Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, Theodor Herzl'in 'The Old New Land' (Eski Yeni Topraklar) adlı kitabının devamı niteliğindeki 'Ha'Sfar Ha'Yehudi Ha'Aharon' (Son Yahudi Sınırı, Yediot Sefarim 2025) adlı kitabın yazarı, Hartman Enstitüsü üyesi Amotz Asa-El'e aittir ve Yahudilerin 5785.yılının kişisi olarak, İsrail Başbakanı soykırımcı katil Netanyahu'nun seçilmesine odaklanmaktadır. Analiz Yahudi zihninin nasıl çalıştığını net bir şekilde yansıtması açısından önemlidir.
Seçkin Deniz, 16.10.2025, Sonsuz Ark
Middle Israel: Person of the year is Benjamin Netanyahu
"Yahudi yılının en dramatik olayı Haziran ayındaki Yükselen Aslan Harekâtı'ydı. İyisiyle kötüsüyle Netanyahu, İsraillilerin bugüne kadar yaşadığı en yoğun yılı şekillendiren adamdır."
5785 yılının kişisi bir İsrailli olmalı.
Çeşitli yabancı adaylara -her yerde hazır bulunan Donald Trump'tan öldürülen Charlie Kirk'e kadar- saygılarımla, pazartesi gecesi sona erecek olan yıl, İsrail'in 77 yılının en yoğun yılı oldu.
Binyamin Netanyahu, bu haftanın başlarında Kudüs'te düzenlediği basın toplantısında konuşuyor.
201 İran füzesinin buraya düşmesinden bir gün sonra başlayan yıl, daha sonra İran'a yönelik büyük bir İsrail saldırısıyla, ardından Yemen'e 11 saldırı ve Katar'a bir saldırıyla noktalandı. Bu saldırılar arasında, İsrail genelinde sirenler sürekli çaldı ve milyonlarca kişi sığınaklara gönderilirken, 3.000 ev yıkıldı.
Bu kargaşanın temelinde, İsrail'in 70 asker daha kaybettiği ve Ekim 2023'ten bu yana IDF'nin toplam ölü sayısının 904'e ulaştığı Gazze'deki devam eden çatışmalar yatıyordu. Tüm bu kargaşanın temelinde, geçen yıl 26 canlı esirin ve 21 ölünün kademeli olarak serbest bırakılmasına rağmen milyonlarca İsraillinin boynunda bir değirmen taşı olan bitmeyen rehine krizi yatıyordu.
Son olarak, Ortadoğu meselelerinin ötesinde, Avustralya meydanları, Avrupa futbol stadyumları ve New York'taki belediye başkanlığı yarışı arasında antisemitik rüzgarlar serbestçe esiyordu.
ABD Başkanı Donald Trump, 16 Eylül 2025'te ABD'nin Maryland eyaletindeki Joint Base Andrews'da İngiltere'ye yapacağı resmi ziyaret için Air Force One uçağına biniyor (kaynak: REUTERS)
Bu bağlamda, yılın kişisi ideal olarak bu kaosun İsrail ruhu üzerindeki duygusal etkisinin bir yönünü temsil etmeliydi. Bu açıdan bakıldığında, aklıma üç isim geliyor.
Rehine anne Zangauker milyonları hayrete düşürdü
Kibbutz Nir Oz'dan kaçırılan Matan'ın annesi, minyon ve ateşli bakışlı Einav Zangauker, oğlunun serbest bırakılması için gece gündüz, cesaret, özveri ve kararlılıkla dişi aslan gibi mücadele ederek milyonları hayrete düşürdü. Her aklı başında İsrailli, Ofakim'den gelen bu mütevazı belediye yöneticisinin kız kardeşi olduğunu hissediyor.
Aynı halk hayranlığı, Supernova müzik festivaline katılırken kendini yol kenarındaki bir bomba sığınağında, ölü rockçıların yığınının altında yaralı ve kanlar içinde bulan 25 yaşındaki Yuval Raphael'in daha mutlu hikayesine de gitti.
Raphael'in 2025 Eurovision Şarkı Yarışması'nda ikincilik kazanarak o dip noktadan yıldızlığa yükselişi, İsraillilere çok ihtiyaç duydukları gurur, meydan okuma ve umut dozunu verdi.
Ancak Zangauker ve Raphael, olayların şekil vericilerinden ziyade direncin sembolleriydi. Tzviki Tessler için aynı şey söylenemez.
Yavneli 61 yaşındaki kibbutz üyesi, yılın kişisi adayı; onu ünlü yapan şey, yani İran'la savaş sırasında İç Cephe Komutan Yardımcısı olarak her gün televizyona çıkması değil.
Doğrusu, kamu hizmetinin siyasi olarak kirlenmiş ve idari açıdan beceriksiz olduğu bir dönemde, Tessler'in profesyonel ve sakin talimatları, İsrailli kamu görevlilerinin neler yapabileceğini hatırlatıyordu. Ancak bu rol, olayları şekillendirmekle ilgili değildi.
Tessler'ın olayları şekillendirdiği yer, Hamas'ın 37 sakini öldürdüğü ve 77 kişiyi kaçırarak 400 binadan 394'ünü yaktığı Kibbutz Nir Oz. Kibbutz'u yeniden inşa etme hevesiyle, hayatta kalanlar emekli bir Hava Kuvvetleri generali olan Tessler'ı kibbutz başkanı olarak işe aldılar.
Tessler o zamandan beri günlerini ve gecelerini parçalanmış toplumun fiziksel, sosyal ve psikolojik rehabilitasyonunu denetleyerek, umutsuzluğun küllerinden umudu kurtarmaya çalışarak geçiriyor.
En önemlisi, Tessler dindarken, hizmet verdiği kibbutz laiktir ve aslında ateistler tarafından kurulmuştur. Bu fark, Nir Oz'dan sağ kurtulanlar için anlamsızdır. Seçtikleri dindar liderin, Hamas'ın yıktığı yeri yeniden inşa edecekleri yetenekli yönetici ve vatansever bir İsrailli olduğunu bilirler.
Tessler, olayları şekillendiriyor ve umarız travmatize olmuş toplumumuzun özlemini çektiği büyük yenilenmenin başlangıcını işaret ediyor. Yine de, şekillendirdiği şey gelecekken, bizim arayışımız geçmişin şekillendiricisini, yani 5785'in sayısız dramını ve acısını arıyor. Ve bu da tek bir İsrailli olabilir: Binyamin Netanyahu.
Yılın en dramatik olayı IDF'nin İran'a yönelik operasyonuydu
YAHUDİ yılının en dramatik olayı Haziran ayındaki Yükselen Aslan Harekâtı'ydı. Uzak mesafeli saldırının askeri başarısının birçok babası, yüzlerce pilot, teknisyen ve komandonun başardığı şeyler için vazgeçilmez olan titiz bilgi birikimine sahip bir nesil planlamacı, casus ve analist vardı.
Bu, orkestra şeflerinden birini, Hava Kuvvetleri Komutanı veya Mossad Direktörü gibi birini yılın kişisi olarak taçlandırmamızı sağlayabilirdi, ama bu, asıl meseleyi ıskalamak olurdu. Bu İsrailliler saldırıyı mümkün kıldı, ancak gerçekleşmesini sağlamadı. Bu yetki Benjamin Netanyahu'ya ait. Kararı o verdi.
Aynı durum, Yemen ve Katar'daki saldırılardan Gazze'de devam eden taarruza kadar 5785'in diğer askeri faaliyetleri için de geçerli. Aynı şey, bu yılı gölgede bırakan toplumsal trajedi için de geçerli.
Ultra-Ortodoksluk ile Yahudi devletinin geri kalanı arasında açılan uçurumun her yerinde Netanyahu'nun adı yazılı. 5785 yılında, bu büyük adaletsizliği ortadan kaldırmaya çalışan tek Likud milletvekilini görevden aldı.
Bu, şaşkın İsrail'in 5785'te tek bir adamın kalçasından ateşlenen karanlıkta attığı sayısız kurşundan sadece biriydi. Geçen sonbaharda savunma bakanını, ilkbaharda Şin Bet başkanını görevden aldı; yazın da başsavcıyı hedef aldı. Düzinelerce İranlı generali, Yemenli bakanı ve Hamas liderini öldürmüş olan İsrail için bu tür siyasi tasfiyeler çocuk oyuncağı haline geldi.
Dolayısıyla, Katar'a yönelik saldırı kararına Mossad'ın karşı çıkması üzerine Netanyahu'nun yine de harekete geçmesi ve bu tür operasyonlarda uzmanlaşmış bir kurum olmadan saldırması anlaşılabilir bir durumdur.
Efsanevi casusluk teşkilatının devre dışı bırakılması, Netanyahu'nun kuşattığı yargı, hadım ettiği polis, deneyimsiz bir yabancıyı göreve getirmeye hazırlandığı Şin Bet ve elbette, hiçbir zaman danışmadığı önemsiz kişilerle doldurduğu hükümetin kendisi gibi köklü kurumlara yönelik sürekli baskısıyla uyumluydu. Katar saldırısının sonuçlarının da açıkça gösterdiği gibi, giderek daha fazla bireyselleşen bu tutum açıkça yıkıcı. Ancak, 5785'te Benjamin Netanyahu'nun tartışmasız yılın kişisi olmasının nedeni de budur.
Amotz Asa-El, 19 Eylül 2025, The Jerusalem Post
(Hartman Enstitüsü üyesi olan Amotz Asa-El, Theodor Herzl'in The Old New Land. (Eski Yeni Topraklar) kitabının devamı niteliğindeki Ha'Sfar Ha'Yehudi Ha'Aharon (Son Yahudi Sınırı, Yediot Sefarim 2025) adlı kitabın yazarıdır.)
Ahmet Faruk, 16.10.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.