“Peki,
Türkiye'nin tezi ne? Reddi miras bu konuda çözüm mü? Tarihçiler bu işi çözsün
diyoruz. Bu mümkün mü?”
1915'te
Ermenilerin göçe zorlanmasının bu sene 99. yıldönümü... Yüzüncü yıldönümü
yaklaşmışken ABD'de Paskalya tatili öncesi dış ilişkiler komisyonundan geçen
Ermeni tasarısı, Senato gündemine alınmadı... ABD Dışişleri sözcüsü ile Türkiye Dışişleri
Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun açıklamalarındaki vurgu aynı. Tarihsel gerçeklerin
açıklığa kavuşması için Ermenistan ve Türkiye arasındaki protokol süreci
sürüyor denildi...
'ABD,
Türkiye'ye bu konuyu sopa olarak kullanıyor' yorumu durumu açıklamaz. Baskı
unsuru olabilir. Doğrudur. Ancak Türkiye de dahil devletler, dış ilişkilerinde
çıkarları için tüm baskı unsurlarını kullanırlar. Bu doğal...
Birkaç
gündür Los Angeles'tayım. California, Ermeni kökenli Amerikalıların yaşadığı
bir eyalet. Cumartesi LA'de Ermenilerin muhiti olarak anılan Glendale'e
gittim... Ofislerden tutun bakkala kadar pek çok yerde Ermeni kökenli Amerikalı
ile karşılaştım.
Bu
bölgede, Lübnanlı olduğunu öğrendiğim bir isimle görüşmem vardı. Bu görüşmede
ilgili kişi Ermeni çıktı. Ailesi İran'a oradan da Lübnan'a göç etmiş.
Ellilerinin başında olduğunu tahmin ettiğim beyefendi, aile büyüklerinin Türkçe
bildiğini söyledi... Lübnan'da dünyaya gelmiş... Ailesi Ermeni. Türkiye'de
yaşamakta olan Ermenilerden... Yıllardır burada ve Lübnanlı olarak tanınıyor.
****
Geçen ay
Dubai'de bir alışveriş merkezinde satış görevlisi, Türk olduğumu anlayıp Türkçe
konuştu. Nereli olduğunu sordum.
'Vatansızız biz' diye ekleyerek aile büyüklerinden Türkçe öğrenmiş bir
Ermeni olduğunu söyledi...
Vakti
zamanında Türkiye’den Suriye'ye göçmüş aile. İkinci kuşak Dubai'de yaşıyor.
Memleket
bildikleri ülkeden çıkmak durumunda kalan dedeleri, sınır komşularımız olan
İran'a veya Suriye'ye gittiler... Bu ülkelerde yaşanan hareketli siyasi
gelişmeler, istikrarsızlık ve rejimlere uyum sağlayamamak onları dört bir yana
dağıttı... Lübnan, Dubai ve elbette özgürlükler ülkesi olarak anılan, vatansız
kalanlara yönelik kabul yasaları olan ABD'ye geldiler... Çocukları, torunları,
nesil devam etti.
'Orası
Ermenistan'dı' diyen de var örneğin Antep için. Ermenistan'ın bağımsızlığını
kazandığı yılı dahi bilmiyor kimisi. Ancak ailelerinin yaşadığı acıları
biliyorlar. Kendileri de bir yere ait olmamayı biliyor belki... Özür ve
tazminat istiyorlar...
****
İç siyasete alet etmek...
ABD'de
Senato da gündeme alınması neden söz konusu oluyor peki?
Türk-Amerikan
ilişkilerinde baskı unsuru olarak kullanıldığını bir an kenara koyalım.
Duygusal
olarak ve bir lobinin talebi olarak ele alalım. Lobi dediğiniz yaşayan
insanlar. Elbette çeşitli önderleri var.
Amerikalı
bir senatör olduğunuzu düşünün. Ülkenizde yaşayan Ermeni kökenli Amerikan
vatandaşları var. Çoğunun anlattığım gibi hikâyesi var. Dinledikçe ikna
olmaları son derece normal. Bu insanlar ailelerinin sahip olduğu her şeyi o
veya bu sebepten kaybetmiş. Yaşadıkları göç sıkıntıları, yerleştikleri
ülkelerde geçirdikleri süreçte verdikleri mücadele... Elbette bunlar, bir
kısmının içinde burukluk, bazısında nefrete yol açıyor. Ermenistan çoğu için
bilmedikleri bir yer... Yarı Türk hisseden var hala.
Diğer
yandan Ermenistan'a dönmüş olan ailelerin çocuklarının bir kısmı bugün
Türkiye'ye gelerek kaçak olarak çalışıyor. Zira Ermenistan'da gelir dağılımı ve
iş imkânları konusunda sıkıntılar var. Türkiye’dekilerin bazısı apolitik,
kimisi bir nefreti bastırıp içinde tutuyor...
Bu arada
bu milli ihanet demek de, bu konuyu iç siyasete alet etmek demek olmuyor mu?
2005'te
Ak Parti hükümeti ve Gülen hareketi aleyhine Washington'da, Los Angeles'ta lobi
yapanlar, bazı diplomatlar dâhil baş köşelerdeyken bugün bu birbirini yeme
manzarasında da yüce Allah'ın adaletinin bir hikmeti vardır muhakkak. İnsanlara
'cemaate yardım' yapma veya 'hükümete komisyon' ödeme baskısı yapıldıysa
mesela... Başka pek çok vebal de olabilir. Olmayabilir de... İmtihan dünyası...
****
'Milli
ihanet' ve senatöre bağış...
Ermeni
kökenli insanlardan isyancı, terörist, hain çıkmış olabilir. Türklerden de
çıkıyor... Halkı sömüren kanını emen, halkın değerlerine düşmanlık edip
aşağılayan Türk yok mu sanki? Bu nedenle, bizim topraklarımızı bir dönem vatan bilmiş
ve ne olduysa bir şekilde vatansız kalmış tüm Ermenileri karşıt görmek çözüm
değil. Zira burada bazı Ermeniler de 'ne oldu ne olmadı bilmiyoruz' diyor.
Tanıklar çok yaşlı birkaç kişi. Yaşayan çok az.
Bu
insanlar bizim ülkemizden çıkarıldı. Bunun gürültüsünü büyüterek dolaylı da
olsa başka amaçlara da hizmet etme ihtimalleri bu gerçeği değiştirmiyor. Yeni
nesilleri geçmişlerinden kopuk oldu. Köklerinin geldiği yer karıştı.
Bu
insanların hikâyeleri var. Buradalar... Amerika'da... Fransa'da... Şurada veya
burada... Yaşadıkları ile etki bırakarak oluşturdukları lobi ve oy
potansiyelleri olduğu bir gerçek. ABD iç siyasetine malzeme yapılmasın
denilebilir. Ancak bu, siyasetin doğası gereği imkânsız.
Bu
konuyu 'Gülen'in şirketleri, Ermeni tasarısını hazırlayan senatöre bağış
yapmış' noktasından görmek de ayrı bir konu.
Şaka bir
yana şu unutulmamalı; bu bağış tasarıyı önlemek için yapılmış olabilir. Ancak
Ermenilerin söz konusu New Jersey senatörüne seçim kampanyası sırasındaki
bağışı 100 bin doların üzerinde...
Sabah
gazetesi Gülen'e yakınlığı ile bilinen bir hukuk ve bilgisayar şirketinin ise,
aynı senatöre 9500$ bağış yaptığına yer veren bir manşetle çıktı... 9 bin $ nere 100 bin $ nere?
Bu
senatör daha önce de yakın arkadaşı olan bir doktorun geliri az olanlara
çıkarılan Türkiye'deki yeşil kart benzeri (MEDICAID) bir kart sahibi hastalar
üzerinden devletten 21 milyon ödeme almış olması ile gündeme gelmişti. Senatör
Menendez bu ödemeler de aracı olmak ile suçlanmıştı.
Bahse
konu doktor da en yüklü kampanya bağışı yapan isimlerden.
Yani bir
senatöre bağış, ona bağış yapan diğerlerinin talepleri dikkate alınırken
gölgede kalmamak için de yapılıyor.
****
Peki,
Türkiye'nin tezi ne? Reddi miras bu konuda çözüm mü? Tarihçiler bu işi çözsün
diyoruz. Bu mümkün mü?
Tarihçiler
oturup çalışacaksa, buralarda bir kısmı İstanbul Ermenileri bir kısmı Türk
Ermenileri şeklinde anılan insanlar ile diğer Ermeniler nasıl ayrılır, onu
konuşabilir. Yani göç mağdurları, kayıpları olanlar... Zira Sovyet Rusya'dan
geçen, Nazi kamplarından kaçan veya bırakılan Sovyet Ermeniler de mevcut. 1915 soykırım tanımına uymuyor. Ancak
'yerinden etme' de önemli bir olay.
Tanım
kabul edilemese de Türkiye Ermenilerine bir takım haklar verilebilir. Dönüş bu
torunların hakkı.
Kimsenin
geleceğini sanmasam da...
Serra Karaçam, 13.04.2014