Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk
Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, VSD, Studio Magazine, GQ, Le Parisien Magazine, Télé 2 Semaines, Gala, Télé Star ve Le Point gibi yayınlarla çalışan, Fransız Le Point'un kültür departmanı editör kadrosunda yer alan, popüler kültür endüstrisinde uzmanlaşmış film ve TV dizisi gazetecisi Philippe Guedj'e aittir ve ABD Başkanı Trump'ın, 'ABD dışında üretilen filmlere %100 vergi getirileceğine' yönelik açıklamasına ve bu açıklamanın etkisine odaklanmaktadır. Analistin alaycı şu cümlesi analizdeki ana fikri açıklayıcı nitelikte olabilir: "Yalvaran zavallı Hollywood için bir lütuf mu yoksa altıncı bela mı?"
Seçkin Deniz, 22.05.2025, Sonsuz Ark 
Donald Trump veut-il sauver ou troller Hollywood?
"ABD Başkanı'nın yurtdışında çekilen filmlere yönelik gümrük vergilerinin iki katına çıkarılacağı yönündeki açıklaması sinema dünyasında paniğe yol açtı. Gerçek bir plan mı yoksa basit bir provokasyon mu?"
Hollywood işini yapıyor... Platformlardan, pandemiden, grevlerden, yangınlardan sonra sinema dünyasının Mekke'si, beş harfli beşinci belayla karşı karşıya: Trump.
Donald Trump © UPI/Newscom/SIPA
Geçtiğimiz Pazar günü (Paris saatiyle Pazartesi sabahı), Amerikan başkanı, kendi kanalı Truth Social'da, mesleğin tıkanmasına yol açan bir önlemi değerlendirdiğini duyurarak, stüdyoların içinde bulunduğu büyük buhran makinesine bir de madeni para ekledi: "Yurt dışında üretilen ve [ülkelerine] gelen her filme" %100 (yani iki katına çıkarılmış) gümrük vergisi uygulanması."
Ve Donald Trump, yazısına ciddi bir şekilde ifade edilmiş bir gözlemle başladıktan sonra ("Amerika'daki film endüstrisi çok hızlı bir şekilde ÖLÜYOR"), mesajını canlı bir şekilde şu sözlerle bitirdi:
"YİNE AMERİKA'DA FİLM YAPILMASINI İSTİYORUZ!"
78'inci Cannes Film Festivali'nden sadece birkaç gün önce Trump'ın ortaya attığı bu son derece muğlak kaldırım taşı birkaç saat içinde büyük bir tepkiye neden oldu.
Variety'ye konuşan bir İngiliz yapımcı, "Bu hiç mantıklı değil" dedi. "Söyledikleri bir Amerikan filminin ABD'de çekilmesi gerektiğini ima ediyor. Ama Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Görevimiz Tehlike, Gladyatör, Avatar ve daha niceleri, malum nedenlerle yurtdışında çekilen Amerikan filmleridir. Bunların Amerika Birleşik Devletleri'nde çekilmesi şart mı? Bu, yaratıcı zorunlulukları anlamayan saçma bir ifade."
Son Marvel filmi Thunderbolts'un bir kısmının Malezya'da çekildiğini, Minecraft: The Movie'nin (Warner Bros.'un gişe rekorları kıran filmi) kameralarını Yeni Zelanda ve Kanada'ya kurduğunu, Gladiator II'nin ise Fas, Malta ve Büyük Britanya'da çekildiğini de eklemek gerekir.
Donald Trump'ın ABD dışında çekilen yapımlara %100 gümrük vergisi uygulanabileceği yönündeki son açıklamalarının ardından Hollywood bir kez daha psikolojik dramın pençesinde. © AaronP/Bauer-Griffin/Shutterstoc/SIPA / SIPA / AaronP/Bauer-Griffin/Shutterstoc
Rachida Dati “endişelenmiyorum”
Donald Trump'ın yorumlarının mutlak belirsizliği tüm film dünyasını bir soru uçurumuna sürükledi:
Bu %100 gümrük vergileri hangi yapımlara uygulanacak? Sadece yurtdışında çekilen Amerikan filmlerine mi? Ne oranda? Yeni vergi, Amerika Birleşik Devletleri dışında çekilen dakikaların sayılmasıyla mı hesaplanacak? James Bond, Mad Max gibi ortak yapımlar ya da Coralie Fargeat'ın The Substance'ı gibi daha mütevazı profiller etkilenecek mi? Tüm yabancı filmler hedef alınacak mı? 2023'te Amerikan gişelerinde 3.7 milyon dolarlık hasılatla (yani sıralamada 151. sırada*) lider Fransız filmi olan Anatomy of a Fall gibi Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilen Fransız yapımları zarar görecek mi? Vergi nereyi vuracak?
7 Mayıs Çarşamba günü Kültür Bakanı Rachida Dati France Inter'e güvence verdi: "Endişeli değilim".
Dati'ye göre bu tedbirler "duyuru aşamasında" kalacak ve başlangıçta Amerikan sinemasını hedef alacak. "Sinema, çok fazla ihracat yapan Amerika Birleşik Devletleri için çok karlı bir sektör [...] Bugün, Amerikan film çekimleri Fransa'daki film çekim pazarının %15'ini temsil ediyor ki bu büyük bir rakam değil. Vergi teşviklerimiz, film mesleklerimizin kalitesi ve film stüdyolarına yaptığımız 350 milyon Avroluk yatırım sayesinde film endüstrisi için çok cazip bir yer olmaya devam ediyoruz."
Bakan, Fransız vizyonunda sinemanın "piyasanın saf yasalarından kaçması gereken bir sanat formu" olduğunu yineledi.
Ateşkes: Pazartesi günü, Beyaz Saray sözcüsü Kush Desai'nin kışkırtıcı açıklamalarının ertesi günü, Beyaz Saray sözcülerinden biri aracılığıyla şu açıklamayı yaptı:
"Yabancı filmlere yönelik gümrük vergileri konusunda nihai bir karar verilmemiş olmakla birlikte, Yönetim, Başkan Trump'ın ülkemizin ulusal ve ekonomik güvenliğini koruma ve Hollywood'u yeniden yüceltme yönündeki direktifine yanıt vermek için tüm seçenekleri araştırmaktadır."
Donald Trump haklı bir gözlemde bulunuyor, ancak...
Biçim hakkında ne düşünülürse düşünülsün, Donald Trump tarafından ifade edilen öz gerçekle örtüşmektedir: 7. sanat endüstrisini gerçekten de piyasa kanunları yönetmektedir. Son yıllarda Avrupa ülkeleri Hollywood yapımlarını çekmek için devasa vergi teşvikleriyle saçma sapan bir rekabet içine girerken, Amerika Birleşik Devletleri'nde sektörün kalbi olan Kaliforniya'da çekim günlerinin sayısı düştü. FilmLA'ya göre, 2025'in ilk çeyreğinde film çekimleri, pandemiden bu yana sektör için en kötü yıl olarak belirlenen 2024'ün aynı dönemine kıyasla %22 oranında azaldı. Ulusal ölçekte, ProdPro platformu tarafından hazırlanan Temmuz 2024 raporunda, ABD'deki film ve televizyon prodüksiyonunun 2022 seviyelerine kıyasla yaklaşık %40 oranında düştüğü kaydedildi.
Hollywood Reporter'a göre, günümüzde giderek artan avantajlı vergi kredileri ve ucuz yerel işgücü sayesinde, bir filmin Kanada, Avustralya, Bulgaristan veya Fransa'da çekilmesi, Los Angeles'ta çekilmesine kıyasla film maliyetini %40 ila %60 oranında azaltabiliyor. Film ihracat ve finansman şirketi Playtime'ın (En Fanfare, Monsieur Aznavour...) kurucusu ve eş başkanı Nicolas Brigaud-Robert'e göre Trump'ın niyeti gayrimeşru değil:
"Donald Trump'ın asıl niyeti Amerikan film çekimlerini Amerika'ya kaydırmak, çünkü ülke Avrupa'da ve başka yerlerde yapım şirketlerine yerel harcama temelinde verilen vergi kredileri nedeniyle yurtdışında sert bir rekabetle karşı karşıya. Yurtdışında çekilen filmlere %100 gümrük vergisi getirilmesiyle ilgili sorun, bunun fiilen tüm yabancı film endüstrisini vuracak olmasıdır: Amerikan yapımları, Amerikan filmlerinin gelirlerini azaltacak misilleme önlemlerine maruz kalacaktır"
"Trump, kültürel ve sinema endüstrilerinin belirli ekonomik modellerini görmezden geliyor." Playtime dağıtım şirketinin eş başkanı Nicolas Brigaud-Robert
Görüştüğümüz kişiye göre, "Trump kültür endüstrilerinin ve film endüstrisinin ekonomik modellerinin kendine özgü doğasını görmezden geliyor; burada yapılan şeylerin (filmlerin) değeri, tüm gelir olan gelecekteki ekonomik akışın sadece küçük bir parçasıdır. Filmlere sanki arabalarmış gibi davranır. Ancak bir araba üretilip satıldıktan sonra ekonomik değeri tükenir. Bir film, yerel harcamalarının ve çekimlerinin ekonomik etkisinin ötesinde, özellikle yurtdışında telif geliri yaratmaya devam eder.
Ortalama olarak, Amerikan filmlerinden elde edilen gelirin %70'i yurtdışından gelmektedir ve bu durum genellikle Disney yapımları için geçerlidir. Dolayısıyla, Amerika Birleşik Devletleri'nde çekilsin ya da çekilmesin, bu filmler yapıldıkları sürenin çok ötesinde para üretmektedir."
Trump yönetimi bu %100'lük gümrük vergisini uygulayacak olursa Playtime gibi bir şirket bundan doğrudan etkilenebilir:
"2025'te Cannes'da iki film sunacağız: Tarik Saleh'in Les Aigles de la république (yarışmada) ve Thierry Klifa'nın La Femme la plus riche du monde (yarışma dışı). Bu filmler Amerika Birleşik Devletleri'nde satışa sunulacaktır. Eğer Trump'ın tedbirleri yürürlükte olsaydı - ki öyle olacağını sanmıyorum - Amerikan haklarını satın almanın maliyeti, yerel dağıtımı emanet ettiğimiz Amerikan şirketi için iki kat daha yüksek olacaktı, çünkü iki kat gümrük vergisi ödemek zorunda kalacaktı."
Trump Tüm Hollywood'a karşı
Comscore Fransa'nın Genel Müdürü Éric Marti, bu olayın sona ermesine daha çok zaman olduğunu düşünüyor:
"Elimizde ne bir kararname ne de önlemlerin ayrıntılarını açıklayan bir metin var, o yüzden bekleyip görelim... Her halükarda, Trump'ın duyurusu öncelikle İngiltere [özellikle Pinewood Stüdyoları], Kanada ve Avustralya'da çekilen gişe rekortmeni filmleri hedef alıyor. Bunlar kesinlikle geri getirmek istediği ortak yapımlar. 2024 yılında Amerikan gişelerinde ilk 100'e giren film sayısı 23 iken, bu sayı 2023 yılında 6 idi. Tüm bu olayın paradoksu şu ki, ABD'de yapılan 7. sanatı kurtarmak istediğini iddia ederken, Donald Trump bir kez daha profesyonellerin gözünde acımasızca savaşılması gereken Palpatine gibi görünüyor."
Tüm bu psikodramanın Croisette'de konuşulacak bir alt konusu var: Amerikan Başkanı'nın seçim kampanyası sırasında wokizme karşı açtığı savaşta sürekli olarak damgaladığı Hollywood'u bir bütün olarak kışkırtmaktan duyduğu belli bir zevk.
Variety'de ismini vermek istemeyen bir sektör kaynağı "Ona oy vermediğimiz için bizi trollüyor mu?" diye soruyor. Donald Trump'ın geçtiğimiz Ocak ayında tartışmalı Mel Gibson, Jon Voight ve Sylvester Stallone'yi "bu büyük ama çok sorunlu yerde" kendisinin "gözü ve kulağı" olmaları için Hollywood'a "özel elçileri" olarak ataması ciddi bir ipucu. Trump'ın gümrük duyurusunun ardından Jon Voight 5 Mayıs'ta bir basın açıklaması yayınlayarak Amerikan yapımlarının yurtdışına kaçışıyla mücadele planını detaylandırdı.
Üçüncü Yıldız Savaşları üçlemesinin bir kısmı, Buckinghamshire'daki Pinewood İngiliz stüdyolarında çekildi. Bu fotoğrafta, Prens Harry ve William 2016 yılında setlerden birini ziyaret ediyor, oyuncu kadrosu ve ekiple tanışıyorlar. © Shutterstock/SIPA / SIPA / Shutterstock/SIPA
Macadam Cowboy, Deliverance ve Heat filmlerinin eski yıldızı, gümrük değneğine kısaca değinerek, federal vergi teşviklerinden katılımcılara ve yapım ve yapım sonrası şirketlerine yönelik sübvansiyonlara kadar uzanan önlemlere odaklandı.
"Başkan eğlence sektörünü ve bu ülkeyi seviyor ve Hollywood'u yeniden harika hale getirmemize yardımcı olacak. Sektörümüzü sağlıklı tutacak ve daha fazla yapımı ABD'ye geri getirecek bir planın oluşturulmasına yardımcı olmak için yönetim, sendikalar, stüdyolar ve yayın platformlarıyla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz."
Yalvaran zavallı Hollywood için bir lütuf mu yoksa altıncı bela mı? Odyssey takip edecek...
Philippe Guedj, 08/05/2025, Le Point
(Philippe Guedj, popüler kültür endüstrisinde uzmanlaşmış bir film ve TV dizisi gazetecisidir. 2006 yılında Çizgi Roman: Süper kahramanlar temalı bir çizgi romanın yazarı olan yazar, 15 yıldan fazla bir süre serbest yazar olarak VSD, Studio Magazine, GQ, Le Parisien Magazine, Télé 2 Semaines, Gala, Télé Star ve Le Point gibi yayınlarla çalıştı. 2016'dan beri Le Point'in kültür departmanında editör kadrosunun ayrılmaz bir parçası olan yazar, 2020'den beri Le Point Pop web sitesini yönetiyor ve bu site için aylık Ciné-Crash podcast'ini üretiyor. 2012'den bu yana en sevdiği evrenler olan Amerika ve Hayaletleri, Sinema Kıyamet, Marvel Rönesansı ve Marvel Evreni hakkında dört televizyon belgeselinin ortak yazarlığını ve ortak yönetmenliğini üstlendi. 2024 yılında Süperman karakterini konu alan yeni bir belgeselin ortak yönetmenliğini üstlendi.)
Ahmet Faruk, 22.05.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.