Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Saving America’s Future from the Blob
2024'ün dış politika felaketi nasıl anlaşılır ve nasıl düzeltilir?
İki partili dış politika kurumlarının Çin ve Rusya hakkında söylediklerine asla inanmayın. Onlar da söylediklerine inanmıyor. The Blob (Obama'nın yardımcısı Ben Rhodes'un deyimiyle) nesiller boyu süren stratejik hatalar sayesinde öğrendi ki eğer herkes safları sıklaştırır ve aynı hikayeye sadık kalırsa, üyeleri herhangi bir büyüklükteki stratejik felaketten kariyerlerine zarar gelmeden kurtulabilir. Aynı ilke, finans tarihinin en büyük dolandırıcılığı olan 2008'deki subprime çöküşünden sonra neden tek bir Amerikalı bankacının bile hapse girmediğini açıklıyor. Blob'un mantığı basittir: Eğer birimizin peşine düşerseniz, o zaman hepimizin peşine düşmek zorunda kalırsınız ve işleri tekrar toparlamak için kim kalır?
Amerika'nın yurtdışına çıkıp Moskova ve Pekin'de yok edecek canavarlar araması doğru olsa da, bunu yapma şeklimiz iğrenç derecede aptalcaydı. Machiavelli, "Bir insana zarar verilecekse bu o kadar ağır olmalıdır ki intikamından korkulmasın" diye öğütlemiştir. Washington, Rusya ve Çin'i yaraladı ama etkisiz hale getirmedi; en kötü ihtimalle savaşa yol açacak ama daha büyük olasılıkla ABD'nin stratejik konumunu büyük ölçüde azaltacak trajik bir tepkiler silsilesini harekete geçirdi.
Çin'in yükselişi ve Rusya'nın direnci, teknoloji kısıtlamaları, Ukrayna'ya 125 milyar dolarlık NATO desteği ve diğer önlemlerin yanı sıra 300 milyar dolarlık rezervlere el konulması da dahil olmak üzere Rusya'ya karşı benzeri görülmemiş bir yaptırım rejimi ile devam etti.
Blob tarafından ortaya atılan Kara Efsane, Çin'in Tayvan'ı işgal etmenin eşiğinde olduğunu çünkü Komünist liderlerinin demokrasiden nefret ettiğini ve vatandaşlarını ekonomik sefaletten uzaklaştırmak istediğini belirtmektedir. Vladimir Putin'in Rus İmparatorluğunu yeniden canlandırmak istediğini ve Ukrayna'yı "onlarca yıldır özgürlük ve demokrasinin ve kendi kaderini seçme hakkının tadını çıkaran bir ülke olduğu için" işgal ettiğini iddia ediyor.
Aslında Çin'in ekonomik zorlukları var ama kriz yok ve yaygın bir halk hoşnutsuzluğu da yok. Tayvan'ın bu Ocak ayında yapılacak ulusal seçim sonuçlarına göre ihtimal dışı kalan egemenlik hamlesini engellemek için statükoyu korumak istiyor. Çin zorlu bir stratejik rakip, ancak küresel planı askeri konuşlanmalardan ziyade kilit endüstrilere ve ihracat pazarlarına hakim olmaya odaklanıyor ve bu plan, Amerika'nın onu engelleme çabalarına rağmen hızla ilerliyor.
Ölen Henry Kissinger, eski Moskova Büyükelçisi ve şimdiki CIA Direktörü William Burns ve diğerlerinin defalarca uyardığı gibi, Rusya NATO'nun sınırlarının Ukrayna sınırına kadar genişletilmesine müsamaha göstermeyeceğini on yıl boyunca açıkça ortaya koymuştur. Vladimir Putin 23 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgalinin arifesinde şu açıklamayı yaptı: "Ukrayna'da konuşlandırılırsa, [NATO silahları] Rusya'nın tüm Avrupa bölgesindeki hedefleri vurabilecektir. Tomahawk seyir füzelerinin Moskova'ya uçuş süresi 35 dakikadan az olacak; Harkov'dan balistik füzeler yedi ila sekiz dakika; hipersonik saldırı silahları ise dört ila beş dakika sürecek. Bu boğazımıza bıçak dayamak gibi bir şey."
Biden Yönetimi, Rus ekonomisinin ABD yaptırımları altında çökeceğine inanıyordu. Mart 2022'de Başkan Biden "Rus ekonomisi yarı yarıya küçülme yolunda ilerliyor" dedi. Rusya'nın ekonomisi bugün sadece iki yıl öncesine göre daha büyük olmakla kalmıyor, aynı zamanda silah üretimini on kata kadar arttırarak Estonya İstihbaratının tahminlerine göre Batı'nın toplamından yedi kat daha fazla top mermisi üretiyor. Kayıpların yaklaşık yüzde 70'i topçu ateşiyle veriliyor ve Rusya'nın üstün taktik hava desteği, saldırı füzeleri ve insansız hava araçlarının yanı sıra ezici bir avantajı var. Rusya ayrıca ayda 100 ana muharebe tankı üretirken Almanya yılda 50 tank üretiyor. Ukrayna'nın beş katı nüfusa sahip olan Rusya, feci bir hata yapmadığı takdirde bu yıpratma savaşını kazanacaktır.
Rusya bunu nasıl başardı? Çin, Hindistan, Türkiye ve diğer ülkeler ticaret ve finansman profillerini Rus pazarını destekleyecek şekilde dönüştürdü. Çin'in Rusya'ya ihracatı savaş öncesi seviyelerin neredeyse üç katına çıktı. Hindistan, Rusya'nın en büyük petrol müşterisi haline geldi ve 2023 yılında Rusya'ya yaptığı makine ihracatını iki katına çıkardı. Türkiye ve eski Sovyet cumhuriyetleri Rusya'ya yapılan kayıt dışı ihracatın kanalları haline geldi.
Ukrayna'nın topçu mühimmatı ve hava savunma sistemi sıkıntısı var. Rusya'nın ucuz, İran tasarımı Shaheed insansız hava araçları artık Ukrayna'nın hava savunmasını delip askeri tesisleri ve kritik altyapıyı vuruyor. Amerika Birleşik Devletleri'nin elinde Ukrayna'ya yetecek kadar envanter yok. Rusya, Ukrayna'yı askerden arındırma hedefine yavaş yavaş ulaşıyor. Ukrayna'nın insan gücü kaynakları zayıf ve ordu 50 yaşındaki askerleri ön saflara sürüyor. Geçtiğimiz Ekim ayında bir Zelenskiy yardımcısı Time dergisine verdiği demeçte Batı daha fazla silah sağlasa bile "bunları kullanacak adamımız yok" demişti.
Bu gerçeklerin hiçbirine itiraz edilmiyor, ancak Blob'un Ukrayna Savaşı'na yönelik coşkusu, başarı ihtimaliyle ters orantılı olarak artıyor. Savaşın hikmetini sorgulamak düpedüz tehlikeli olarak görülüyor: Bill Kristol, Tucker Carlson'ın Putin ile yapacağı öngörülen röportajdan sonra ABD'ye dönmesinin engellenmesini önerdi. Ayıyı çağıran ve hırpalanan Blob, ne gibi sonuçlarla karşılaşabileceğini biliyor.
Ucuz Rus gazının kesilmesiyle enerji maliyetleri artan Almanya resesyonda ve Şansölye Olaf Scholz'un onaylanma oranı yüzde 17. Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un oy oranı ise yüzde 23. Savaşı sürdürmek için isteksiz NATO müttefiklerinden Nibelungentreue (mutlak, sorgusuz sualsiz sadakat) talep eden Washington, Hollanda'da Geert Wilders'in Özgürlük Partisi, Almanya'da Alternative für Deutschland ve Fransa'da National Rally'nin başını çektiği popülist bir isyanla karşı karşıya.
Kelleler uçmalı ya da en azından kariyerler iptal edilmeli. Ancak hataları ne kadar büyük olursa, Blob'un dayanışması da o kadar güçlü olur. Bir hikayeleri var ve ona sadık kalacaklar.
Ukrayna'nın önümüzdeki on yılın ana stratejik olayı, yani Amerika'nın Çin ile çekişmesi için bir ısınma hareketi olduğu kesin. Çin şu anda Rusya'dan Suudi Arabistan'dan aldığından daha fazla petrol alıyor ve Rusya'ya ihracatını resmi rakamlara göre neredeyse üçe katladı (ve muhtemelen üçüncü taraflar aracılığıyla çok daha fazlasını yaptı), ancak kenarda durarak Rusya'nın kan kaybetmesine izin verdi. ABD'den üç kat daha fazla üretim kapasitesine ve otomatik üretimde önemli bir üstünlüğe sahip olan Çin, binlerce uydu güdümlü gemisavar füzesi, belki bin modern uçak, müthiş elektronik savaş kabiliyetleri ve kendi evindeki alana hükmetmenin diğer yollarıyla kendini bir kale haline getirdi. Amerikan Girişim Enstitüsü'nden Mackenzie Eaglen 4 Ocak'ta şöyle yazdı:
"Belirli mühimmat stokları mevcut olsa da Ukrayna'daki savaş, pembe savaş varsayımlarına dayanan geçmiş mühimmat gereksinimlerinin modern savaştaki hacim ihtiyacını büyük ölçüde hafife aldığını göstermiştir. SM-6'nın ana yüklenicisi RTX'e göre mevcut SM-6 stoku 500 füzenin kuzeyinde bir yerde bulunmaktadır. Bu, herhangi bir emsal düşmanla ve potansiyel olarak daha düşük seviyeli bir düşmanla uzun süreli bir çatışma için neredeyse yeterli değildir."
Pekin, Çin'in füze kuvvetlerindeki hızlı genişleme ve yatırımından da anlaşılacağı üzere kendi eksikliklerimizin farkındadır. Çin'in karaya konuşlu füze gücü son on yılda neredeyse iki katına çıkmıştır ve Pentagon'un tahminlerine göre ÇHC'nin yedekte binlerce füze stoku bulunmaktadır ve bunların hepsi olası bir çatışmada ABD savaş gemilerini toplu ateş altına alma ve alt etme stratejisinin bir parçasıdır.
Husi gerillaları ile ABD Donanması arasında Kızıldeniz'de devam eden çatışma, Pekin'in ABD'nin füzesavar yeteneklerini izlemesine ve değerlendirmesine olanak tanıyan bir gösteriydi. Sonuç endişe vericiydi. USS Gravely destroyeri, gelen bir seyir füzesini gemiye çarpmasına sadece dört saniye kala imha etmek için Phalanx Gatling silahlarına başvurdu, bu da füzelerinin saldırganı engelleyemediğini gösteriyor. Bir Amerikan destroyeri yaklaşık 100 adet gemisavar füzesi taşımaktadır. Çin, günde 1,000 seyir füzesi üretebilen otomatik bir fabrikaya sahip olduğunu iddia etmektedir. Bu doğrulanmadı ama Çin'in günde 1.000'den fazla elektrikli araç monte eden fabrikaları var; sadece 45 işçiyle günde 2.400 5G baz istasyonu üreten bir Çin tesisini ziyaret ettim.
ABD Donanması Güney Çin Denizi'nde büyük ölçüde silahsız durumda. Amerikalı strateji uzmanları Tayvan Boğazı'nın 70 mil ötesine yapılacak D-Day tarzı bir çıkarmaya karşı Tayvanlıların direniş senaryoları üretiyor. Çinliler Tayvan'a karşı yavaş hareket eden bir filo gönderecek kadar aptal değiller, hele ki adanın 1.000 mil yakınında yüzeyde yüzen her şeyi batırma kapasitesine sahipken.
Neyse ki Ocak ayında yapılan ve bağımsızlık yanlısı Demokratik İlerleme Partisi'ni cumhurbaşkanlığına taşıyan ancak son seçimlerde olduğu gibi yüzde 57'lik bir çoğunluk yerine yüzde 40'lık bir oy oranına sahip olan seçimlerden sonra Tayvan konusunda bir çatışma yaşanması pek olası görünmüyor. Yeni Halk Partisi güç dengesini elinde tutuyor ve lideri Tayvan parlamentosunun başkanlığını yürütüyor. Pekin, ortaya çıkan siyasi tıkanıklıktan memnun görünüyor.
Yükselmek için Yarış
Blob'daki hakim anlatı, Xi Jinping'in kişisel prestij takıntısı ve Çin'in iç ekonomik sorunlarından dikkatini dağıtacağı için Çin'in Tayvan'a saldırma olasılığının yüksek olduğu yönündedir. Johns Hopkins Üniversitesi'nden Hal Brands ve American Enterprise Institute'den Michael Beckley 6 Şubat'ta Çin için "bir zamanlar barışçıl bir yükselişi mümkün kılan koşulların çoğu şimdi şiddetli bir inişi teşvik ediyor olabilir" diye yazdı.
Çin'in ekonomik sorunları olduğu kesin. Ancak bunlar sahip olunması gereken üst sınıf sorunlar. Deng Xiaoping 1979'da Çin ekonomisini reel olarak 16 kat büyüten reformları başlattığında (Dünya Bankası tahminlerine göre) Çinlilerin yalnızca yüzde 3'ü yüksek öğrenim görmüştü. Bugün bu oran yüzde 63 ile Almanya ile aynı seviyede. Çin her yıl yaklaşık 1,2 milyon mühendis ve bilgisayar bilimcisi mezun ederken, bu rakam ABD'de 200.000'in biraz üzerindedir. Çoğu uluslararası araştırmaya göre Çin üniversiteleri Amerika Birleşik Devletleri ile aynı seviyede ya da ona yakındır. 1979'da Çin nüfusunun sadece yüzde 16'sı kentlerde yaşarken, bugün bu oran yüzde 64'e ulaşmıştır. Çin 700 milyon insanı kırsal kesimden kente taşıyarak ve geçimlik çiftçileri sanayi işçilerine dönüştürerek kentsel emlak fiyatlarında 40 yıllık bir patlamaya yol açtı. Çinli hane halkları servetlerinin yüzde 70'ini emlakta değerlendiriyor ve 1. kademe şehirlerde konut maliyeti engelleyici hale geldi. Yatırımları emlaktan sanayiye kaydırmak sarsıcı ve yıkıcı bir iştir ve Çinli yetkililer bu geçişi karakteristik bir sertlikle gerçekleştirmiştir. Çin'in konut sektörü sıkıntıda, ancak bu hikayenin en az ilgi çeken kısmı.
İşgücü azalan Çin'in otomasyon yoluyla verimliliği artırması ve emek yoğun sektörlerini daha genç nüfusa sahip ülkelere ihraç etmesi gerekmektedir. Yatırım odağını emlâktan (kırsal kesimden gelen kitlesel göçü absorbe etmek için gerekli) sanayiye kaydırmalı ve sanayisini geliştirmelidir. Çin'in krizde olduğu söylenebilir, ancak Çin her zaman krizde olmuştur. Dünya ulusları arasında benzersiz bir şekilde, Sarı ve Yangtze Nehirlerinin taşkın ovası üzerine inşa edilen ekonomisi, sulama, taşkın kontrolü ve ulaşım için su yönetimine her zaman muazzam yatırımlar yapılmasını gerektirmiştir.
Bugün Çin, Washington'un ileri teknolojiye erişimini sınırlama çabalarının üstesinden gelmek için kaynaklarını büyük bir çabayla bir araya getirmiştir. ABD yaptırımları karşısında yarı iletken bağımsızlığını elde etmenin maliyeti oldukça yüksek. Çin, kabaca CSI 300 Endeksi'nin (Amerika'nın S&P 500 Endeksi ile kabaca karşılaştırılabilir) yıllık yatırım harcamasına eşit olan 50 milyar dolarlık bir maliyetle 22 çip üretim tesisi inşa ediyor ve diğerlerini genişletiyor. Pekin çip üretimini büyük ölçüde sübvanse etse de, yarı iletken endüstrisinin büyük bölümünü Çin'de kopyalamanın maliyeti, ilgili şirketlerin alt sınırlarını zorlayacaktır.
Çin, Eylül ayında Huawei'nin 5G çalışabilen 7 nanometrelik kendi ürettiği bir çiple çalışan bir akıllı telefonu piyasaya sürmesiyle Amerikalı politika yapıcıları şaşkına çevirdi ve bu olay Ticaret Bakanı Gina Raimondo tarafından "inanılmaz derecede rahatsız edici" olarak nitelendirildi. Haberlere göre Çin, Tayvan ve Güney Kore'nin yapabildiğinin en iyisinden sadece bir nesil geride, 5 nanometre çip üretmenin eşiğinde. Amerikalı uzmanlar bunun mümkün olduğunu düşünmüyordu, çünkü üst düzey çipler üretmek için eski litografi ekipmanlarını kullanmak ekonomik değil. Çin ekonomiyi umursamıyor, çünkü üst düzey çip üretiminin dışsallıkları (yapay zekanın üretim, lojistik ve hizmetlere uygulanması) maliyetlerden çok daha ağır basıyor.
Amerika'nın Çin'le olan teknoloji savaşı Çin ekonomisine önemli maliyetler yüklemeyi başardı ve benim tahminime göre yıllık GSYİH büyümesinin yüzde 0,5 ila yüzde 1'ini kesti. Ancak bu Çin'in juggernaut'unu sadece yavaşlattı, durdurmadı. Maliyetlere rağmen Çin, Japonya ve Almanya'yı geride bırakarak dünyanın en büyük otomobil ihracatçısı haline geldi. Telekomünikasyon altyapısı ve güneş panellerinin yanı sıra çelik ve diğer endüstrilerin üretimine de hükmediyor. Yarı iletken üretimine yaptığı muazzam yatırım, Çin'e dünya pazarının yüzde 95'ini oluşturan eski çiplerde hakim bir konum sağlayacaktır.
Bu arada Çin, 2017'den bu yana Küresel Güney'e yaptığı ihracatı iki katına çıkardı ve şu anda gelişmekte olan ülkelere, tüm gelişmiş pazarların toplamından daha fazla ihracat yapıyor. İhracat hamlesi, Kuşak ve Yol Girişimi aracılığıyla yaklaşık 1,5 trilyon dolarlık kredi ve yatırımla destekleniyor. Gelişmekte olan dünyanın tamamında dijital geniş bant inşa ediyor ve bunun dönüştürücü etkileri birçok ülkeyi Çin'in ekonomik etki alanına kilitliyor.
Amerika'nın Çin'e olan ithalat bağımlılığını "riskten arındırma" çabaları, ticaret akışını Çin'e bağımlı olan aracı ülkeler üzerinden ABD'ye yönlendirmekten başka bir işe yaramadı. Uluslararası Para Fonu ekonomistlerinin geçtiğimiz Kasım ayında yazdığı gibi, "Çin'in yerini alan ülkeler Çin'in tedarik zincirlerine derinlemesine entegre olma eğilimindedir ve özellikle stratejik sektörlerde Çin'den daha hızlı ithalat artışı yaşamaktadır. Başka bir deyişle, ihracat tarafında Çin'in yerini almak için ülkelerin Çin'in tedarik zincirlerini benimsemesi gerekiyor."
Çin mallarına uygulanan gümrük vergileri ve Amerika'nın Çin'e olan ithalat bağımlılığını azaltmaya yönelik ilgili tedbirler, Asya'nın geri kalanını (ve bir ölçüde Latin Amerika'yı da) Çin tedarik zincirlerine daha da bağımlı hale getirdi.
Pekin'den Amerika Birleşik Devletleri'ne bakış acımasız. ÇKP liderleri Çin'in kendini dönüştürmesi ya da yaşlanan nüfusun zararlı sonuçlarına katlanması gerektiğini biliyor. Amerika'nın Dördüncü Sanayi Devrimi'nin yapı taşları olan ileri teknoloji yarı iletkenlere erişimini kısıtlama girişimleri, Çin'in görüşüne göre askeri teknolojiye erişimini kısıtlamak değil, Çin'i yok etme çabasıdır. Washington, Çin'i devre dışı bırakmadan yaralamakla, Çin'e uygun olan her yerde Amerikan çıkarlarını baltalaması için bir teşvik vermiş oldu. Profesör Lui Zhongmin'in 6 Şubat'ta verdiği bir röportajda söylediği gibi, bu durum Çin'in ABD'yi "tüketmek" için bir fırsat olarak gördüğü Orta Doğu'da açıkça görülmektedir.
Blob'un hataları o kadar kapsamlı, o kadar geniş ve o kadar zarar verici ki, bunun sonucunda ABD'nin uğrayacağı zararı kısa vadede gidermek mümkün değil. Bu durum Amerika'nın dünya sahnesindeki üstünlüğünün sona ereceği anlamına gelmiyor. Vietnam'ın kaybedilmesi Amerikan prestijine yıkıcı bir darbe indirdi, öyle ki ABD ve Avrupalı elitlerin çoğu Soğuk Savaşı Sovyetler Birliği'nin kazanacağına inandı. Bu gerçekleşmedi, çünkü Amerika stratejik başarısızlıklarına savaşı yeniden keşfederek yanıt verdi. Bunu yapmak için de Dijital Çağı icat ettik. 1973'te Rus askeri teknolojisi, özellikle de belirleyici hava savunma alanında, dünyanın en iyisiydi. 1982'ye gelindiğinde Amerikan aviyonikleri ve akıllı silahları durumu tersine çevirmişti. Amerika'nın inovasyon kapasitesi en büyük zenginliğimiz olmaya devam ediyor.
Durumumuzu ciddiyetle değerlendirmeli ve bizi bırakın hipersonik füzeler yapmayı, müttefiklerimize yetecek kadar 155mm mermi üretme kapasitesinden yoksun bırakan politika hatalarını düzeltmeliyiz. Kennedy Moonshot ve Reagan'ın Stratejik Savunma Girişimi ölçeğinde yüksek teknolojili Ar-Ge ve üretim için bir savunma itici gücüne ihtiyacımız var. Claremont Enstitüsü için hazırladığım 2023 monografisinde bunu başarmak için bir plan önerdim: "Amerikan İmalatını Yeniden Kurmak: Pratik Bir Rehber" başlıklı çalışmamda önerdim. Bunun doğru politika olduğundan eminim, çünkü bunu daha önce üç kez yaptık: İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1960'larda ve 1980'lerde. Daha önce yaptıklarımızı tekrar yapabiliriz. Çin'in yükselişini durduramayız. Ancak daha hızlı yükselebiliriz.
David P. Goldman, 14 Şubat 2024, The American Mind
(David P. Goldman Asia Times'ın editör yardımcısı, Claremont Enstitüsü'nün Washington üyesi ve Law & Liberty'nin kıdemli yazarıdır.)
Eyüp Kaan, 28.03.2024, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.