Çin ABD'nin Çalışma Alanları'nda aktifleşiyor.
Sonsuz Ark, 09.02.2015
Can Chinese billionaire Wang Jing overcome fierce opposition to build a canal across Nicaragua?
Orta Amerika’dan geçecek ve dünya kargo trafik geçişi için Panama Kanalı’na rakip olacak, 50 Milyar $ değerinde ve Büyük Okyanuslararası Kanal (Grand Inter-Oceanic Canal) adını taşıyacak bir kanal planı, Çinli bir milyarder tarafından gerçekleştirilecek. Nikaragua’da bulunan bazı çevreler ise bu planı durdurmak için hayatlarının mücadelesini vermeye hazırlanıyor.
Bahsi geçen kanal güzergâhında büyükbaş hayvan çiftçiliği yapmakta olan Roonel Carrillo şöyle diyor: “Nikaragua kadar fakir bir ülke için bu son derece büyük bir risktir”
Geçen ay, eskiden Marksist bir gerilla olan Başkan Daniel Ortego’nun oğlu ve yanında bulunan Çin haberleşme sektöründen büyük iş adamı Wang Jing, inşaatın resmi açılışını gerçekleştirmek üzere Carrillo’nun çiftliğinin yanı başında yükselen bir platforma çıktılar. Gerçekte erişim yollarının açılmasının yanında çok az fiziksel iş gerçekleştirilmişti ve Wang’ın bu işin altından kalkıp kalkamayacağına dair şüphelerin yanı sıra pek çok büyük çekince bulunuyordu.
Çin medyasında yer alan haberlere göre Wang, 1972 yılında Beijing’de doğmuş, geleneksel Çin tıbbı üzerine çalışmış ve bir okulda müdürlük yapmış. Daha sonra, devlete bağlı olan ve 2009’da özelleştirilen bir haberleşme şirketine girmiş. Şirket hızla büyüyerek Çin borsasındaki bilim ve teknoloji şirketleri arasında en büyük özel şirket haline gelmiş ve onu da ülkenin en zenginlerinden biri haline getirmiş.
Başkan Ortega’nın Wang’ın kanal şirketi HK Nicaragua Canal Development Co.Ltd veya HKND Group’a sağlamış olduğu 50 yıllık ruhsat, Nikaragua’ya ilk on senelik işletme sonucunda senede 10 Milyon $ gibi küçük bir gelir getirecek, sonraki senelerde ise kardan alınan yüzde artacak. Fakat Wang’ın beraber çalıştığı Nikaragualı inşaat şirketleri bile diğer yatırımcılar hakkında veya plana dâhil olduğunu reddeden Çin hükümetinin projeyi destekleyip desteklemediği konusunda çok az şey biliyor. Nikaragua'nın inşaat endüstrisi grubu başkanı olan ve projeye parça sağlamak üzere şirketi tarafından anlaşmalar yapılan Benjamin Lanzas şöyle diyor: “Benim için bu işin arkasında Çin hükümetinin olduğunu bilmek, sadece bir girişimcinin olmasından daha rahatlatıcı bir şeydir. Tek bir yatırımcı için bu çok büyük bir para.”
Nikaragua hükümet yetkilileri, kanal projesinin Amerika kıtasının ikinci en fakir ülkesinde ekonomik bir devrim gerçekleştirebileceğini belirtiyor. Projenin kapsamına göre; planlanan kanal, Panama Kanalı'ndan üç kat daha uzun olacak ve 25000 konteyner taşıma kapasitesine sahip büyük gemilere geçiş imkanı sağlayacak. İnşaatı gerçekleştirecek olan yetkililer, kanal inşaatı için her sene tüm Orta Amerika'da üretilen çimentonun iki katı kadarına ihtiyaç duyulacağını belirtiyor.
Şirket sunumları ve raporlara göre plan, yeni yolların, köprülerin, güç santrallerinin ve bir havaalanının inşasını içeriyor. Ayrıca her biri bir okyanusa hizmet verecek iki yeni liman, deniz fenerleri ve geçiş havuzları, işçi yerleşkeleri ve turistler için gezinti yerleri, feribot terminalleri ile bir serbest ticaret bölgesi inşa edilecek. HKND'nin tahminlerine göre kanal sonlandığında dünya gemi trafiğinin yüzde beşine hizmet verebilecek ve Nikaragualı yetkililere göre ülke ekonomisini bu sayede iki kat büyütecek. Şirketin tahminlerine göre kanalın bitirilmesi için beş yıl gerekiyor, fakat bu süre kanalı destekleyenler tarafından bile çok iyimser bir tahmin olarak görülüyor.
Fakat projenin başlamasıyla beraber ona karşı muhalefet de artıyor. Kanal güzergahı boyunca yaşamakta olan insanlar protesto ve gösteriler düzenliyor. Onlarca insan bu yüzden tutuklanmış bulunuyor ve bunlardan bazıları iddia edildiğine göre polis tarafından darp edilmiş.
Kanal konusundaki endişeler arasında çevresel sorunlar da var: Muhalifler kazı ve hafriyat işlemlerinin sulak alanları ve nehirleri kirleteceğini ve önemli bir içme suyu ve sulama kaynağı olan Nikaragua Gölü'ne zarar vereceğini söylüyor. Hafriyat işlemleri ile taşınacak olan toprak miktarı 2 milyon olimpik yüzme havuzunu doldurabilecek miktarda olacak.
HKND'nin proje kapsamında birlikte çalıştığı, İngiltere merkezli bir şirket olan Çevresel Kaynak Yönetimi'nden (ERM) David Blaha şöyle diyor: “Kanal güzergahında yer alan önemli yerler arasında göl haricinde ülkenin güneydoğusunda yer alan Indio Maiz ekolojik rezervi ve Brito sahili civarında bulunan mangrovlar ile deniz rezervleri de bulunuyor.”
Projenin çevresel etki değerlendirmesi henüz ERM tarafından tamamlanmamış.
David Blaha: ”Bu büyüklükte bir projeyi böyle bir yere önemli etkileri olmaksızın inşa edemezsiniz. Sorun şudur: Bu etkiler azaltılabilecek mi? Ve projeden elde edilecek fayda bu etkilerden daha mı fazla olacak?”
HNKD'nin tahminlerine göre kanal projesi 50000 kişiye iş imkanı sağlayacak fakat bunların binlercesini ülkeye gelen Çinli işçiler oluşturacak ve inşaat sebebiyle binlerce insan yerlerinden ayrılmak zorunda kalacak.
Yapılan son araştırmalar, kanal güzergahı civarında bulunanlar da dahil olmak üzere Nikaragualıların büyük çoğunluğu tarafından kanal projesinin desteklendiğini gösteriyor; bazı ölçümlere göre ise bu desteğin düşmekte olduğu görülüyor. Projeye muhalif olan bir kesim, ülke egemenliğinin bu yüzden zarar göreceğini düşünüyor.
Rivas bölgesinde çiftçilik yapan Roger Guido Narbaez şöyle diyor: “Hükümet yabancılara tüm toprakları veriyor buna karşılık onların hükümete veya halka karşı hiç bir yükümlülükleri yok. Tamamen cezadan muaf durumdalar.”
Guido ve diğerleri, Nikaragua hükümetinin projede ısrar etmesi halinde bunun şiddete yol açabileceğini, bunun çok da uzak olmayan bir tarihte kanlı bir iç savaş yaşayan ülke için can sıkıcı bir ihtimal olduğunu ifade ediyor.
Etrafta dolaşan kameramanlar, sayım memurları, Çinli mühendisler ve çevreciler,
Brito sahili boyunca yaşayan balıkçıları, küçük kasabalarında bir şeylerin değiştiğine ikna etmek için yeterli olsa da hala değişenin ne olduğu konusunda emin değiller.60 yaşında bir balıkçı olan Fiel Nogera: “Olan biten ne ise, biz bunu durdurmak için bir şey yapamayız. Sadece bize açıklama yapılmasını istiyoruz” diyor.
4 Şubat 2015 / Joshua Partlow
Tamer Güner, 09.02.2015, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Çeviri
Not: Aşağıda adresi verilen linkte orijinali ve tamamı bulunan yazının kısaltılmış ve kısmen sadeleştirilmiş çevirisidir.
http://www.independent.co.uk/news/world/americas/can-chinese-billionaire-wang-jing-overcome-fierce-opposition-to-build-a-canal-across-nicaragua-10022875.html