"Farklı 45 ülkeden gazetecilerin yapmış olduğu takım çalışması, suçlular, kaçakçılar, vergi kaçakçıları, politikacılar ve meşhurlar adına açılmış gizli banka hesaplarını ortaya çıkardı."
Image: Tim Meko / Shutterstock
Temel Bulgular:
HSBC
(İsviçre) Birleşmiş Milletler tarafından, mahkeme belgelerinde ve medyada adı
silah trafiği, kanlı elmas ve rüşvetle bağlantılı olarak anılan müşterilerine
hizmet vermeye devam etmiştir.
Mısır’da
eski Mübarek rejimi, eski Tunus başkanı Ben Ali ve şu an Suriye başkanı olan
Beşar el-Esed gibi şaibeli rejimler ile bağlantıları bulunan şahıslara HSBC
tarafından hizmet verilmiştir.
İsviçre’de
banka hesabı bulunan müşteriler arasında İngiltere, Rusya, Ukrayna, Gürcistan,
Kenya, Romanya, Hindistan, Lihtenştayn,
Meksika, Lübnan, Tunus, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Zimbabve, Ruanda,
Paraguay, Cibuti, Senegal, Filipinler ve Cezayir’den eski politikacılar ve
aktif politikacılar yer almaktadır.
Banka
tarafından müşterilerine hesap detaylarının ulusal yetkililere verilmeyeceğine
hatta bu güvencenin müşterilerin kendi ülkelerinde hesaplarının vergi
yetkililerine bildirilmediğine dair kanıt ortaya konsa bile geçerli olduğuna
dair tekraren güvence verilmiştir. Banka yetkilileri tarafından müşterilerine
kendi ülkelerinde vergi ödemekten kaçınmaları sağlayacak bir dizi tedbir
hakkında bilgilendirme yapılmıştır.
Bu tedbirler arasında, Avrupa genelinde
geçerli olan ve banka bilgilerinin değiştirilmesi yoluyla vergi kaçırılmasını
engelleyen, 2005 yılında yürürlüğe girmiş, AB Tasarruf Direktifi kapsamından
kurtulmak için hesapların offshore şirketler adına açılması da bulunmaktadır.
Farklı
45 ülkeden gazetecilerin yapmış olduğu takım çalışması, suçlular, kaçakçılar,
vergi kaçakçıları, politikacılar ve meşhurlar adına açılmış gizli banka
hesaplarını ortaya çıkardı.
Gizli
dokümanlardan elde edilen bilgilere göre küresel banka devi HSBC, Afrika’daki
çocuk askerlere havan topu satan silah tüccarları, Üçüncü Dünya ülke
diktatörleri için adam kaçıranlar, kanlı elmas tacirleri ve uluslararası kanun
dışı işler yapan diğer kişilerden kazanç sağlamıştır.
Kamuoyuna
sızan belgeler, HSBC’nin İsviçre özel bankacılığı iç çalışmalarına
dayanmaktadır ve 100 Milyar $’dan fazla paraya sahip banka hesapları ile
ilişkilidir. Bu belgeler sayesinde kamuoyu tarafından daha önce hiç bilinmeyen
çok gizli İsviçre banka sistemi hakkında bir fikir sahibi olma imkânı ortaya
çıkmıştır.
Uluslararası
Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) ele geçirdiği belgeler, kanun
dışı işlere bulaşmış özellikle de milyonlarca dolar vergi kaçırmış müşterilerin
banka ile ilişkilerine yönelik bilgi sunmaktadır. Belgelerde ayrıca ünlü
futbolcular, tenis oyuncuları, bisiklet sporcuları, rock yıldızları, Holywood
oyuncuları, kraliyet ailesi mensupları, politikacılar, şirket yetkilileri ve
varlıklı ailelere ait bilgiler de yer almaktadır.
Ortaya
çıkan belgeler, uluslararası suç şebekeleri ile iş dünyası arasındaki
ilişkileri ortaya koyarken dünyanın en büyük bankalarından biri olan HSBC’de
mevcut olduğu bilinen illegal ve gayri ahlaki unsurlar hakkında daha fazla
bilgi sağlıyor.
Belgeler,
savaş bölgelerinde elmas tacirliği yapan ve kıymetli taşlardan elde ettikleri
gelirle birçok insanın ölümüne neden olan isyancıları finanse eden kişiler
tarafından kontrol edilen çok büyük miktarlardaki parayı da ortaya koyuyor.
Merkezi
Londra’da bulunan, 74 ülke ve 6 kıtada şubelere sahip HSBC, ilk başlarda
ICIJ’yi verileri tahrif etmekle suçlamıştır.
Geçen
ayın sonlarında elde edilen bulgular hakkında tam kapsamlı bilgi edindikten sonra
HSBC daha uzlaşmacı bir tavır takınarak olay hakkında şu açıklamada
bulunmuştur:
“Şunu kabul ediyoruz ki; HSBC İsviçre özel bankasının sahip olduğu
uyumluluk kültürü ve gösterilmesi gereken özen, endüstrinin genelinde olduğu
gibi, şu an sahip olunandan daha düşük konumdaydı.”
Banka
açıklamasının devamında eksiklik görülen bu noktalara odaklandıklarını ifade
ederek şöyle diyor: “Bu yeniden konumlandırmanın bir gereği olarak HSBC İsviçre
özel bankası, 2007’den beri var olan müşteri tabanında %70 azaltmaya
gitmiştir.”
Offshore
bankacılık endüstrisi tarafından üzeri örtülen para ve onunla ilgili sırların
küresel ölçekte toplumlar üzerindeki etkileri son derece büyüktür. Uzmanlar
tarafından yapılan ihtiyatlı tahminlerine göre deniz aşırı vergi cennetlerinde
tutulan para miktarı 7.6 trilyon $ civarındadır, bunun hükümet hazinelerine
maliyeti ise yıllık en az 200 milyar $ olmaktadır.
By Gerard Ryle, Will Fitzgibbon, Mar Cabra, Rigoberto Carvajal, Marina Walker Guevara, Martha M. Hamilton and Tom Stites February 8, 2015, 4:00 pm
Tamer Güner, 09.02.2015,
Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Çeviri
Not: Aşağıda adresi verilen linkte orijinali ve tamamı bulunan yazının
kısaltılmış ve kısmen sadeleştirilmiş çevirisidir.