Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız analiz, eski İsrail dışişleri bakanlarından Toledo Uluslararası Barış Merkezi başkan yardımcısı Shlomo Ben-Ami'ye aittir ve Rusya'nın Ortadoğu'da girdiği ABD ile egemenlik rekabetine odaklanmaktadır. Shlomo Ben-Ami yaptığı analizde Rusya-İsrail ilişkilerini tanımlarken, "İsrail'in Suriye'deki İran askeri tesislerine yaptığı saldırıları Rusya ile koordine etmekten başka seçeneği yok. Ancak İsrail'in ABD ile olan benzersiz ilişkisinden vazgeçme konusunda hiçbir gerekçesi veya düşüncesi yoktur." derken, "Rusya, Suriye ile Türkiye, Suudi Arabistan ve İran, Türkiye ve Kürtler ile İsrail ve İran arasındaki yerel rekabetlerde çamura battı. Tarafsızlık politikası, Rusya’nın çeşitli taraflarla diyalogu sürdürmesini sağlarken, yeni bir bölgesel düzen oluşturmakta hiçbir işe yaramayacaktır." diyerek Rusya'nın ABD ile hegemonya rekabetinde başarılı olamayacağını ifade etmektedir. Libya'da meşru hükümete karşı Rusya ile birlikte terörist Hafter'i destekleyen Mısır Devlet Başkanı Abdel Fattah el-Sisi'yi, "Rusya’yı öncü bir müttefik olarak görmekten uzak, Mısır’ın patronu ABD karşısında konumunu güçlendirmek için bu ilişkiden yararlanıyor." şeklinde değerlendiriyor. Analiz'in bize gösterdiği temel çerçeve, İsrail hariç Müslüman ülkelerden oluşan Ortadoğu'nun hıristiyan iki hegemon güç olan ABD ve Rusya tarafından nasıl parsellendiği ve yahudi İsrail'in bu iki gücü amaçlarına uygun olarak nasıl kullandığı gerçeğidir. Türkiye'nin yükselen müslüman bir güç olarak bu kan ve savaş döngüsünden müslüman ülkeleri kurtaracak bir stratejik bakışa sahip olması tek başına yeterli olmamaktadır; bölge ülkelerinin (İran, Irak, Suriye, Suudi Arabistan, BAE, Ürdün, Yemen, Mısır) yaşadıkları sefaletten kurtulmak adına Türkiye ile işbirliği yapmak yerine, hristiyan ve yahudi devletlerle yaptıkları gizli ve açık işbirliği ile Türkiye düşmanlığı yapmaları bütün müslümanların geleceğini tehdit etmektedir. Türkiye, Libya'da meşru hükümetin askerî destek çağrısına olumlu cevap vererek 2 Ocak 2020'de TBMM'den geçirdiği Libya Tezkeresi ile Ortadoğu'da kalıcı bir barışın tesis edilmesi için ilk ve en büyük adımını atmış olacaktır. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar 31 Aralık 2019'da yaptığı açıklamada Türkiye'nin kararlılığını açıkça vurgulamıştır: "Libya ile uzun bir tarihi ve kültürel birlikteliğimiz var. Temaslarımız devam etmekte. Deniz yetki alanlarının sınırlandırılması muhtırası geçtiğimiz ay imzalandı. Bir yanda asi general Hafter’in masum insanlara yaptığı saldırılar söz konusu. Gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Birçok yabancı ülke Libya’daki olaylara müdahil olmuş durumda. Biz bunların farkındayız. Sivillere yönelik hareketlere bizim ilgisiz kalmamız mümkün değil. Sayın Sarraj’dan bir yardım davet mektubu gelmiş durumda. Bu millet daima mazlumların yanında olmuştur.Bu tezkerenin çıkması hukuki zarurettir. Tezkere hazırlandı ve TBMM’ye sevk edildi. Oylamayı müteakip, oylamayı beklemeden yapmamamız gereken hazırlıklar neyse zaten yapıyoruz. Asıl mesele tezkereyle beraber bu görev TSK’ya verilecek. Buna göre gereğini yapacağız. Libya’daki ihtiyaçları bir bütün olarak düşünmemiz gerekir.
Elimizdeki imkanlar çerçevesinde gereğini yapacağız." Türkiye'nin Libya'da olduğu gibi, Suriye ve Mısır'da da ABD tarafından kucağına itildiği Rusya'ya karşı stratejik adımlarını tereddütsüz atması şarttır.
Seçkin Deniz, 02.01.2020
Is Russia the Middle East’s New Hegemon?
"Güney Kore ekonomisi kadar olan ekonomik büyüklüğü ve Amerika'ya denk olmayan askeri yetenekleri ile Rusya, Orta Doğu’da tartışmasız bir hegemon olarak hareket etmek için gereken araçlara sahip değil. Amerika Birleşik Devletleri tekrar demokrasi ve barış anlayışını öncelemeye karar verdiğinde, Rusya buna uygun olmayacak."
Otuz yıl Sovyetler Birliği'nin yıkılışı, bir zamanlar Orta Doğu'daki güçlü varlığının da çökmesi anlamına geliyordu. Bugün ABD, bölgeden çekilirken, Rusya, askeri güç, silah anlaşmaları, stratejik ortaklıklar ve yumuşak güç konuşlandırılmasıyla Sovyetler Birliği'nin eski konumunu yeniden ele geçirmek için çabalıyor. Ancak başarısı önemli ölçüde abartılıyor.
Tabii ki, Rusya'nın yumuşak güç arayışı etkileyici olmuştur. 2012'nin başlarında, Başkan Vladimir Putin Rusya'nın “Dünya'da, özellikle nüfusun önemli bir kısmının Rusça konuştuğu veya anladığı ülkelerde” eğitimsel ve kültürel varlığının genişletilmesi gerektiğini vurguladı. Moskova'da yapılan son bir konferansta Putin açıkça İsrail'in de o listede olduğunu söyledi.
Bu çabanın bir parçası olarak Rusya, Mısır, Ürdün, Lübnan, Fas, Suriye ve Tunus'ta bilim ve kültür merkezleri açan Rossotrudnichestvo olarak bilinen federal bir diaspora ajansı kurdu. Ayrıca, devlet tarafından finanse edilen uluslararası televizyon haber ağı RT'nin Arapça hizmet alanını genişletti. Arapça konuşan altı ülkede aylık 6,3 milyon izleyiciyle - Mısır, Irak, Ürdün, Fas, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri - RT Arapça şu anda Orta Doğu'nun önde gelen ağları arasında.
ABD'nin bölgeden çekilmesinin yarattığı boşluğu doldurmaya çalışan Rusya, kendisini emperyal bir güç olarak değil, kültürel ilerlemenin belirleyicisi olarak tanımlayarak uzun zamandır Ortadoğu da hegemon olan ABD'den ayırmaya çalıştı. Putin, 2012'de “Eğitim ve kültürün ihracatı Rus mallarının, hizmetlerinin ve fikirlerinin tanıtımına yardımcı olacak” dedi. “Silahlar ve dayatılan siyasi rejimler olmayacak.”
Bu mesajlar etkili oldu. Geçtiğimiz yıl, genç Arapların (% 18-24) sadece % 35'i ABD'yi müttefik olarak gördü, iki yıl önce bu oran % 63'tü. Rusya ABD'yi geçemese de, katılımcıların % 20'si Rusya'yı Orta Doğu ve Kuzey Afrika dışındaki “en iyi arkadaşı” olarak gösterdi.
Ancak Rusya'nın muhtemelen bölgesel bir barış komisyoncusu olarak Orta Doğu'daki hayranlarını hayal kırıklığına uğratması bekleniyor. Amerika'nın Afgan Taliban ile barış müzakereleri başarısız olduktan sonra - ve ülkenin on yıl süren Sovyet işgalinin sona ermesinden yaklaşık 30 yıl sonra - Kremlin, Taliban ve diğer Afgan gruplarının temsilcileri arasındaki anlaşmazlıklarda aracılık etmek için adım attı.
Ne var ki, Orta Doğu -dini, etnik, politik, tarihi ve stratejik faktörlerden kaynaklanan çok yönlü çatışmalar bölgesi- yabancı aktörlerle yaptığı anlaşmalara uymadı. Asla uzun vadeli barış inşasına yönelmemiş olan Rusya’nın, aralarında tek başına, kalıcı barış anlaşmalarına karşılık arabuluculuk yapabileceğini düşünmek için çok az neden var.
Rusya’nın diplomatik zayıflıkları Suriye’de açıkça görülüyor. Rusya'nın sert güç kullanımı, Devlet Başkanı Beşar Esad'ın diktatörlüğüne iç savaşı kazandırdı ve sınırsız askeri gücün stratejik olarak konuşlandırılması -Halep'in tamamen yok olması- ile Rusya nasıl bir oyun değiştirici olabileceğini gösterdi.
Rusya, o zamandan beri Suriye ile Türkiye, Suudi Arabistan ve İran, Türkiye ve Kürtler ile İsrail ve İran arasındaki yerel rekabetlerde çamura battı. Tarafsızlık politikası, Rusya’nın çeşitli taraflarla diyalogu sürdürmesini sağlarken, yeni bir bölgesel düzen oluşturmakta hiçbir işe yaramayacaktır.
Suriye, Rusya'nın Ortadoğu'daki tek müşteri devletidir. Ve Rusya orada bile, Batı'nın yaptırımlarına maruz kaldığından dolayı pozisyonundan yararlanamadı. Dahası, Rusya iki tarafın ülkedeki stratejik hedefleri konusunda Suriye'nin ortağı İran'la anlaşmazlıklar yaşıyor. Rusya, Soğuk Savaş yenilgisini tersine çevirmeyi amaçlayan daha geniş bir stratejinin bir parçası olarak, dayanağını pekiştirebileceği istikrarlı bir Suriye istiyor. İran’ın ülkeyi İsrail ile çıkar çatışması alanı olarak kullanması bu hedefi baltalıyor.
Bununla birlikte Rusya esasen sallanan devletlerle yüzleşmekte ve kendisine en iyi anlaşmayı sunan güçle çalışmaya isteklidir. Her iki ülkenin de (Rusya-Mısır) Trablus'taki uluslararası kabul görmüş hükümete karşı General Khalifa Haftar’ın Libya Ulusal Ordusunu desteklediği, Rus silahlarının büyük alıcısı olan ve Libya'da stratejik bir müttefik haline gelen Mısır'ı düşünün. Mısır Devlet Başkanı Abdel Fattah el-Sisi, Rusya’yı öncü bir müttefik olarak görmekten uzak, Mısır’ın patronu ABD karşısında konumunu güçlendirmek için bu ilişkiden yararlanıyor.
Suudi Arabistan, ABD'nin enerji üretimindeki artışla başa çıkmak için petrol faaliyetlerini Rusya ile koordine etmeliydi ve ve şüphesiz ABD Başkanı Donald Trump'ın Suudiler gibi sadık Amerikan müttefiği olan Suriye'deki Kürtlere (PKK-PYD-YPG terör örgütü) ihanet etmesinden rahatsız oldu. Ancak Suudi Arabistan'ın ABD'ye sırtını döneceği fikri tuhaf. Krallık, ABD'nin bölgeye katılımına verdiği değeri vurgulayarak, Amerika'nın Kuzey Suriye'den çekilmesinin ardından İran'ı uzak tutacak bir ABD gücünün konuşlandırılması için ödeme yapma konusunda anlaştı.
Benzer şekilde, İsrail'in Suriye'deki İran askeri tesislerine yaptığı saldırıları Rusya ile koordine etmekten başka seçeneği yok. Ancak İsrail'in ABD ile olan benzersiz ilişkisinden vazgeçme konusunda da hiçbir gerekçesi veya düşüncesi yoktur.
Türkiye'ye gelince, en yüksek savunma sanayi yetkilisi İsmail Demir, geçtiğimiz günlerde ülkenin hem Rusya hem de ABD ile “müttefik ilişkileri” olduğunu açıkladı. Ancak gerçek şu ki, Türkiye her ne kadar S-400 füzesi satın alsa da bağımsızlığı için NATO üyeliğini feda etmeyecek.
ABD askeri olarak Orta Doğu'dan uzaklaşıyor olabilir, ancak tam olarak ayrılmış değil. Körfez'de kitlesel bir silahlı güç bulundurmayı sürdürüyor ve Rusya'nın yeni başlayan yumuşak güç yayılmasının kolaylıkla rekabet edemediği uzun bir popüler kültürel emperyalizm tarihinden yararlanıyor.
Rusya nüfuzunu belirsiz bir süre boyunca kullanabilir. Ancak Güney Kore ekonomisi kadar olan ekonomik büyüklüğü ve Amerika'ya denk olmayan askeri yetenekleri ile Rusya, Orta Doğu’da tartışmasız bir hegemon olarak hareket etmek için gereken araçlara sahip değil. Amerika Birleşik Devletleri tekrar demokrasi ve barış anlayışını öncelemeye karar verdiğinde, Rusya buna uygun olmayacak
Shlomo Ben-Ami, Tel Aviv, 18 Kasım 2019, Project Syndicate
(Eski bir İsrail dışişleri bakanı olan Shlomo Ben-Ami, Toledo Uluslararası Barış Merkezi'nin Başkan Yardımcısı v. İsrail'in Arap Trajedisi: Savaşın Yaraları, Barış Yaraları'nın yazarıdır.)
Seçkin Deniz, 02.01.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Sonsuz Ark'tan
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark Manifestosu'na aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.