19 Ocak 2024 Cuma

SA10540/KY27-ŞT99: Gelenek Derken... (Savm, Salat, Hacc, Zekat ve Kelime-i Şehadet)

Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk

'Hani gelenek nedir?' diye sorulur da konuşulur ya bol bol; bence işte budur gelenek.

Sağ ellerinin serçe parmakları gün yüzü görmemiş dedelerimizin başımızda olduğu zamanlardaki ilk ezberimizdi; İslam'ın şartı beştir demişler ve belletmişlerdi hepimize. Çocuk aklımızla, 'İslamsan şartı budur' diye öğrenmiş, kendi şiirini kendi içinde saklayan bu koca beşlemeyi Erzurum şivesiyle 'Sevüm, Selat, Haci, Zekat, Kelimeyi Şadet' diye diye belleğimizin en alt katmanına kazımış, sonradan öğrendiğimiz her şeyin üzerine çıkara çıkara büyüyüvermiştik.

Allah'ın Kulu, 

Muhammedin Ümmeti,

Ademin Zürriyeti,

Halil İbrahim'in Milletindendik.

Nitekim bunu da öğrenivermiştik. 

Ve devamla Amentü'yü öğrenmiş, sonrada 32 den 52 ye 54 e ve daha ötesine farzları sorup öğrenmiş, sorulunca da cevaplaya cevaplaya, tutunup yanı sıra gezindiğimiz o serçe parmağın huzurla kımıldadığını hissedivermiştik küçük avuçlarımızda. 

Şimdilerde hemen hemen bütün ögeleriyle birlikte paketlenip bulunamayası raflara kaldırılmaya çalışılan gelenek deyince elimde olmadan aklıma dedemin sağ elinin serçe parmağıyla o şiirsel beşli gelip oturuyor nedense ve 'Savm, Salat, Hacc, Zekat, Kelime-i Şehadet' derken modern aklın bilinçsiz bir aktarım nitelemeye yakın durduğu bu ezberden aslında epeyce bilinçli bir dil öğretimini, bir geleneğin aktarımını belki bir anlamda Arapça'yı daha derin anlamda ise Allahualem  Kuranı öğretme-belletme-alıştırma maksadının nesilden nesle devşirilmeye, öğretilmeye çalışıldığını düşünmek istiyorum.

Böyle düşünmek istiyorum, zira; ancak böyle düşününce daha 5 yaşında çocuklarken dinlediğimiz her aşırda yada her hatimde nasıl olup da içinde 'Savm', 'Salat' geçen ayetlerde Oruç'tan ve Namaz'dan bahsedildiğini anlayıverdiğimizi başka türlü izah edemiyorum.

Ve bundan dolayıdır ki; tıpkı nasıl olup ta İbrahim'in Milleti'nden olduğumuzu, onun milletinden olmakla nasıl ayrılıp belirlendiğimizi ve böylece aslında 'Millet olmak' deyince neyi kastettiğimizi çok daha iyi anladığım dönem ile, memleketimizde ezanın ve namazın şu dilde, bu dilde ya da öteki dilde olup olmayacağının konuşulduğu bir zamanda, bir yabancı beldenin bir büyük şehrinde, camdan ve betondan bulvarları aşarak gelen "Hayya'ale'l Salah, Hayya'alel Felah" çağrısına beyaz, sarı kara derilerimizle aynı tarafa yönelerek ve  aynı yöne giden insanların arasına karışıp kaynaşarak cevap verdiğimiz dönemdeki birebir bilgi ve görgümün de ancak ve ancak böylesi bir cihanşumul geleneğin ürünü olabileceğini eklemek istiyorum. 

Come to Prayer, Come to Salvation denilseydi mesela ve ben bu yabancı cümlenin "Hayya'alel Salah, Hayya'alel Felah" demekle aynı şey olduğunu bilemeyebilseydim, Beyaz, Sarı, Kara ve Kızıl derilerimizle karışıp kaynaşarak aynı yöne yürüdüğümüz onca Müslüman'dan birileri ya da sadece bir teki bile bilmeseydi mesela. 

Ve ben orada o bir tek Müslümanla bile olsa karışıp kaynaşamasaydım. 

 'Hani gelenek nedir?' diye sorulur da konuşulur ya bol bol; bence işte budur gelenek.

"Come to Prayer, Come to Salvation" deyince de bilmek ve anlamak gerekir belki, belki iyide olur, ama işte bunu bilmese de, bilemese de; Allah'ın geniş arzında, hangi beldede olursa olsun, İbrahim'in Milletinden olan herkesin "Salah a ve Felaha" çağıran o sedayı duyunca nereye gideceğini bilerek, oraya yürümesi ve oraya yürüyen beyaz, sarı kara derili kardeşleriyle karışıp kaynaşabilmesidir gelenek.

"Hayya'al'el Salah, Hayya'al'el Felah" gelenektir işte "Kutlu, Büyük ve Sınırsız"

Güzel Ramazan'ın bu son deminde, serçe parmakları gün yüzü görmemiş ve o güzelim heybetleri vücutlarından önce gönülleri, gözleri ve dillerine işlemiş cümle geçmişlerimize binlerce rahmetle. 


Şahin Torun, 19.01.2024, Sonsuz Ark, Konuk Yazar, Eleştiri, Kitap Notları, Kitapların Ruhu


Not: Eski yazılarını bizimle paylaştığı için Şahin Torun'a teşekkür ederiz.

Sonsuz Ark'tan

  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
  4. Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.

Seçkin Deniz Twitter Akışı