Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, Tokyo'da yaşayan Asia Times yazarı William Pesek'e aittir ve Dolarsızlaşan dünyada altının yükselişine odaklanmaktadır.
Seçkin Deniz, 23.10.2025, Sonsuz Ark
$5,000 gold: logic, not lunacy, in a de-dollarizing world
"Altının baş döndürücü yükselişinin sürmesi muhtemel çünkü Trump doları itibarsızlaştırmak ve değersizleştirmek için akla gelebilecek her şeyi yapıyor."
Altının stratosfere yükselişinin mantıksız bir coşku olduğunu düşünenler, Yedi Ülke Grubu (G7) ekonomilerinin perişan durumuna dikkat etmiyor.
Altın fiyatları rekor seviyelere yakın ve önümüzde çok fazla yükseliş potansiyeli var. Görsel: X Ekran Görüntüsü
ABD'nin kamu borcu 37 trilyon doları aştı ve bu durum kredi derecelendirme kuruluşlarına dünyanın en büyük ekonomisinin temel durumunu yeniden değerlendirme fırsatı verdi. Fransa'nın siyasi ve borç krizleri, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) mevcut rezervlerini ölçmesine neden oldu.
Almanya, sanayi üretiminin Temmuz'a göre Ağustos'ta %4,3 düşmesiyle resesyona sürükleniyor. Londra'da bazı yorumcular, Liz Truss fiyaskosundan üç yıl sonra, İngiltere'nin IMF ile 1970'ler tarzı bir görüşmeden ne kadar süre kaçınabileceğini merak ediyor.
Japonya'da, muhtemel bir sonraki başbakan Sanae Takaichi, piyasaları yeni bir mali ve parasal teşvik tsunamisine hazırlıyor. Bu durum, yenin dolar karşısında 153'ün üzerine düşmesine ve yatırımcıların, daha riskli varlıklara yatırım yapmak için ucuza yen borç aldıkları "yen-carry trade"e yeniden girmelerine neden oluyor.
Bu bağlamda, Goldman Sachs'ın altının ons başına 4.000 ABD doları civarından 5.000 dolara doğru ilerleyeceği yönündeki tahmini, bir köpürmeden ziyade, bir itibari para biriminin diğerinden daha fazla piresi olduğuna dair geçerli endişeler gibi görünüyor.
Birçok kişi Çin yuanının günü kurtarma yolunda olduğunu savunuyor. Ancak yuanın tam olarak çevrilememesi ve Çin Halk Bankası'nın bağımsızlığı, yuanın uygulanabilir veya cazip bir güvenli liman olarak kullanılabilirliğini sınırlandırıyor.
Ancak bu an, altına olan talebi artıracak mükemmel bir fırtına yaratıyor gibi görünüyor. Eski Asia Times köşe yazarı David Goldman, Ekim 2024 tarihli bir makalesinde " 10.000 Dolarlık Altın mı? " diye sormuş olsaydı, bu fırtına daha yeni başlıyor olabilirdi.
Yatırımcılar genellikle enflasyona, kur riskine veya jeopolitik istikrarsızlığa karşı korunmak için doları ve diğer itibari para birimlerini terk ederler. Bugün, bu üç husus da sermayenin altına yönelmesine neden oluyor ve bu durum, dünyanın dört bir yanındaki hükümetleri endişelendirmeli.
Dolara bakalım. New York Federal Rezerv Bankası'nın verileri, kurumun diğer önde gelen merkez bankaları adına elinde tuttuğu ABD devlet tahvili miktarının on yılı aşkın bir süredir en düşük seviyede olduğunu gösteriyor. Temmuz ayında, sözde "saklama" varlıkları sadece 2,8 trilyon dolardı ve bu, Ağustos 2012'den bu yana en düşük seviyeydi.
Veriler, ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük vergilerinin nihayetinde ABD Hazine tahvillerini mahvedeceği yönündeki endişeleri doğruluyor. Mayıs ayından bu yana, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent'in ekibi, yeni ABD devlet tahvili ihalelerinde yeterli talebi çekmekte giderek daha fazla zorluk çekiyordu.
Kargaşa Pasifik'e rekor sürede yayıldı. Mayıs ve Haziran aylarında Tokyo, ölçütlere bağlı olarak 2012 ve 1987'den bu yana en kötü tahvil ihalelerinden bazılarını gerçekleştirdi. Ağustos ayında ise 20 yıllık tahvil getirileri 1999'dan bu yana en yüksek seviyelerine ulaştı .
Altın talebini artıran en büyük küresel endişelerden biri de Trump'ın ABD Merkez Bankası'nın bağımsızlığına yönelik saldırısı. Trump, Başkan Jerome Powell'ı görevden almakla tehdit ederken ve Vali Lisa Cook'u görevden almaya çalışırken, dolara olan güven, altının yükselişinden daha hızlı düşüyor.
Trump 1.0 ve ondan önceki Joe Biden döneminde Hazine Bakanlığı'nın doları diplomatik kazanç elde etmek için silah olarak kullanma çabaları, dolara olan güvene zarar verdi.
Endişe şu ki, Fed özerkliğini kaybederse ve Trump'ın gümrük vergileriyle durmuş bir ekonomiyi canlandırmak için faiz oranlarını önemli ölçüde düşürmesi yönündeki aşırı baskısı altına girerse, kontrolden çıkan enflasyon neredeyse kesindir.
TD Securities'de emtia stratejisi başkanı Bart Melek, "Altın, Hazine bonolarından daha güvenli bir liman olabilir" diyor. "Buna cevher kalitelerinin düşmesi de eklendiğinde, bu üretim faktörlerinin artan kullanımı, altının satın alma gücünü korumada daha iyi olabileceğini gösteriyor."
Goldman Sachs, özel sektör ABD Hazine tahvillerinin sadece %1'inin altına yönelmesi durumunda, sarı metalin daha önce bahsedilen 5.000 dolar seviyesine doğru yükselebileceğini savunuyor. HSBC analisti James Steel, günümüzün jeopolitik belirsizliğinin ve Fed ile ABD maliyesine ilişkin endişelerin altını gündemde tutacağına işaret ediyor.
Steel, "Fiyatların yakın vadede ve 2026'nın ilk yarısında yükselmeye devam etmesini bekliyoruz" diyor, "Ancak ikinci yarıda fiyatlarda bir miktar düşüş bekliyoruz."
JP Morgan Özel Bankası Stratejisti Weiheng Chen, küresel piyasaların gidişatının altının önümüzdeki dönemde "yeni zirveler" yapacağını gösterdiğini belirtiyor.
Fed Başkanı Powell'ın açıklamaları, faiz indirimlerinin ileriye dönük net bir zaman çizelgesi sunmasa da, ABD ekonomik koşullarında daha fazla zayıflama görülmesi halinde Fed'in faiz indirimi yapmasını bekliyoruz. Altın, genellikle daha düşük faiz oranları ortamında daha iyi performans gösterir; zira daha düşük getiriler, faiz getirmeyen bir metali tutmanın fırsat maliyetini azaltır.
LPL Financial stratejisti Adam Turnquist, "Son yükseliş dalgasının arkasında ABD hükümetinin kapanmasıyla ilgili artan belirsizlik ve fiziksel altın borsa yatırım fonlarına akışın kaçırılması korkusu yatıyor" dedi.
Ama aynı zamanda çok daha karanlık bir şeyin de işareti. Altın gelir üretmediği için tamamen savunma amaçlı bir varlık. Portföylere akın etmesi, yatırımcıların türbülansa hazırlandığı anlamına geliyor. John Maynard Keynes'in altını "barbarca bir kalıntı" olarak nitelendirmesinin sebebi de budur.
ABD'de Bridgewater Associates'in kurucusu Ray Dalio, "kötüleşme belirtileri" ve "yaklaşan bir borç krizine doğru gidiş" konusunda endişeli. "Böyle bir kriz, borçla finanse edilen harcamaların kısıtlanmasıyla, borç kaynaklı bir ekonomik kalp krizi gibi ortaya çıkar." diyor.
En azından altının yükselişi küresel finans sisteminde kardiyolojik seğirmelere işaret ediyor.
Dalio, bir krizi önlemek için ABD'nin bütçe açığını gayri safi yurtiçi hasılanın %3'üne düşürmesini tavsiye ediyor. Ancak, mevcut siyasi kutuplaşma göz önüne alındığında -ABD hükümetinin kapalı olması da dahil olmak üzere- Washington'ın yakın gelecekte mali işlerini yoluna koyması pek olası değil.
Yapay zeka yatırımlarındaki spekülatif balonun yakında patlayarak Fed'in piyasaları istikrara kavuşturma kabiliyetini zora sokacağı yönündeki korkular da artıyor.
Uluslararası Para Fonu Genel Müdürü Kristalina Georgieva, "Yapay zekanın üretkenliği artırma potansiyeline ilişkin iyimserlikle küresel hisse senedi fiyatları yükseliyor" diyor.
"Bugünkü değerlemeler, 25 yıl önce internete yönelik yükseliş trendi sırasında gördüğümüz seviyelere doğru gidiyor" dedi ve dot-com çöküşüne atıfta bulundu.
Georgieva, "Eğer sert bir düzeltme yaşanırsa, daha sıkı finansal koşullar dünya büyümesini aşağı çekebilir" diyor.
JPMorgan Chase CEO'su Jamie Dimon, " Yapay zeka gerçektir " diyor ancak şu anda yatırılan paranın bir kısmı "muhtemelen" boşa gidecek.
Dimon BBC'ye, "Bu konuda diğerlerinden çok daha fazla endişeliyim," dedi. "Piyasada ve başkaları tarafından muhtemelen fiyatlandırıldığından daha yüksek bir olasılık veriyorum." Dimon, "Belirsizlik seviyesi çoğu insanın zihninde benim normal diyebileceğimden daha yüksek olmalı," diye ekliyor.
Çin Halk Bankası'nın Eylül ayı itibarıyla 11 ay üst üste altın rezervlerini önemli ölçüde artırması da endişe verici görünüyor. O ay, Çin Merkez Bankası'nın altın rezervi 74,06 milyon onsa ulaştı.
Çin Halk Bankası (PBOC), ülkenin altın rezervlerinin geçen ay sonu itibarıyla 283,29 milyar dolara ulaştığını, bu rakamın Ağustos ayı sonunda 253,84 milyar dolar olduğunu bildirdi.
Bağımsız kıymetli metaller analisti Ross Norman, Reuters'a yaptığı açıklamada, "Satın alımların devam etmesi, Çin'in dolarizasyondan vazgeçmeye istekli olduğu ve bu alandaki eylemlerini hızlandırdığı fikrini güçlendirecektir " dedi.
Exness stratejisti Wael Makarem, piyasaların "Çin'in yabancı altın rezervlerine ev sahipliği yapma girişiminin, küresel para sistemindeki rolünü artırmak için uzun vadeli bir hamle sinyali verdiği" yönünde spekülasyon yaptığını ekliyor. "Yatırımcılar bunu, altını destekleyebilecek kademeli bir dolarizasyon karşıtı ivme olarak yorumlayabilir."
Bu yoğun alımlar, altının son 12 ayda %50'den fazla değer kazanmasına rağmen gerçekleşti. Bu yılki yükselişin ve merkez bankalarının stokçuluğunun, Trump 2.0 döneminin Ocak ayında resmen başlamasından bu yana hız kazanması tesadüf değil.
İkinci yönetimi, Çin'in ABD dolarına olan genel bağımlılığını yeniden gözden geçirmesini gerektiriyor. Ne de olsa Trump, Fed'in bağımsızlığını sınırlamak ve ABD kamu borcunun 40 trilyon dolar sınırına doğru hızla yükselmesini sağlamak için daha da büyük planlarla göreve döndü. Trump'ın gümrük vergileri de dolara olan güveni zedeliyor.
Bank of America analisti Lawson Winder, merkez bankalarının " rezervleri çeşitlendirmek , dolara olan bağımlılığı azaltmak ve enflasyon ve ekonomik belirsizliğe karşı korunmak için" altın satın aldığını söylüyor. "Bu eğilimin, özellikle ABD tarifeleri ve mali açık endişelerini çevreleyen belirsizlik ortamında devam edeceğini düşünüyoruz."
TS Lombard stratejisti Daniel Von Ahlen, "Trump'ın Fed'e yönelik saldırıları" ve "doların zayıflaması yönündeki açık arzusu bu görüşü daha da güçlendiriyor. Dolar, çoğu döviz kuru ölçütünde aşırı değerli olmaya devam ediyor. ABD dolarındaki olumsuzluklar her yerde mevcutken, doların değerinin düşmesini neden beklemeyelim ki? Defterimizde çeşitli işlemlerde dolarda açık pozisyonumuz devam ediyor." diyor.
Merkez bankalarının altın alımları, özellikle ABD çıkarlarına pek de dost olmayan Çin, Mısır, Macaristan, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye, Özbekistan ve Katar gibi Körfez ülkeleri gibi hükümetler arasında yoğun bir şekilde gerçekleşiyor.
BRICS ülkeleri - Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika - dolardan kurtulma arzularını özellikle açıkça dile getirdiler. Bloğun dolar alternatifi yaratma çabaları , Trump yönetiminin Brezilya'ya karşı kişisel olarak sert tavırlar sergilemesiyle birlikte şimdi daha da hızlanabilir.
Trump, %50 vergiyi, Brezilya'nın ABD teknoloji şirketlerine yönelik "saldırıları" ve eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'ya karşı "cadı avı" yürütmesi nedeniyle uygulamaya koydu . Trump'ın müttefiki, yakın zamanda 2022 seçimlerini bozma çabalarındaki iddia edilen rolü nedeniyle suçlu bulundu.
BRICS üyeleri, bu saldırıyı ABD'nin finansal hakimiyetini silah olarak kullanma çabaları bağlamında değerlendirebilir. Trump'ın, diğer para birimlerini kullanmaya yanaşan ülkeleri cezalandırma tehditleri, döviz piyasalarında pek de olumlu karşılanmadı.
National Australia Bank stratejisti Rodrigo Catril, doların birkaç nedenden ötürü baskınlığını koruduğunu söylüyor. Bunun nedeni, en likit para birimi olması, serbestçe işlem görmesi ve dünya çapında önemli bir kredi aracı olmaya devam etmesi.
Ancak Trump'ın BRICS üzerindeki baskıyı artırmasıyla dolardan uzaklaşma hareketinin hızlanması da mümkün olabilir diye ekliyor.
Altındaki yükseliş, 2025'in sonuna yaklaşılırken dünyanın yeni güvenli limanlara aç olduğunun ve ons başına 5.000 dolarlık projeksiyonların hiç de hayal ürünü olmayabileceğinin açık bir işareti.
William Pesek, Tokyo, 10 Ekim 2025, Asia Times
(William Pesek, Asia Times yazarıdır.)
Ahmet Faruk, 23.10.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.