Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
"Hidrojenin yakıt olarak kullanılması, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak elde edildiği sürece, uçmak için karbonsuz bir yol vaat ediyor."
Hydrogen-powered flights aim to go commercial by 2025
"Startup'lar aynı zamanda hidrojen kullanımına ilişkin lojistik sorunları da çözerek geçişin sorunsuz ve hızlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlıyor."
Hidrojenle çalışan uçaklar gerçeğe yaklaşırken havacılık sektörü çok yakında önemli bir dekarbonizasyon çabasına tanık olabilir. Bu alanda faaliyet gösteren girişimlerin düzenli olarak test uçuşları gerçekleştirdiği ve 2025 gibi erken bir tarihte ticari bir uçuş görebileceği bildiriliyor.
Dünya çapında ülkeler karayolu taşımacılığının elektrifikasyonuna odaklanmış ve önümüzdeki on yıl içinde elektrikli araçlara geçilmesi için baskı yapmıştır. Ancak, küresel emisyonların yaklaşık yüzde ikisini oluşturan havacılık, sınırlı teknolojik gelişmeler nedeniyle elektrifikasyon zorunluluklarının kapsamı dışında kalmaktadır.
Batarya ile çalışan uçuşlar menzil ve kapasite açısından ciddi sınırlamalara sahiptir ve orta ila uzun mesafeli uçuşlarda fosil yakıtların yerini alamaz. Öte yandan hidrojen daha yüksek bir enerji yoğunluğuna sahiptir ve karbon emisyonlarını ciddi ölçüde azaltırken potansiyel olarak fosil yakıtların yerini alabilir.
Hidrojenle çalışan uçuşlar
Jet motorunun içinde yakıt olarak hidrojen yakmak yerine, yeni girişimciler hidrojenin pervanelere güç veren elektrik üretmek için kullanıldığı bir yakıt hücresi yaklaşımını benimsemişlerdir. Şu anda bu yaklaşım, tek koridorlu büyük bir uçağı okyanuslar boyunca uçurmaya yetecek kadar elektrik üretmiyor ancak yaklaşık 60 yolcuyu birkaç yüz mil boyunca uçurmaya yetiyor.
Los Angeles, Kaliforniya merkezli Universal Hydrogen'in Lightning McClean adlı uçağı geçtiğimiz günlerde ilk uçuşunu gerçekleştirdi ve 10,000 feet (3,500 m) MSL yüksekliğe ulaştı. Bu Dash 8 uçağının motorlarından biri, 1.2 megawatt yakıt hücresi ve 800 kilowatt elektrik motoru içeren hidrojenle çalışan bir güç aktarma organıyla güçlendirildi.
Test uçuşu için, diğer motor güvenlik nedenleriyle fosil yakıtla çalışmaya devam etti, ancak uçağın yalnızca hidrojen gücüyle uçmasını sağlamak için gücü azaltıldı. Sonraki uçuşlar bir saatten fazla sürmüştür.
Kaliforniya merkezli bir başka şirket olan ZeroAvia ise 19 kişilik bir uçakla denemeler yapıyor ancak şimdiden 10'dan fazla uçuş kaydetti ve bunu pazara sunmak için American Airlines ve United Airlines ile bağlantıları var.
Küçük ama yine de büyük bir olay
Kısa vadede havacılık endüstrisi, yemeklik yağ, karbondioksit ve diğer hammaddeler gibi bileşenlerden yapılabilen sürdürülebilir havacılık yakıtı (SAF) gibi alternatiflere bakıyor. Yeni fosil yakıtlar yakmak yerine karbonu geri dönüştürmeyi amaçlayan bu yaklaşım, geçtiğimiz yıl ABD'deki büyük havayolu şirketlerinin enerji ihtiyacının yüzde 0,1'ine katkıda bulundu.
Hidrojenin yakıt olarak kullanılması, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak elde edildiği sürece, uçmak için karbonsuz bir yol vaat ediyor. O zaman bile, bu teknolojiyi kullanan uçaklar küresel trafiğin yalnızca yüzde birini oluşturuyor. Peki, bu şirketler gerçekten zahmete girmeli mi?
Uzmanlar, daha küçük uçakların havacılığın geleceği olacağı ve bireylerin şehirler içindeki yakın noktalara ve hatta belki de havaalanı terminallerine gidip gelmelerine olanak sağlayacağı görüşünde.
Bu alanda yapılan çalışmalar, yüzlerce yolcuyu karbonsuz uçuşlarda taşıyacak daha büyük uçakların geliştirilmesine yardımcı olabilir. Şirketler ayrıca gelecekteki uçuşlara hidrojenle yakıt sağlamanın lojistiğini de çözmeye çalışıyor.
Örneğin Universal Hydrogen'in güçlendirilmiş elektrikli güç aktarma organları, sıvı hidrojen depolayan ve üretim tesisleri ile uçak arasında taşınabilen kapsüller kullanarak mevcut havaalanlarında yakıt ikmali altyapısı geliştirme ihtiyacını ortadan kaldırıyor.
Her iki şirket de hidrojenle çalışan uçuşlarının ticari operasyonlarının 2025 gibi erken bir tarihte gerçekleşebileceğinden emin.
Ameya Paleja, 04 Ağustos 2023, Interesting Engineering
(Ameya Paleja, Hindistan/ Haydarabad'da yaşayan bir bilim yazarıdır. Özünde bir Moleküler Biyolog, pandemi sırasında bilim hakkında yazmak için mikropipeti takas etti ve geri dönmek istemiyor. Genetik, mikroplar, teknoloji ve kamu politikaları hakkında yazmayı seviyor.)
Mustafa Tamer, 27.09.2023, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.