8 Eylül 2013 Pazar

SA399/MEY24: TEOG-Sondan Önceki Sürüm ve Yeni Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği

Nokta atışlarla, blok perspektiflerle uygulamadaki birçok sorun ortadan kaldırılmış.”

Biz, birlikte iş yapmaya alışkın bir toplumuz  ve dünyayı, çağdaş uygulamaları inceleyerek en iyisini arayan yeni devletin bize yaklaşması hoşumuza gidiyor.

Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı’nın, müsteşar Yusuf Tekin’in ve diğer bürokratların olguları ve olayları algılama ve yorumlama biçimi ve hızı alışılmadık derecede sonuç almaya yönelik. Ankara’daki soğuk bakanlık binasına yıllardır girip-çıkan ve sürekli sorun üreten kadronun değişmesi, hantal işleyişin sona erdiğini de gösteriyor.

Yeni yönetimin sevimli özellikleri fazla. Müsteşar, sosyal medya ile iletişim kurmayı, etkileşimlerle karar vermeyi tercih eden aktif bir karakter. Bakan ve müsteşar tartışmayı seviyorlar; itirazları duymak ve haklı itirazlara mantıklı tepkiler vermek, yeni yönetişim stratejisinin gereği. Bakanlık, yüzlerce yıllık tekleyen sistemler üretmekten vazgeçmiş; teklemeyen, kurumsallaşan  geliştirilmeye müsait android sistemler üretmeye kararlı. Asıl sevindirici olan bu. Önceki analizimi okursanız ne demek istediğimi daha iyi anlarsınız.

4 Eylül 2013’te TEOG’un son sürümden önceki hâli yayınlandı. Son sürümden önceki hali dememin sebebi şu.  Sistem geliştirilmeye devam ediliyor. Çünkü Bakan tarafından yapılan açıklamadan önce kamuoyu ile paylaşılan taslak birkaç gün içinde gözden geçirilmiş ve eleştiriler dikkate alınarak %60 puan+%40 öğretmen kanaati ile liselere yerleşme puanının belirlenmesi modelinden şimdilik vazgeçilmiş görünüyor. Şimdilik, çünkü; açıklanan model, sekizinci sınıflar yani orta 3. sınıflar için önlerini görebilecekleri şekilde yapılan değişiklikleri içeriyor. 6. Ve 7. Sınıflar için sonraki tarihlerde açıklama yapılması zorunluluğu modelin ruhunda var; bu iş daha bitmedi yani.

Önce açıklanan son modeli netleştirelim, sonra 7 Eylül 2013’tarihli  28758 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin getirdiği değişiklikleri inceleyelim.

TOEG’in 2013-2014 eğitim-öğretim yılında ortaokul 3. Sınıflarda uygulanacak yapısı basit olarak şöyle. Öğrencinin Ortaöğretim Yerleşme Puanı iki aşamalı olarak hesaplanıyor. 6, 7 ve 8. Sınıflardaki yıl sonu başarı puanlarının aritmetik ortalamasının %30’u ile 8. Sınıf ağırlıklandırılmış Merkezi Sınav Puanı’nın %70’inin toplamı öğrencimizi liselere yerleştirecek olan puan. Yani öğretmen kanaat notu yok.

Buradaki teknik ayrımı şöyle yapsam daha anlaşılır olur umarım. Yayınlanan modelde örnek puanlama gösterilmiş, dikkatle incelenirse kolaylıkla anlaşılacaktır. Yıl sonu başarı puanları öğrencilerin karnelerinde görmeye alıştığınız yıl sonu puanları gibi her ders için ayrı ayrı hesaplanıyor ve toplanıyor. Mesela matematik dersi için yıl sonu başarı puanı hesaplaması yapalım:

Öğrenci birinci dönem üç sınavdan  40, 35 (Merkezi sınav), 60 alsın performans (sözlü) tan 60, Proje (ödev) den 80 almış olsun. Gördüğünüz gibi 5 tane puan var. Bu 5 puanın toplanıp 5’e bölünmesinden aritmetik ortalaması olan 55.0000 bulunuyor. Matematik dersi haftada 4 saat olduğundan bu ortalama 4 ile çarpılıyor Yani 4x55.000=220.0000 puanı elde diliyor ve bu puan 8. sınıftaki toplam ders saati sayısı olan 27 ile bölünüyor ve 220.0000/27=8.1481 elde ediliyor. Öğrencimizin birinci dönem Matematik başarı puanı bu. 

Aynı yötemle tüm derslerin başarı puanı elde edilerek toplanıyor. Diyelim ki; tüm derslerin başarı puanları toplamı, yani birinci dönem başarı puanı 75.5895 olsun. Aynı işlem ikinci dönem  yapıldığında elde edilecek  başarı puanı da 79.7698 olsun. Bu iki puanın toplamının yarısı, yani aritmetik ortalaması da 77.6796 olacaktır.

8. sınıf yıl sonu başarı ortalamasının hesaplanma mantığıyla hesaplanmış olan 6 ve 7. Sınıf  yıl sonu başarı puanları da sırayla 75.8759, 68.9781 olsun (Bu hesaplamalar zaten ‘e-okul’da mevcut) Bu üç puanın aritmetik oralaması da 74.1779 olacaktır. İşte yıl sonu başarı puanlarında oluşturduğumuz  ve %30’u , 22.3534; alınacak olan puan bu.  Yani öğrencimizin her sınavı önemli ve değerli.

Kalan %70 ise şöyle hesaplanıyor. Buna Ağırlıklandırılmış Merkezi Sınav Puanı deniyor. Öğrencinin altı temel dersten girdiği merkezi sınavların ağırlık katsayılarına göre hesaplanan puan bu. Merkezi sınavların puanı, hem Yıl Sonu Başarı Puanı’nın hesaplanmasında hem de Ağırlıklandırılmış Merkezi Sınav puanının hesaplanmasında kullanılıyor.

Birinci ve ikinci dönemde 6’şardan 12 yazılı sınavı merkezi yapılacak ve bunların sonuçlarından elde edilecek puanımız da 73.4706 olsun.Bu puanın %70’i de 51.4294. Her ikisinin toplamı ise 73.6828 işte yerleşme/yerleştirme puanı bu. Unutmayın bunların hiçbirini siz hesaplamıyorsunuz; otomatik hesaplanıyor; e-okul’dan bunu takip etmeniz yeterli.

Bu yıl için sadece 8'lerde düşünülen sistem, -ki henüz 6 ve 7'ler için merkezi sınav yapılacak mı yapılmayacak mı belli değil- ama sisteme göre bu yıl her iki alt sınıfta da merkezi sınavların yapılması gerekir. Bakanlık bu noktada henüz kararını netleştirmiş olmamalı ki modeli bu şekilde açıklamış. Ama model bu şekilde sürerse 8. sınıfta yine dershane ya da diğer ek ihtiyaçlar tartışılmaya açılacak. Öğrenciler 8’e kadar sorumluluk almayacak ve eskisi gibi sorunlar devam edecek.

Çünkü; %70 oran son sınıf için çok yüksek bir oran; 6 ve 7. Sınıflarda doğal bir gevşeme beklemek istenmiyorsa bu oranlar daha dengeli dağıtılmalı. 20, 30, 50 uygun  bir dağılım olabilir.  Her yıl için yerleşme puanı ayrıca hesaplanmalı ve üç yılın toplam puanı yerleşme puanını belirlemeli. Eğer sistem böyle modellenirse, öğrenci her sınıfa ayrı özen gösterecek ve dershaneye gerek kalmayacak.

Gelelim liselerde uygulanacak olan yeni yönetmeliğe. Yeni Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği öğretmenlerin ve öğrencilerin bütün alışkanlıklarını değiştirecek. (Madde 51). 

Öncelikle belirtmem gerekir; bir dersten geçme puanı 45’ten 50’ye çıktı ve not sistemi tamamen değişti. Artık puan ve derece var. 0-49.99  Geçmez, 50-59.99 Geçer, 60-69.99 Orta, 70-84.99 iyi ve 85-100 Pekiyi (Madde 43). 

Başarı standartları  eskiden de çok eleştiri alıyordu; yükseltildi. Öğrencinin tüm dersleri birinci ve ikinci dönemde 50 puan ise sınıfı doğrudan geçiyor. Bir dersten, birinci dönem notu ne olursa olsun ikinci dönem notu 70 ise öğrenci dersi doğrudan geçiyor; dersten geçmek zorlaştırılmış. (Madde 56) Eski sistemde ilk dönem notu ne olursa olsun ikinci dönem notu 3, yani puanı 55 olunca dersten başarılı olunuyordu.

Ve artık ortalama ile sınıf geçme yok. Ortalama yükseltme sınavı da yok. Ne var? Yıl sonu başarı puanı 50 olan öğrenciler kaç dersten başarısız olurlarsa olsunlar sınıf geçiyorlar. (Madde 57)  Yıl sonu başarı puanı 50’den düşük olan ve bir sınıfta en fazla 3 dersten başarısız olan öğrenci sorumlu olarak üst sınıfa geçiyor, ikinci yıl da aynı hakka sahip; ancak iki sınıf üstüste 3+3=6 dersten başarısız olan öğrenci sınıfta kalıyor.  Bir üst sınıfta iki dönem halinde Kasım ve Nisan aylarında sorumluluk sınavları yapılacak. Bu sınavı da bir branş öğretmeni yapacak; öğrenci sayısı 20’den fazla olursa başka öğretmenler görevlendirilebilecekler. (Madde 58)

Ders ve sınıf geçme böyle… Derslerin süresi tüm okullarda eşitlendi; bütün dersler 40 dakika. İki ders öğretmenler kurulu kararı ile blok yapılabilecek; bağımsız dersler arasındaki teneffüsler 5 dakikadan, öğle arası  molası 45 dakikadan az olamayacak şekilde okul müdürleri ve ilçe yönetimi işbirliği ile giriş çıkış saatleri için düzenleme yapılabilecek. (Madde 9) Öğretmenlerin sabah yarım saat önce nöbet yerinde olma zorunlulukları 15 dakikaya indirildi; nöbet bitimi de son dersten sonraki 15 dakika ile aynen devam ediyor.(Madde 91)

Öğrencilerin devamsızlıklarında da bilinçli bir el devrede; artık kaos yok, her yıl bakanlık yetkisi ile uzatılan izin, rapor gibi  hem öğrencileri, hem velileri hem de doktorları strese sokan uygulamalar sona erdi. Öğrenci kendi keyfî devamsızlık hakkı olan 20 günü artık rüyasında görecek. Bu süre 10 güne inse de özürsüz devam etmediği 5. günde veli haberdar edilecek.  

Bu hususta en önemli konu, özürlü özürsüz devamsızlık günleri toplamının 45 gün olması. Veli dilekçesi ile öğrenci 45 gün okula gitmeme hakkı kazandı. Yani rapor peşinde koşmak tarihe karıştı; ayrıca velinin öğrenci üzerindeki kontrolü arttı. Devlet öğrenciyi ve veliyi başka kurumlara mahkum etmekten kurtuldu. Tanıdık doktor arama derdi bitti. Bu durum terör örgütlerinin canını sıkacak ve muhtemelen bu yönde tepkiler oluşacak. Umursamamak gerekiyor. (Madde 36)

Öğrencinin ilk derse geç kalka süresi öğretmenler kurulu kararına bağlı, ancak 8 derslik günde yarıdan fazla derste devamsızlık yapılmışsa tam gün, yarıdan az devamsızlık yapılmış ders varsa, öğrenci yarım gün yok yazılacak.(Madde 35)

Öğretmenler için birçok başka düzenlemenin dışında iki önemli konu var. Sözlü notu kalktı; onun yerine performans puanı geldi. Öğrenciye performans konularını ilköğretimdeki gibi bireysel veya grup çalışması olarak verecekler. Yıllık ödev kavramı da değişti ama mantık aynı; öğrenci her yıl en az bir dersten bir proje puanı alacak. (Madde 50)

Her öğretmenin kendi sınavını yapması da artık mümkün değil. Aynı derse giren öğretmenlerin ortak değerlendirme yapabilmelerine imkân vermek üzere birden fazla şubede okutulan tüm derslerin yazılı sınavları ortak yapılacak ve ortak değerlendirilecek. (Madde 45)

15 gün olan sınav, proje ve performans puanlarını açıklama süresi 10 güne indirildi. (Madde 49) Öğrencinin 7 gün içinde puanına itiraz etmesi halinde öğretmen yazılı kağıdını ya da proje çalışmasını yeniden incelemek zorunda.

Evli öğrenciler örgün eğitim liselerine kayıt yaptıramayacaklar. Lisede okurken evlenen öğrenci Açık Lise’ye yönlendirilecek. (Madde 21) Öğrenciler 10. Sınıfın sonuna kadar alan değiştirme yapabilecekler.(Madde 31)

Bir şekilde yapılamayan dersler ve işlenemeyen konulara yönelik telafi programları 2. Dönemden yeni eğitim öğretim yılına kadar geçen sürede yapılabilecek. Yani bir tür yaz okulu; öğretmenler ücretlerini de alacaklar. (Madde 61)

Ortalama yükseltme sınavları kalkınca ekonomik sıkıntıya girecek olan lise öğretmenleri için mantıklı bir çözüm de bulunmuş. Öğretmenler ilk ve ortaokullardaki öğretmenler gibi Haziran’da ders kesiminden sonra ve Eylül’de dersler başlamadan önce kendi okullarında, okul müdürünün vereceği bir programla meslekî çalışmalar yapıp ücret alabilecekler. (Madde 87)

Genel olarak liselerdeki algı artık değişti. Yeni dönemde gözden kaçan birçok sorun artık sorun olmaktan çıkacak. Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğine gerçekten usta ellerin değdiği çok belli. Nokta atışlarla, blok perspektiflerle uygulamadaki birçok sorun ortadan kaldırılmış. Yeni tür sorunlar elbette olacak; ama çaba güzel.

TEOG yeni yönetmelikle liseler içinde uygulanabilir halde görünüyor. OYÖG (Ortaöğretimden Yüksek Öğretime Geçiş) Sistemi de uygulanabilir.

Her iki değişiklik de çağdaş,  ortak aklı önemseyen ve iyi niyetli  çalışmaların sonucu. Katkısı olanlara teşekkür etmek gerekiyor. Biz, birlikte iş yapmaya alışkın bir toplumuz ve dünyayı, çağdaş uygulamaları inceleyerek en iyisini arayan yeni devletin bize yaklaşması hoşumuza gidiyor.



Mustafa Eyyüboğlu, Sekiz Eylül İkiBinOnÜç – Yirmidört
Mustafa Eyyüboğlu Yazıları


Seçkin Deniz Twitter Akışı