6 Şubat 2021 Cumartesi

SA9062/SD1956: ABD Anayasasına İlham Veren Kızılderili Yönetim Biçimi

Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk

Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız metin, Washington, DC'de yaşayan gazeteci Becky Little'e aittir ve 1787'de Amerika Birleşik Devletleri yönetim-hükümet şekli tartışılırken, felsefî temellerini John Locke ve Montesquieu Avrupalı filozoflardan almasına rağmen Avrupa'da örnek alınacak bir demokrasi olmadığını, o dönemde inkâr edilmesine ve birlik modelleri taklit edilen Yerliler aşağılanmasına rağmen, Anayasa Konvansiyonu delegelerinin altı Yerli ulusun oluşturduğu, içişlerinde bağımsız dış işlerinde birlik olan Iroquois (İrokualar) Konfederasyonu'nu örnek aldığını somut bir şekilde ortaya koymakta ve iki yüz yıl sonra 1987'de ABD Yönetim-Hükümet şeklinin köklerine dair kamuoyu bilincinin arttığını ifade etmektedir. WASP-Mason temelli Amerika Birleşik devletleri kurucularının ülkelerini işgal ettikleri ve her türlü yeraltı-yer üstü zenginlikleri gibi yönetim modellerini de 'çaldıkları' Yerliler'i dünyanın geri kalan ülkelerinde olduğu gibi soykırıma uğrattıkları gerçeği açık ve tartışılmaz bir şekilde ortadadır. Bu 'Hırsız' ve 'Gaspçı' Amerikan ruhu günümüzde de aktif olarak şiddet ve kaos üretmeye devam etmektedir. Buna karşılık, 6 Ocak 2021'de Amerikalı isyancılar tarafından işgal edilen Kongre Binası, Iroquois Konfederasyonu gibi çürümeye ve yıkılmaya mahkum bir 'Birliği' temsil etmektedir. "Tarih tekerrürden ibaret değildir, ancak kafiyelidir" diyen Amerikalılar, yok ettikleri Yerlilerin akıbetine mahkum olduklarının artık farkındalar.
Seçkin Deniz, 06.02.2021

The Native American Government That Inspired the US Constitution

"Anayasal çerçeveciler, Iroquois Konfederasyonu'nun Yerlilerini aşağılık olarak görmüş olabilirler, ancak bu onların federalist ilkelerine hayranlık duymalarını engellemedi."

Anayasa Konvansiyonu'nun delegeleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin nasıl bir hükümete sahip olması gerektiğini tartışmak için 1787'de bir araya geldiklerinde, Avrupa'da ilham alabilecekleri çağdaş demokrasiler yoktu. Konvansiyon üyelerinin herhangi birinin şahsen karşılaştığı en demokratik yönetim biçimleri Yerli Amerikan uluslarınınkilerdi. Tarihçilerin ABD Anayasası üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu iddia ettikleri Iroquois Konfederasyonu özellikle ilgi çekiciydi.

Delegelerin Yerli hükümetleri incelediklerine dair hangi kanıtlar var? Bunların tanımları, John Adams'ın farklı hükümet türleri ve hükümet hakkındaki fikirleri inceleyen kongre için yazdığı üç ciltlik el kitabında yer almaktadır. ABD tarih ders kitaplarının uzun süredir anayasal etkiler olarak tanımladığı John Locke ve Montesquieu gibi Avrupalı ​​filozoflardı; ama aynı zamanda, ama aynı zamanda, delegelerin çoğunun kişisel deneyimleriyle bildiği İrokualar Konfederasyonu ve diğer Yerli hükümetler ile alakalı bilgileri de içermekteydi

Bir avukat, Kiowa Kabilesi üyesi ve Lynn Kickingbird ile birlikte, Kızılderililer ve Birleşik Devletler Anayasası: Unutulmuş Bir Miras adlı eserin yazarı olan  Kirke Kickingbird şöyle diyor; "Cherokee reisleri [Thomas] Jefferson’un babasıyla Williamsburg’da akşam yemeği yerken siz oradaydınız ve elbette ardından kuzeyde Delaware ve İrokualar ile Philadelphia deneyimini yaşadınız". 

ABD'nin Yerli hükümetlerle ticari ve diplomatik ilişkileri olduğu için Kickingbird, anayasal çerçevecilerin onlara aşina olmadığını düşünmenin "Tanrım, Almanların ve Fransızların birbirlerini tanıdıklarını bilmiyordum." demek gibi bir şey olduğunu söylüyor.

Iroquois (İrokualar) Konfederasyonu ile ABD Anayasası Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar

Iroquois Konfederasyonu, hiçbir şekilde ABD Anayasası için kesin bir model değildi. Bununla birlikte, Locke ve Montesquieu'nun yapamayacağı bir şey sağladı: Çerçevecilerin ABD'de benimsemeyi düşündükleri bazı siyasi kavramların gerçek hayattan bir örneğini.

İrokualar Konfederasyonu’nun tarihi, Büyük Barışçı'nın (Çev: the Great Peacemaker; Büyük Barışçı ya da Deganavida veya Dekanavida, Jigonhsasee ve Hiawatha ile birlikte İrokua Konfederasyonu kurucusudur. Kızılderili Bahâîleri tarafından peygamber olarak görülür) beş ulusu birleştirerek konfederasyonu kurmuş olduğu birkaç yüzyıl öncesine dayanıyor: Mohawks, Onondaga, Cayuga, Oneida ve Seneca. 1722 civarında, Tuscarora ulusu, Haudenosaunee olarak da bilinen İrokualar’a katıldı. Bu altı ülke birlikte, kendi bireysel yönetimlerini sürdürürken çok devletli bir hükümet kurdular.

Buffalo Üniversitesi'nde ulusötesi çalışmalar profesörü, Yamasee ulusunun üyesi ve E. Johansen ile birlikte Özgürlük Örneği: Yerli Amerika ve Demokrasinin Evrimi  [Exemplar of Liberty: Native America and the Evolution of Democracy]'nin ortak yazarı Donald A. Grinde, Jr., bu yığılmış hükümet modelinin anayasa çatısını oluşturanların düşüncelerini etkilediğini belirtiyor.

Grinde, Anayasa yapıcıların, " İrokualar ve diğer Yerli hükümetleri [federalizmin] örnekleri olarak gösterdiklerini" ifade ediyor. Evlenme ve boşanma köyde hallediliyordu; bu ulusal hükümetin ya da şeflerin ilgilendiği bir şey değildi. Her kabilenin kendi sorunları olabilir; ancak İrokualar Konfederasyonu ... müşterek savunma yoluyla birleşme ve dış işleri yürütmekle ilgilidir."

Altı eyaletin şefleri, Britanya Kralı III. George ile ilgili şikayetleri göz önüne alındığında, Anayasa kurucularının kaçınmak istediği bir şey olan verasete dayanan hükümdarlardı. Grinde ve Johansen, Exemplar of Liberty-Özgürlük Örneği'nde;  Yine de kurucular, "Avrupa'da bu özelliklere sahip hiçbir hükümet bulamadıkları için, İrokualar hükümetinin geniş coğrafi alanlarda halkın egemenliğini savunmalarını sağlayan yönlerini ödünç almaya çalıştılar" diye yazar.


Hiawatha, Kızılderili geleneğinde Iroquois konfederasyonunun kurucusu olarak kabul edilmektedir.
Classic Image / Alamy

Kongre Resmi Olarak Iroquois Etkisini Kabul Etti

Anayasa tasarımcıların çoğunun ilham almak için Yerli hükümetlere yönelmesi, Yerli insanları aşağılık olarak görmelerini engellemedi. Bu tutarsızlık, 13 koloninin Iroquois Konfederasyonu'nunkine benzer bir "gönüllü Birlik" kurma ihtiyacını açıklayan Benjamin Franklin'in 1751 tarihli bir mektubunda açıkça görülmektedir:

“Cahil Vahşilerden oluşan altı Ulus, böyle bir Birlik için bir Düzen oluşturmaya muktedir olsaydı ve bunu öyle bir şekilde uygulayabilselerdi, bu çok tuhaf bir şey olurdu, çünkü (bu birlik) çağlar boyunca devam etmiş ve bozulmaz görünmektedir ve buna rağmen benzer bir Birlik, eşit bir Menfaat Anlayışı istemeleri beklenemeyecek on ya da bir düzine İngiliz Kolonisi için uygulanamaz olmalıdır, ki onlar için bu durum daha gerekli ve daha avantajlı olması gerekir."

Amerika Birleşik Devletleri’nin Yerli Amerikalılara yönelik önyargısı ve zorbalığı, Anayasal çerçeveyi hazırlayanların hükümetleriyle ilgilerini belirsizleştirmeye yardımcı olmuş olabilir. Ancak, Anayasanın 200. yıldönümü olan 1987 yılında bu bağlantıya ilişkin kamuoyu bilinci artmıştır.

Grinde, "İrokualar Konfederasyonu için bir din sorumlusu olan Oren Lyons, Senato Yerli İşleri Seçim Komitesine gitti ve bu konuyu açtı" diyor. "Sonra Washington'a gittim ve Senato Yerli İşleri Seçim Komitesi önünde ifade verdim."

Bu, Hawaii'den komite başkanı Daniel Inoue'yi, İrokualar Konfederasyonunun ABD Anayasası üzerindeki etkisini resmen kabul eden 1988 tarihli bir kararı onaylamasında Kongre’ye yardım etmek üzere motive etti. Karar, bu tanımaya ek olarak, “Yerli kabileleri ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Anayasa'da kurulan hükümetler arası ilişkiyi” yeniden teyit etti; bu durum, yerli ulusların ve hükümetlerinin meşruiyet ve egemenliklerinin kabulü anlamına geliyordu.

 Becky Little,  9 Kasım 2020, History

(Becky Little , Washington, DC'de yaşayan bir gazetecidir.)


Seçkin Deniz, 06.02.2021, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar



Sonsuz Ark'tan
  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
  4. Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.

Seçkin Deniz Twitter Akışı