Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Science Decommissioned!
"Ama gerçek bir tehdittir. Bilim kamusal bir tehlikedir." (Aldous Huxley, Cesur Yeni Dünya, 1932). Huxley'in "Dünya Devleti" bilimsel ilerleme yerine istikrarı ve sosyal uyumu teşvik eder. Distopik Dünya Devleti'ne göre bilim, mevcut inançlara meydan okuyan ve "kurulu düzeni sorgulamaya" yol açan bir tehdittir.
2025 - Amerika Bilimi Devre Dışı Bırakıyor
Devlet tarafından finanse edilen bilimin hizmetten çıkarılması bir direktif gibi görünmektedir: "Hizmet dışı bırakın ama çalışır görünmesini sağlayacak kadar bir kabuk bırakın."
Amerika'nın en saygın bilim dergisi Nature, derin bütçe kesintilerine tepki olarak bir haber yayınladı: Trump, ABD Bilimine Benzeri Görülmemiş Bütçe Kesintileri Öneriyor, d/d 2 Mayıs 2025: "Büyük kesintiler, eğer yasalaşırsa, ABD'nin rekabet gücü ve bilim hattı üzerinde 'yıkıcı' etkiler oluşturabilir."
Affedersiniz! Amerika'yı Yeniden Büyük Yapmaya ne dersiniz?
Yoksa Amerika'nın önde gelen bilim dergisi "rekabet gücü hakkında bir şeyler mi uyduruyor?" İşte burada bilim, ekonomiyi küçültmeye hizmet eden gelişigüzel ve mantıksız politika kararlarını ifşa ederek baş belası haline geliyor, tabii ki Nature yanlışlıkla bir şeyler uydurmuyorsa, ama kimse 'rekabetçiliği' baltalayarak Amerika'yı Yeniden Büyük Yapamaz. Bu geriye doğru olur, ileriye doğru değil.
İleriye bakıyoruz: "Temel bilimsel araştırmalar için sağlanan federal fonlar, yatırımın kanıtlanabilir geri dönüşünü sağlamaktadır. Yakın zamanda yapılan bir ekonomik etki araştırması, federal biyomedikal araştırma fonuna yatırılan her bir doların yaklaşık 2,56 dolarlık ekonomik etki yarattığını, 400.000'den fazla işi desteklediğini ve 2024 yılında ülke çapında yaklaşık 95 milyar dolarlık yeni ekonomik faaliyeti katalize ettiğini ortaya koymuştur. Ekonomistler ayrıca devletin bilimsel araştırma ve geliştirmeye yaptığı yatırımların İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana %150 ila %300 oranında getiri sağladığını tespit etmiştir." (Bilim Koalisyonu)
Bilim Bütçesindeki Kesintiler ABD GSYİH'sini Aşağı Çekecek!
Son 50 yılda, bilimsel araştırma ve geliştirme (Ar-Ge), toplam büyümenin dörtte biri ile yarısı arasında değişen tahminlerle ekonomik büyümeye önemli ölçüde katkıda bulunmuştur (Kaynak: Amerikan Üniversiteleri Birliği). Ne yazık ki, Trump yönetiminin federal olarak finanse edilen bilim araştırmalarına yönelik bütçe kesintilerinin yanı sıra önerilen ek kesintilerin, 50 yıllık istatistiklere dayanarak GSYİH büyümesini azaltacağı kesindir.
Nitekim Bulletin of the Atomic Scientists, bilime yönelik ölçüsüz ve gereksiz bütçe kesintilerinin yol açtığı zarara dikkat çekmiştir: Hizmet Dışı Bırakıldı, Emekliye Ayrıldı, Duraklatıldı: Hükümetin Görmenizi İstemediği Hava Durumu, İklim ve Yer Bilimi Verileri, 20 Mayıs 2025: "12 Mayıs'ta Unidata programı, Ulusal Bilim Vakfı'nın finansmanındaki kesinti nedeniyle faaliyetlerinin çoğunu durdurdu... Atmosfer ve iklim bilimi profesörü Shuyi Chen, Bulletin'e yaptığı açıklamada, oşinografi, atmosfer bilimi veya iklim bilimi dersleri veren neredeyse tüm üniversite öğretim üyelerinin Unidata'yı araştırma ve eğitim amaçlı kullandığını söyledi. Ancak Unidata'ya bağımlı olanlar sadece Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ve yurtdışındaki araştırmacılar değil. Bunlar aynı zamanda hava tahmini ve seller, kış fırtınaları, kasırgalar ve orman yangınları gibi aşırı olaylara hazırlık için kullanılan araçlardır. Ayrıca, çoğu Unidata'yı risk analizi için kullanan sigorta sektöründe çalışmaya devam eden öğrencileri de var."
Ancak Unidata, yeni yönetim tarafından büyük ölçüde kesilen birçok veri kaynağından yalnızca biri. NOAA geçtiğimiz günlerde, 1980'den bu yana sel, kasırga ve diğer büyük felaketlerden kaynaklanan hasarı takip eden Milyar Dolarlık Hava ve İklim Felaketleri veritabanını kullanımdan kaldırdığını duyurdu. Geçtiğimiz ay içinde NOAA'nın diğer yirmi iki veri ürünü de aynı şekilde emekliye ayrıldı ya da hizmet dışı bırakıldı.
DEI Sahtekarlığı
Trump yönetimi, Ulusal Sağlık Enstitüleri (ülkenin sağlık araştırmaları alanındaki baş tacı) ve Gıda ve İlaç İdaresi de dâhil olmak üzere, ABD'nin bilimle ilgili kurumlarında personel ve finansman açısından radikal kesintilere gitmiştir. DEI ile ilgili endişelere dayalı olarak kilit NIH programlarının ortadan kaldırılması, sağlık araştırmaları için etkili çözümlere ciddi zarar verecektir. Bu çok saçma.
"Geçtiğimiz yirmi yıl boyunca NIH, Trump yönetiminin kınadığı gibi, finanse ettiği araştırmalarda dikkate alınan nüfusların kapsamını genişletmeye öncelik vermiştir. Bunu çok iyi, kanıta dayalı nedenlerle yaptı." (The Trump Administration's NIH and FDA Cuts Will Negatively Impact Patients, Brookings, 14 Mayıs 2025).
Etkili sağlık araştırmasının anahtarı, evrensel olarak, popülasyonların çeşitliliğini göz ardı eden kısıtlı, homojen örnek popülasyonlarına dayanan keşif ve tedavilerden uzaklaşmıştır; bunun yerine, dar tanımlanmış homojen örneklere dayanan önceki keşifler/tedaviler gerçek dünyaya tanıtıldığında yetersiz olduğu kanıtlandığından, DEI'yi değer önerisi için tanımak, dolayısıyla "verimlilik etkinliği boşluğu" terimi. DEI, araştırmayı çok daha etkili bir şekilde geniş kapsamlı ve kârlı hale getirmektedir.
"DEI, çeşitli geçmişleri, tedavi farklılıklarını ve coğrafi boşlukları kendi içinde amaçlar olarak gören serbestçe yüzen bir ideoloji değildir. Uygulamada, NIH altyapısı, kanıtların teknolojik gelişme ile uygulamadaki etkinlik arasındaki açığı kapatma olasılığının daha yüksek olduğunu gösterdiği koşullara ve yaklaşımlara öncelik vermeye yönelmiştir." diyor aynı kaynak..
Amerika'nın Sakat İç Savunma Bakanlığı
Amerika Birleşik Devletleri Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı bünyesindeki FDA, CDC ve NIH gibi kurumlarda yapılan kesintiler, Pentagon'un dış saldırılara karşı Savunma Bakanlığı olması gibi "iç savunma bakanlığında" yapılan kesintilerdir. Oysa 850 milyar dolarlık Pentagon bütçesi Pearl Harbor'dan (1941) bu yana yabancı bir saldırı görmemiştir. Bu arada, FDA, CDC ve NIH'de bütçelerin büyük ölçüde kesildiği iç savunma bakanlığı, beş yıl önce 1.200.000 ölümle sonuçlanan Covid-19'un vurduğu 103.000.000 Amerikalının zorluğunu, bir yıl içinde milyonlarca hayatı kurtaracak bir aşı düzenleyerek/fonlayarak "tıbbi bir mucize" gerçekleştirerek karşıladı. Daha önce, bir aşının piyasaya sürülmesi için rekor süre 1960'lardaki kabakulak salgını için dört yıldı
Aslında, içişleri savunma bakanlığı kurumlarının Pentagon'un Savunma Bakanlığı ile aynı bütçe temelinde olması gerekir. Oysa ülkenin iç savunma bakanlığı, NIH, FDA, CDC'nin bütçesi inanılmaz bir şekilde azaltılmıştır. Örneğin, iç savunmaya yönelik bu üç kurumdan en önemlisi olan NIH'in 2025 yılı bütçesi 48.5 milyar dolarken Trump 2026 yılı için 27 milyar dolara indirilmesini öneriyor. Bu kurum Amerika'daki biyomedikal araştırmaların "baş tacıdır". Eski NIH çalışanları, isim vermeden, bir sonraki pandemi ya da salgının tüm felaketlerin felaketi olacağını iddia ediyor. Bu arada Pentagon (850 milyar dolar) parmaklarını oynatarak sabırla beklemekte, beklemekte ve bir sonraki "Pearl Harbor" için beklemektedir.
Bariz olanı tekrarlıyorum: Bir sonraki Pearl Harbor'ı önlemek için 850 milyar dolara karşılık NIH'in hastalıklara karşı iç savunması için 48 milyar dolar (yakında 27 milyar dolara düşecek).
Halihazırda NIH'in iptal edilen ve dondurulan hibe ve sözleşmelerde 2.4 Milyar $'ı var, 1,200 çalışanı işten çıkarıldı, ayrıca henüz belirtilmemiş sayıda emeklilik ve istifaya neden oldu. Trump yönetiminin 2026 Bütçesi, kurumda %37'lik bir kesinti daha öneriyor. Bu arada, FDA'da 3,500'den fazla istihdam ortadan kaldırılmış ve yönetim kurumun daha fazla yeniden yapılandırılacağını ima etmiştir. FDA'nın eski başkanı, FDA'nın 'bildiğimiz haliyle' tamamen yok olduğunu iddia ediyor.
Eureka! Huxley'in özdeyişinden doksan üç yıl sonra, "Gerçek bir tehdittir. Bilim ise kamusal bir tehlikedir" özdeyişinin üzerinden doksan üç yıl geçtikten sonra, 2025 yılında, Amerika'nın iç savunma bakanlığı ironik bir şekilde sağlık hizmetlerine darbe vururken ve ülke Büyük Buhran'ın (1929-39) eşiğindeki Kükreyen Yirmiler'in (1920-29) hemen ardından edebiyatta benimsenen ilkelere geri dönerken, tarih bir kez daha tekerrür ediyor. Nasıl sonuçlandı?
Robert Hunziker, 30 Mayıs 2025, CounterPunch
(Robert Hunziker Los Angeles'ta yaşıyor)
Eyüp Kaan, 16.06.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.