikleriyle sorgulamalar yapmıştır.

CIA ilgili deneyimi bulunmayan genç bir görevliye COBALT’ın sorumluluğunu vermiştir. XX  Kasım 2002’de tesiste beton bir zemine zincirlenmiş, kısmen çıplak tutulan bir tutuklu şüpheli bir hipotermiden ölmüştür. O sıralarda CIA karargahında gözaltı ve sorgulama uygulamalarından kesin olarak sorumlu tek bir birim yoktu.

2003’te Baş Müfettişlik Bürosu , CIA ileri gelenleri ve üst düzey avukatlar arasında yapılan görüşmelerde COBALT’taki operasyonlar konusunda çok az kişinin bilgisi olduğu ve bazılarının gelişmiş sorgulama tekniklerinin orada kullanılmadığına inandıkları belirtilmiştir.

CIA Başkanı Tenet Ocak 2003 yılında gözaltı ve sorgulama faaliyetleri için bir rehber yayınlamasına rağmen ciddi yönetim sorunları devam etmiştir. Örneğin, 2003 yılı Aralık ayında, CIA personeli X ülkesindeki çok sayıda gözaltı tesisinde CIA’in yakaladığı ama “CIA’in bile haklarında “çok az şey”  bildiği çok sayıda tutuklunun bulunduğuna” dair  “sarsıcı bir keşif” yaptıklarını rapor ettiler.

Sorgulama tekniklerinin farklı hatları en azından 2003’e kadar devam etti.

<<Öncesi  Sonrası>>

Derya Beyaz, 09.01.2015,  Sonsuz Ark,  Çırak- Çevirmen Yazar, Çeviri

Derya Beyaz Yazıları

Raporun Orijinali:

 http://www.intelligence.senate.gov/study2014/sscistudy1.pdf

Takip et: @goodnightmoond