Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Putin is banking on his friends in the Balkans to help sustain his bloody war in Ukraine
"Mağduriyet anlamında birleşmiş olan Rusya, aşırı sağ Sırp gruplardan biri ile müttefik. Batı onlardan gelecek tehlikeyi hafife alıyor."
Ben, Orta ve Doğu Avrupa'da aşırı sağı izlemek için açık kaynaklı araştırma yöntemlerini kullanarak projemize liderlik ettiğim araştırmacı gazetecilik web sitesi Bellingcat'te çalışıyorum. Balkanlar'da, Sırbistan'ın aşırı sağ kanatlarının Rusya'nın kanlı Ukrayna işgalini nasıl desteklediğini görüyoruz. Bu gruplar sadece Rusya'nın savaşını desteklemek için alevleri körüklemeye yardım etmiyor; ayrıca Avrupa'nın zaten kırılgan olan bir bölgesinde kendi tehlikeli gündemlerini dayatmak için Rusya'dan yardım alıyorlar.
Sırbistan'ın Belgrad kentindeki grafitide "Rusya'yı seviyorum" ve "Putin = Führer" yazıyor.
Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı uzadıkça, Kremlin Balkanlar'daki en yıkıcı ve tehlikeli aşırı sağ güçlerden bazılarını kendi tarafında tutuyor. Nisan 2022'de binlerce Sırp, hükümetlerinin Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi nedeniyle Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nden uzaklaştırılmasına verdiği desteği protesto etmek için Belgrad sokaklarına döküldü. Mitingde potestocular Rus ve Sırp bayraklarını salladılar ve “Sırplar ve Ruslar – sonsuza kadar kardeşler!” gibi sloganlar attılar.
Sırp başkentindeki protesto, aynı zamanda başka Rus yanlısı mitingler de düzenleyen aşırı sağ grup Halk Devriyesi ve lideri Damnjan Knežević tarafından organize edildi. Sadece birkaç hafta sonra, Knežević ve başka bir Halk Devriyesi lideri Sırbistan'dan Rusya'ya gitti. Aralarında Putin'in ünlü adamı Yevgeny Prigozhin'in de bulunduğu birkaç Rus medya kuruluşunun daveti üzerine orada bir hafta geçirdiler.
Pek çok Sırp, Rusya'nın uzun süredir Sırbistan'ın ve çıkarlarının koruyucusu olarak hareket ettiğine inanıyor; iki ülke Slav köklerini paylaşıyor ve hem Rusya hem de Sırbistan'daki insanlar batı tarafından şeytanlaştırıldıklarını düşünüyorlar. Knežević, 1990'lardaki Yugoslav savaşlarında Sırbistan ile birlikte Rusya'nın, yalnızca etnik kardeşlerini korumaya çalışırken haksız yere saldırgan olarak tanımlandığını iddia etmişti. Knežević ve arkadaşları, sosyal medyayı Rus yanlısı öğütlerle doldurdular. Kendilerini, algılanan her türlü dış tehdide karşı Sırpların en kararlı savunucuları olarak resmettiler. Bu, Sırp halkını da savunduklarını düşündükleri kişileri savunmaya kadar uzanıyor; bu yüzden bölgesel bir analist, Sırbistan'ın aşırı sağının Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline “en sürekli ve yoğun desteği” sağladığını söyledi.
Bu destek, sadece sözlerden veya mitinglerden daha fazlasını içeriyor. Bu yılın Mayıs ayında, küçük neo-faşist Sırp Eylem grubu, YouTube kanallarında, birkaç ay önce St Petersburg'a yaptıkları ziyareti belgeleyen bir video yayınladı. Birkaç Sırp Eylem üyesi, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da resmi olarak terörist grup olarak tanımlanan Rus İmparatorluk Hareketi'nin (RIM) daveti üzerine oraya gitti. Videoda, DEH lideri Denis Gariev bir tabancayşa ateş ediyor ve hareketin eğitim merkezinde yılda yaklaşık 1.000 Rus'a ders vermekle övünüyor.
Sırp Eyleminin bu videoyu yayınlamasından bir gün sonra, Knežević St Petersburg'da bir basın toplantısında göründü. Kendisine Sırbistan'da yaşayan Putin karşıtı Rusları tehdit etmekle suçlanan “Sırp-Rus kültürel bilgi merkezinin” başkanı olan Aleksandr Lysov'un yanı sıra Putin'in siyasi partisi Birleşik Rusya'nın gençlik kanadı Genç Muhafızlar'dan bir eylemci eşlik etti.
Beni ilgilendiren, Knežević'in bu basın toplantısında söyledikleri değil, bu basın toplantısının nerede gerçekleştiğiydi; mütevelli heyeti başkanlığını Prigozhin'in yaptığı bir medya holdingi olan Patriot Media Group'un basın merkezi. Patriot Media Group, People's Patrol'un kendilerini Rusya'ya davet ettiğini iddia ettiği üç medya kuruluşundan biriydi (diğerleri arasında, Knežević'in stüdyo röportajı yaptığı kötü şöhretli Rus devlet medya kuruluşu RT ve Kremlin yanlısı tabloid Komsomolskaya Pravda vardı).
Prigozhin, ne yazık ki Bellingcat'te çok iyi tanıdığımız bir adam. ABD yaptırımlarına tabi olan eski bir mahkum ve Putin'in sırdaşı ve Rusya'nın 2016 seçimlerine müdahalesinde oynadığı iddia edilen rolü nedeniyle FBI tarafından aranıyor. Rus devlet sözleşmelerinden milyarlarca dolar kazandı ve iddiaya göre Afrika ve Ukrayna'daki sayısız savaş suçuyla bağlantılı özel askeri şirket olan Wagner'i kontrol ediyor.
Sırp aşırı sağı ile Rusya arasındaki ilişkileri anlamsız veya daha fazla dikkate değer görmeyerek görmezden gelmek hata olur. İnsan hakları örgütleri bu yılın başlarında Sırbistan'da aşırı sağın yükselişte olduğu konusunda uyarılarda bulundular; Bu ay Belgrad'da düzenlenmesi planlanan uluslararası LGBT etkinliği EuroPride, aşırı sağdan gelen bir dizi şiddetli tehditle karşı karşıya kaldı ve Sırbistan cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić iptal edileceğini duyurdu. Milliyetçi gerilimlerin ülkeyi parçalamakla tehdit ettiği komşu Bosna-Hersek'te Ekim ayında seçim var.
2006 yılında Sırbistan'dan ayrılan Karadağ'da da yakında yeni seçimler olabilir. Ülke, hâlâ bağımsızlığa düşkün Karadağlılar ile komşu Sırbistan ile daha yakın ilişkiler kurmak isteyen kendi kendini tanımlayan Sırplar arasındaki ulusal kimliğiyle ilgili anlaşmazlıklardan rahatsız olmaya devam ediyor. 2008 yılında Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan eden ve küçük bir Sırp azınlığa ev sahipliği yapan Kosova ile yaşanan gerilim, bölgedeki en büyük parlama noktası olmaya devam ediyor. Zamanlama, ne yazık ki, Sırbistan'ın aşırı sağı isterse sorun çıkarmak için doğru ve Rusya'da onlara yardım eli uzatacak arkadaşları var.
Ve Rusya şimdiden yardım etmeye başladı. Kısa süre önce RT'de yayınlanan İngilizce bir belgesel, Knežević ve diğer Sırp aşırı sağ figürlerine görüşlerini tartışmasız bir şekilde ifade etmeleri için bir platform sağladı. Uzun süredir Vučić ve onun iktidardaki Sırp İlerici partisiyle bağlantılı olduğu iddia edilen aşırı sağcı Miša Vaciç, “Rusya'nın Rus dünyasını Nazilerden ve askerden arındırma yoluyla özgürleştirmesi gibi, kendi Sırp dünyamızı yaratmak için biz Sırpların da özel operasyonlar yolunu kullanmalıyız.' diyor.
Tehlikeli bir noktada olan Balkanlar'daki aşırı sağı görmezden geliyoruz. İdeolojileri, 1990'ların Yugoslavya parçalanma savaşlarına neden olan aynı kırgınlık ve şikayetlere dayanıyor, ancak şimdi Rusya da işe dahil olmak üzere dünyanın her yerinde onları teşvik etmeye ve desteklemeye istekli daha fazla insan buldu. ABD Dışişleri Bakanlığı, Rusya'nın Balkanlar da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki politikacıları ve diğerlerini etkilemeye çalışmak için 2014'ten bu yana 300 milyon dolar harcadığını kısa süre önce gizliliği kaldırılan bir belgede iddia etti. Rusya bu yangını başlatmamış olabilir, ancak onu beslemeye yardım etmekten çok mutlu.
Michael Colborne, 15 Eylül 2022, The Guardian
(Michael Colborne, araştırmacı gazetecilik web sitesi Bellingcat'te gazeteci ve araştırmacıdır. Orta ve doğu Avrupa'daki aşırı sağı araştıran ve analiz eden bir proje olan Bellingcat Monitoring'in başkanıdır.)
Seçkin Deniz, 03.10.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.