Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
An Exit Strategy for Syria
The Case for Withdrawing U.S. Troops
ABD Başkanı Joe Biden göreve geldiğinde, ABD Suriye politikası gerçeklikten kopmuştu. Biden yönetimi, ABD'nin hedeflerini yeniden belirlemeye ve hem Suriye petrol tesislerini güvence altına alma konusundaki yasal olarak belirsiz nosyonu hem de İran'la uzun süredir devam eden bağları olan bir ülkeden bütün İran güçlerini kovma pratik olmayan isteğini değiştirmeye karar verdi.
Suriye'nin kuzeydoğusunda konvoy operasyonları yürüten askerler, Eylül 2020
Biden ekibi, ABD'nin çabalarını asıl misyona yeniden odaklama zamanının geldiğine karar verdi: DAEŞ'i (IŞİD olarak da bilinir) yenmek. Başkanın ekibi, önce özel olarak Mayıs 2021'de Suriye'ye giden üst düzey bir delegasyonla ve ardından Temmuz 2021'de basına yapılan kayıt dışı açıklamalarla, ABD'nin Suriye'de yaklaşık 900 askerden oluşan sınırlı askeri varlığını sürdüreceğinin sinyalini verdi. Suriye ve ABD destekli güçler tarafından kontrol edilen bölgelerde su ve elektrik gibi temel hizmetleri eski haline getirmek için hedeflenen istikrar yardımını sağlamaya devam ediyor. Plan, Suriye iç savaşına müzakere edilen siyasi bir çözüm için koşullar daha uygun hale gelene kadar bunu yapmaktı.
Bu düzenleme, ABD destekli güçlerin (Seçkin Deniz'in notu: Terör örgütü PKK/YPG/SDG/PYD kastediliyor) Suriye topraklarında oldukça büyük bir alana sahip olmasına rağmen, ABD'nin siyasi ve diplomatik etkisinin sınırlı kaldığının kabul edilmesiyle sağlandı. Ayrıca, alternatif seçenekler acımasız. Suriye'deki temel zorluğun (Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejiminin savaşı kazanması gibi) üstesinden gelmesi pek olası olmayan, kötü tanımlanmış bir siyasi sonucu güvence altına alma umuduyla, hem mali hem de askeri önemli ölçüde daha fazla kaynak yatırımı stratejik olarak ne tavsiye edilebilir ne de politik olarak savunulabilir. Bununla birlikte, ABD'nin Afganistan'dan çekilmesinden hemen sonra Suriye'deki ABD güçlerini geri çekme kararı, siyasi olarak maliyetli olacak ve ABD'nin Ortadoğu'ya olan bağlılığına olan bölgesel güveni daha da sarsacaktır.
Yine de, statüko kendi riskleriyle birlikte gelir. Suriye'deki savaş alanı karmaşık ve Rus, Suriye ve ABD güçleri giderek birbirlerine daha yakın bir yerde faaliyet gösteriyorlar. Aynı zamanda, ABD mevzilerini hedef alan İran destekli milis saldırılarında önemli bir artış ve ABD destekli Kürt güçlerine (terör örgütü PKK) yönelik yeni bir Türk askeri harekatı tehdidi var. Bütün bunlar göz önüne alındığında, Biden yönetiminin şu soruları ele alması gerekiyor: Suriye'de devam eden bir ABD askeri varlığı gerekli mi ve buna değer mi?
Biden yönetimi, koşulların değişeceği veya iyileşeceği ve daha iyi müzakere edilmiş bir anlaşmanın veya daha kolay çıkış yolunu sağlayacak bir durumun ortaya çıkacağına dair umudunu koruyor gibi görünüyor. Yine de geçen her gün, ABD kuvvetlerine yönelik riskleri arttırıyor ve ABD'nin ayrılması karşılığında Esad ve Rusya'dan elde edilebilecekler açısından ABD'nin pazarlık pozisyonunu güçlendirmiyor, zayıflatıyor. ABD, ortalığı karıştırmak yerine, Suriye'deki iki temel çıkarını mümkün olan en kısa sürede güvence altına alacak bir çıkış müzakeresine odaklanmalıdır: ABD'nin Suriye hava sahasına erişimi ve IŞİD'i yenmek için ABD güçleriyle birlikte savaşan Suriyelilerin güvenliği.
ESKİ MİSYON
Suriye, faaliyet göstermek için giderek daha tehlikeli bir ortam haline geliyor, ancak şiddetin artmasından öncelikli olarak IŞİD sorumlu değil. Kâr amacı gütmeyen bir veri toplama, analiz ve kriz haritalama projesi olan Armed Conflict Location and Event Data Project'e göre, Suriye'deki bombardıman ve topçu saldırıları gibi şiddet olayları bu takvim yılında yüzde 20'den fazla arttı. Şiddetin çoğu, Esad rejimi ve Türkiye de dahil olmak üzere devlet aktörleri tarafından işleniyor. ABD Savunma Bakanlığı genel müfettişinden gelen son rapora göre, IŞİD faaliyeti, aksine, aşağı yönlü bir yörüngede. IŞİD, 1 Nisan ile 30 Haziran arasında, yıldan yıla yüzde 60'tan fazla bir düşüşle 201 saldırı üstlendi. IŞİD, Irak ve Suriye'de kalıcı bir tehdit olmaya devam etse de, bu ülkelerde koordineli taarruz operasyonları yürütemez veya yurtdışına saldırılar planlayıp doğrudan yönlendiremez.
Bu, Suriye'de konuşlanmış yaklaşık 900 ABD askeri personelinin etkinliğinin de zirveden önemli ölçüde aşağıda olduğu anlamına geliyor. ABD güçleri, Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG7PKK/YPG) de dahil olmak üzere müttefik milislere, en başta istihbarat, gözetleme ve keşif yetenekleri ve lojistik olmak üzere hâlâ destek sağlıyor. Ocak ayında, ABD askeri desteği, IŞİD'in orada tutulan üyelerini serbest bırakmak için bir saldırı başlatmasının ardından Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke kentinde bir hapishanenin güvenliğini sağlayan SDG'ye yardım etmede çok önemliydi. Savaşta 121'i SDG savaşçısı olmak üzere 500'den fazla kişi öldü. Bununla birlikte, genel olarak, ABD birlikleri SDG ile çok sayıda ortak misyon yürütmüyor. Savunma Bakanlığı ve SDG'nin kamuoyuna açıkladığı haberlere göre, bu yıl şu ana kadar SDG ve ABD güçlerinin yan yana savaştığı sadece iki operasyon gerçekleşti.
ABD askeri faaliyetlerinin gerçekleştiği yerler de değişti, bu faaliyetler ABD'nin yerde daha az gözü ve kulağı olduğu yerlere kayıyor. ABD kuvvetlerinin konuşlandığı kuzeydoğu Suriye'de yoğunlaşmak yerine, Suriye muhalefetinin çeşitli unsurlarının sözde kontrolü altındaki İdlib ve diğer bölgelerde yüksek değerli IŞİD hedeflerine yönelik operasyonlar düzenleniyor. İdlib Eyaletinde iki IŞİD lideri öldürüldü: 2019'da Ebu Bekir el-Bağdadi ve 2022'de onun yerine geçen Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi. Haziran ayında ABD güçleri Halep'te Türk kontrolündeki bir köyde bir IŞİD bomba yapımcısını ele geçirdi; desteklenen muhalif güçler ve ertesi ay, bir ABD drone saldırısı çok uzakta olmayan başka bir üst düzey IŞİD hedefini öldürdü. Geçen hafta bir ABD saldırısı, Suriye rejiminin kontrolündeki bir köyde IŞİD unsurlarını hedef aldı. IŞİD'e karşı savaşın merkez üssündeki kayma, ABD kuvvetlerinin Suriye'nin sahada ABD askeri varlığının olmadığı bazı bölgelerinde hala üst düzey IŞİD ajanlarını yakalayabildiğini veya öldürebildiğini gösteriyor. Bu memnuniyet verici bir haber olarak kabul edilmelidir: Sahada varlık göstermek avantajlı olabilir, ancak ABD ulusal güvenlik çıkarlarını korumak gerekli değildir.
JEOPOLİTİK BİR MAYIN ALANI
IŞİD şiddeti azalmış olsa bile, ABD birliklerine yönelik riskler artıyor. Bu risklerden bazıları, Suriye'de faaliyet gösteren ABD ve Rus güçleri arasında eskiden var olan, nispeten profesyonel iletişim hattını tehlikeye atan ABD ve Rusya arasındaki giderek gerginleşen ilişkilerden kaynaklanıyor. Ukrayna'nın işgalinden bu yana, Rus uçakları bir dizi tehlikeli eylemde bulundu. Örneğin Haziran ayında Rus jetleri, ABD tarafından desteklenen bir muhalif grup olan Ceyş Magavir el-Tevra'yı doğrudan hedef aldı. Grup, bir ABD askeri üssü olan Tanf Garnizonunun yakınında, Rusya'nın bir zamanlar yasak olarak kabul ettiği “çatışmasızlık bölgesi” içinde bulunuyor. Rusya'nın bölgeyi ihlal etmeden sadece 30 dakika önce ABD kuvvetlerine haber verdiği bildirildi. Bu tür davranışlar, ABD ile Rusya arasında istenmeyen bir doğrudan çatışma riskini daha da arttırıyor.
Ukrayna'daki savaşın başka bir sinsi etkisi daha var. Rusya kaynaklarını doğu Avrupa komşusu ile savaşa yönlendirirken, İran Suriye'deki boşluğu doldurarak çok daha etkili oluyor ve riskten daha az kaçınıyor. İran destekli güçler, bu yıl şimdiye kadar Irak ve Suriye'deki ABD mevzilerine en az 19 roket ve insansız hava aracı saldırısı düzenleyerek, ABD operasyonlarını doğrudan ve dolaylı olarak giderek daha fazla tehdit ediyor. Ağustos ayında, İran destekli güçlerin iki ayrı ABD askeri karakoluna koordineli insansız hava aracı ve dolaylı yangın saldırısı düzenlemesinin ardından, ABD, silah depoları ve kontrol noktaları da dahil olmak üzere, üzerinde yerleşim olmayan dokuz Şii milis mevzisine hedefli saldırılarla karşılık verdi ve bu da İran tarafından desteklenen milislerin daha fazla karşı saldırısına yol açtı. Ve ABD ile İran arasındaki nükleer müzakereler durmuşken, İran'ın Suriye'deki milislerini, müzakere masasında anlaşılması zor olanı savaş alanında güvence altına almak için ABD'ye ek baskı uygulamak için kullanması muhtemel.
NATO üyesi ve ABD müttefiki olan Türkiye, ABD destekli Kürt kuvvetleri (Terör örgütü PKK) üzerindeki baskıyı da arttırıyor. Ülkenin cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye sınırını güvence altına almak ve Türkiye'de yaşayan Suriyeli mültecilerin evlerine dönmesini sağlamak için uzun süredir Suriye'de 19 millik bir tampon oluşturma hedefine ulaşmak için yeniden askerî operasyon yapmakla tehdit etti. Türkiye, Güneydoğu Türkiye'de Kürdistan İşçi Partisi'ne (terör örgütü PKK) karşı onlarca yıldır savaşıyor ve Suriye Kürt Halk Koruma Birimlerini PKK'nın doğrudan bir uzantısı olarak görüyor. Buna karşılık ABD, PKK'yı yabancı bir terör örgütü olarak belirledi ancak Suriye'de IŞİD'e karşı mücadelede YPG ile yakın çalıştı; gerçekten de YPG, ABD yetkilileri tarafından SDG'nin “belkemiği” olarak anılıyor.
İran, Rusya ve Türkiye Haziran ayında üçlü görüşmeler yaptığından bu yana Türkiye, Rus kontrolündeki hava sahasında ABD'li ortakları hedef alan insansız hava araçları, topçu atışlarını ve hava saldırılarını genişletti. Türkiye, bu yıl şimdiye kadar en az 56 insansız hava aracı saldırısı gerçekleştirdi ve YPG dışı unsurlar da dahil olmak üzere yaklaşık 50 SDG savaşçısını ve on sivili öldürdü. Üçlü görüşmelerden bu yana faaliyetlerdeki artış, SDG liderliğinin kamuoyu önünde Rusya'nın artan Türk hava faaliyetine yeşil ışık yaktığını ve bunu durdurmadığı için ABD ve Rusya'yı suçlamasına yol açtı. Türkiye'nin eylemleri ABD'nin kuzeydoğu Suriye'deki konumunu daha da zayıflatıyor çünkü SDG'nin dikkatini IŞİD'den uzaklaştırıyor ve SDG'yi Türk saldırganlığına karşı Rusya ve Esad rejiminden destek aramaya zorluyor. Bu yılın başlarında, SDG, bir Türk saldırısını engellemek için SDG kontrolündeki bölgeye ilave Suriye hükümet güçlerinin konuşlandırılmasını kolaylaştırdı. 2023 Türkiye seçimlerinden önce durumun daha da kötüleşmesi muhtemel, Erdoğan potansiyel olarak yenilgiyi önlemek için daha büyük riskler almaya istekli.
Bütün bunlar yeterince kötü olmasa bile, SDG'nin toprak üzerindeki hakimiyeti de zayıflıyor. COVID-19 salgını ve küresel enflasyon, kuzeydoğu Suriye'de zaten korkunç olan ekonomik ve sağlık durumunu baltaladı. Bölgede kolera patlak verdi, 10 Eylül'den bu yana 2.000'den fazla şüpheli vaka ve on ölüm bildirildi. ABD'nin Suriye'ye yönelik yaptırımları, kuzeydoğu Suriye'nin bağımlı olduğu daha geniş ulusal ekonomiyi zayıflatmaya devam ediyor. ABD, en çok ihtiyacı olan Suriyelileri desteklemek için üzerine düşeni yapsa da, sadece 2022'de Suriye'ye 1,5 milyar dolarlık inanılmaz bir insani yardım sağlayarak, ancak bu kadarını yapabildi.
Trump yönetimi, potansiyel bir geri çekilmeyi tarttığı ve yabancı ortaklardan ek katkılar istediği için Mart 2018'de Suriye'ye yönelik insani yardımı dondurdu ve Biden yönetimi akıllıca bir yaklaşımla yardımlara devam etti. Ancak fon miktarı ihtiyacın yanında sönük kalıyor. ABD ve IŞİD'e karşı koalisyondaki ortakları, hiçbir zaman yeniden yapılanma yardımı sağlamayı veya Suriye'nin savaşta zarar görmüş bölgelerini yeniden inşa etmeyi amaçlamadı. Bunun yerine amaç, bölgeyi IŞİD'den geri almak ve temel yaşamın devam edebilmesi için hızlı bir şekilde temel hizmetleri sağlamak ve temel altyapıyı onarmaktı. 2011'den bu yana Amerika Birleşik Devletleri bu amaçla 1,3 milyar doların üzerinde istikrar yardımı yaptı. Ancak Batı'dan önemli ölçüde daha fazla para almadan, SDG etkin bir şekilde yönetecek kaynaklardan yoksun. SDG petrol gelirlerini (esas olarak Esad rejimine sattığı petrolden elde edilen) Kürt ve Sünni bölgelerdeki yerel yönetim maaşlarına yatırsa da, savaştan zarar görmüş bölgeleri tamamen yeniden inşa etmek şöyle dursun, idari ve sosyal hizmetleri sürdürmek için yeterli gelir yok . Yerel yetkililer, Rakka'nın en az yüzde 30'unun, oradaki büyük muharebe operasyonlarının sona ermesinden üç yıldan fazla bir süre sonra harabe halinde kaldığını iddia ediyor. İşsizlik, özellikle gençler arasında yüksek. Sonuç olarak, yerel nüfus kendilerini ihmal edilmiş ve marjinalleşmiş hissediyor, bu da parası yetenlerin kaçakçıların yardımıyla göç etmesine ve kaçamayacak kadar yoksul olanlar arasında IŞİD'e yeni katılanların artmasına neden oluyor.
ÇIKIŞLARA BAŞLAMAK
IŞİD kalıcı bir tehdit olmaya devam ediyor, ancak IŞİD'in Suriye ve Irak'ın büyük bölümlerini kontrol ettiği 2015'ten 2019'a kadar olan dönemin aksine, artık Batı'yı hedef alan terörist saldırılar planlayabileceği ve yürütebileceği güvenli bir sığınağı yok. Bu, ABD kuvvetlerinin asıl görevlerini yerine getirdiği anlamına geliyor. Bugün kalan IŞİD tehdidi, ABD güçlerini tehlikeye atmadan kontrol altına alınabilir. ABD ordusu, gruptan geriye kalanlar üzerinde tutarlı bir terörle mücadele baskısını sürdürmek için drone saldırıları ve hava saldırılarında ve hedefli baskınlarda üst düzey IŞİD ajanlarını hedef almaya devam etmelidir. Bu model, son birkaç yıldır ABD kuvvetlerinin fiziksel olarak bulunmadığı Suriye bölgelerinde etkili olduğunu kanıtladı. Ayrıca bu yaklaşımın anahtarı, ABD'nin insan istihbaratını kullanmaya devam edebilmesi ve Suriye hava sahasına erişimi güvence altına alabilmesi için Suriyeli ortaklarıyla ilişkilerini sürdürecek kadar dostane bir şekilde geri çekilmek olacaktır. Mevcut jeopolitik gerilimlere rağmen, bu hedeflere ulaşmanın tek yolu, Rusya ile gevşek bir şekilde koordine edilen bir ABD çıkışıdır.
ABD kuvvetleri koordinesiz bir şekilde yola çıkarsa, en olası sonuç Erdoğan'ın belirttiği hedeflere ulaşmak için bir Türk askeri saldırısı olacaktır; yüz binlerce Suriyeliyi yerinden edecek ve ABD'nin SDG ile ilişkilerine onarılamaz şekilde zarar verecek bir müdahale. Bu arada Esad rejimi, şu anda SDG kontrolündeki tüm toprakları askeri olarak işgal edemez. ABD kuvvetleri yarın Rusya ile müzakere edilen bir anlaşma yoluyla ayrılırsa, bir zamanlar ABD tarafından kontrol edilen bölgelerde tam ölçekli bir işgal değil, nominal bir rejim varlığı en muhtemel sonuç olacaktır. Ancak bu bile geride kalan ABD ortakları için ciddi riskler oluşturacaktır, çünkü Esad rejimi, o zamanlar Suriye kontrolü altında olacak bölgelerde ABD etkisini zayıflatmak için SDG'nin önde gelen üyelerini tutuklayabilir veya öldürebilir. ABD, diplomatik ve ekonomik baskı yoluyla Suriye hükümetinin vahşetinin boyutunu sınırlamak için elinden geleni yapmalıdır. Bölgedeki Sünni Arap ortakları -örneğin Birleşik Arap Emirlikleri- Esad ile ilişkileri normalleştirmeye çağırmalıdır.
Neyse ki İsrailliler, Suriye'deki en gelişmiş hava savunma sistemlerini kontrol eden Rusya ile diplomasi ve İsrail uçakları tehdit edildiğinde Esad rejimine karşı kaba kuvvet kombinasyonu yoluyla Suriye hava sahasına erişimi güvence altına almanın gerçekten mümkün olduğunu kanıtladılar. Gevşek bir şekilde koordine edilen bir ABD çıkışı, Suriye hava sahasına erişim konusunda diplomatik bir anlaşmaya varma olasılığını önemli ölçüde arttıracak ve ABD, IŞİD'e karşı saldırılar düzenlerken rejim güçleri tarafından tehdit edilirse, doğal savunma hakkını elinde tutacaktır.
Suriye'de ilk ABD botlarının yere basmasından yaklaşık yedi yıl sonra, Washington'un birliklerini geri çekme zamanı geldi. Suriye'deki bir ABD askeri varlığı artık stratejik bir varlık değildir; bu bir güvenlik açığıdır.
Christopher Alkhoury, 10 Ekim 2022, Foreign Affairs
(Christopher Alkhoury, Ocak 2017'den Aralık 2019'a kadar IŞİD'i Yenmek için Küresel Koalisyon Özel Cumhurbaşkanlığı Elçiliği Ofisinde Irak ve Suriye Politika Danışmanı olarak çalıştı. En son Tony Blair Küresel Değişim Enstitüsü'nde Kıdemli Politika Danışmanı olarak görev yaptı.)
Seçkin Deniz, 28.10.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.