29 Ağustos 2020 Cumartesi

SA8818/SD1792: Amerika Birleşik Devletleri'nin Yönetim Yapısı

Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk

Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda çevirisini yayınladığımız metin, History com editörleri tarafından hazırlanmıştır ve Amerika Birleşik devletlerinin yönetim yapısının nasıl olduğuna odaklanmaktadır.  Masonlar tarafından 18. yüzyıl Aydınlanma filozofu olarak tanımlanan mason baron Montesquieu'nun ve “Yasaların Ruhu” adlı çalışmasında bahsettiği “trias politica” ya da "güçler ayrılığı" ilkelerini ve 1801-1809 yılları arasında Dışişleri Bakanı olarak çalışmış, Amerika Birleşik Devletleri Anayasası ve Haklar Bildirisinin taslağının hazırlanması ve savunulmasında, en önde yer alması nedeniyle "Anayasanın Babası" olarak tanınan 1809-1817 arasında iki dönem Devlet Başkanlığı (4. Başkan) yapan, Virjinya'nın Orange kasabasında kurduğu ve Montpelier adını verdiği çiftliğinde hayatı boyunca yüzlerce köleye sahiplik yapan mason James Madison'un fikirleri esas alınarak oluşturulan ABD Yönetim Yapısı'nın hiçbir zaman 'Güçler Ayrılığı' ilkesine uyarak çalıştığına rastlanılmamıştır. Afganistan, Irak ve son olarak Suriye'de 1990'dan beri savaşan  ve binlerce ölü, yaralı veren ABD unsurlarına rağmen Küresel Satanist-Masonik Çete'nin emrindeki bütün ABD Başkanları herhangi bir savaş kararı almamış ve Kongre'nin onayına sunmamıştır. Yine CIA-FBI gibi ABD resmi kurumlarının  yasalara ve insan haklarına aykırı bir şekilde yürüttüğü yurt içi ve yurt dışı faaliyetleri, işkenceleri, ürettiği askeri darbeler ve küresel terör yargı tarafından adil bir şekilde soruşturulamamıştır. ABD'de her üç erk sadece masonik-satanist tiyatro sahnesinin birer unsuru olarak insanlığın mahvedilmesinde kullanılmıştır. Bu da Mason Baron Montesquieu'nün  felsefesinin uygulanmasının bir sonucudur. Çünkü Montesquieu üç tür yönetim tarzını birbirinden ayırmış ve bu devletlere uygun düşen yönetici ilke, iklim ve topraktan söz etmiştir. Ona göre, despotizm büyük devletlere, sıcak iklimlere uygun düşer ve korkuya dayanır. Britanya örneğinde olduğu gibi, ne soğuk ve ne de sıcak olan bir iklimin hüküm sürdüğü, orta büyüklükteki devletlere uygun düşen yönetim biçimi, monarşidir; söz konusu yönetim biçimi, şan ve şerefe dayanır. Buna karşın, soğuk iklimlere ve küçük devletlere uygun düşen rejim, demokrasidir;demokrasinin yönetici ilkesinin erdem olduğunu öne süren Montesquieu, tüm insanlar için geçerli olan tek bir doğa yasası ve evrensel bir insan doğası olduğunu kabul eden akılcılığa şiddetle karşı çıkmış ve şeytani amaçlarını gerçekleştirmek üzere kuvvetler ayrılığı prensibini ortaya atmıştır.
Seçkin Deniz, 29.08.2020

Three Branches of Government

Yönetimin Üç Unsuru

ABD devletin üç kolu yasama, yürütme ve yargı organıdır. Güçler ayrılığı doktrinine göre, ABD Anayasası federal hükümetin gücünü bu üç dal arasında dağıttı ve hiç bir unsurun çok güçlü olamamasını sağlamak için bir kontrol ve denge sistemi kurdu.


Güçler ayrılığı

Aydınlanma filozofu Montesquieu, 18. yüzyıldan kalma etkili “Yasaların Ruhu” adlı çalışmasında “trias politica” ya da "güçler ayrılığı" ifadesini icat etti. Birbirinden bağımsız olarak hareket eden yasama, yürütme ve yargı dallarına bölünmüş bir devlet kavramı, herhangi bir devlette çok fazla güce odaklanmaya şiddetle karşı çıkan ABD Anayasası'nın çerçevesinin oluşmasına ilham verdi.

Federalist Makaleler( Federalist Papers)'de, James Madison  yeni ulusun demokratik devletinin güçlerine ayrılması gereğini şöyle yazdı: “Yasama, yürütme ve yargı gibi tüm güçlerin, ister birkaç, ister birden fazla olsun ve kalıtsal, tayin edilmiş veya seçilmiş olsun, aynı ellerde birikmesi, sadece tiranlığın tanımı olarak telaffuz edilebilir.”

Yasama Unsuru

Anayasanın I. Maddesine göre, yasama organı (ABD Kongresi) ülke yasalarını yapma yetkisine sahiptir. Bu yasama yetkisi, Kongre'nin iki odasına ya da bölümüne ayrılmıştır: Temsilciler Meclisi ve Senato.

Kongre üyeleri ABD halkı tarafından seçilir. Her eyalet kendisini temsil etmek için aynı sayıda senatör (iki) alırken, her eyalet için temsilci sayısı o eyaletin nüfusuna dayanmaktadır.

Bu nedenle, 100 senatör varken, Meclise seçilen 435 üye ve ayrıca Columbia Bölgesi'ni, Porto Riko ve diğer ABD bölgelerini temsil eden oy kullanmayan altı delege daha vardır.

Bir yasa tasarısının  onaylanma sürecinde, her iki bölümün de çoğunluk oyu ile bir tasarının aynı versiyonunu onaylaması gerekmektedir. Bu gerçekleştiğinde, yasa tasarısı onaylayacak ya da Anayasada verilen veto yetkisini kullanarak reddedebilecek olan Başkan'a gider.

Israrlı bir veto söz konusu olduğunda, Kongre her iki bölümünün de üçte iki oyuyla vetoyu geçersiz kılabilir. Hem veto gücü hem de Kongre'nin vetoyu geçersiz kılma yeteneği, herhangi bir unsurun çok fazla güç kazanmasını önlemek için Anayasa tarafından tasarlanan kontrol ve denge sistemine örnektir.

Yürütme Unsuru

Anayasanın II. Maddesi, başkanın başkanı olduğu yürütme organının ulus yasalarını uygulama veya yürütme yetkisine sahip olduğunu belirtir.

Yürütme organı Silahlı Kuvvetler'in ve Devlet'in baş komutanı olan Başkan'ın yanı sıra, başkan yardımcısı ve Dışişleri Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve diğer 13 icra dairesini yöneten bakanların bulunduğu Bakanlar Kurulu'nu ve diğer çeşitli federal kurumları, komisyonları ve komiteleri de içerir.

Kongre üyelerinden farklı olarak, başkan ve başkan yardımcısı dört yılda bir doğrudan halk tarafından değil, seçim kolej sistemi aracılığıyla seçilir. İnsanlar bir seçmen listesi seçmek için oy kullanırlar ve her seçmen temsil ettikleri kişilerden en fazla oyu alan adaya oy vermeyi taahhüt eder.

Başkan, yasa tasarılarının imzalanmasına (veya veto edilmesine) ek olarak, yürütme kararları, başkanlık muhtırası ve bildiriler de dahil olmak üzere çeşitli yürütme eylemleri yoluyla ülke yasalarını etkileyebilir. Yürütme organı aynı zamanda ülkenin dış politikasının ve diğer ülkelerle diplomasinin yürütülmesinden de sorumludur, ancak Senato yabancı ülkelerle olan herhangi bir anlaşmayı onaylamalıdır.

Yargı Unsuru

III. Madde, ulusun yargı yetkisinin yasaları uygulamak ve yorumlamak için “bir yüksek mahkemeye ve Kongre'nin zaman zaman atadığı ve kurabileceği daha düşük Mahkemelere” verilmesi gerektiğine karar vermiştir.

Anayasa, Yüksek Mahkemenin yetkilerini belirtmemiş veya yargı kolunun nasıl örgütlenmesi gerektiğini açıklamamış ve bir süre yargı, yönetimin diğer unsurlarına destek vermiştir.

Ancak bunların hepsi, Yüksek Mahkemenin yargı denetim yetkisini kuran ve yürütme ve yasama eylemlerinin anayasallığını belirlediği 1803 kilometre taşı olan Marbury/Madison davası ile değişti. Yargı denetimi, yürürlükteki kontrol ve denge sisteminin bir diğer önemli örneğidir.

Federal yargı mensupları (Yüksek Mahkeme, 13 ABD Temyiz Mahkemesi ve 94 federal yargı bölge mahkemesini içerir) başkan tarafından aday gösterilir ve Senato tarafından onaylanır. Federal hakimler, Kongre tarafından görevlerinden alınana, istifa edinceye veya ölene kadar görevlerini sürdürürler.

Devletin Üç Unsuru'nun Zımni Yetkileri

Anayasa'da sayılan her bir unsurun özgül yetkilerine ek olarak, her bir unsurun çoğu zaman zaman örtüşebilen belirli zımni yetkiler talep etmiştir. Örneğin, Başkanlar Kongreye danışmadan dış politika yapma konusunda münhasır hak iddia etmişlerdir.

Buna karşılık Kongre, yasanın yürütme organı tarafından nasıl yönetilmesi gerektiğini özel olarak tanımlayan bir mevzuat çıkarırken, federal mahkemeler yasaları Kongre'nin niyet etmediği şekilde yorumlayarak “tezgahtan yasama” suçlamalarını gerçekleştirmiştir.

Anayasa tarafından Kongre'ye tanınan yetkiler, Yüksek Mahkeme'nin 1819 davasında McCulloch / Maryland davasında Anayasanın Kongreye verilen her gücü hüküm altına almadığına karar verdikten sonra büyük ölçüde genişledi.

O zamandan bu yana, yasama organı, Anayasa'nın I. Maddesi, 8. Bölümünde yer alan “gerekli ve uygun fıkra” veya “elastik fıkra” kapsamında genellikle zımni ek yetkiler almıştır.

Kontrol ve Denge

"Erkekler tarafından erkekler üzerinden yönetilecek bir hükümeti çerçevelendirirken karşılaşılan büyük zorluk şudur: Önce hükümetin yönetilenleri kontrol etmesini sağlamalısınız; ve bir sonraki yerde, kendisini kontrol etmek zorundadır" diye yazdı James Madison, Federalist Makalelerde.

Yönetimin üç unsurunun da dengede kalmasını sağlamak için, her unsurun diğer iki unsur tarafından kontrol edilebilen yetkileri vardır. Yürütme, yargı ve yasama organlarının birbirlerini aynı doğrultuda tutma yolları şunlardır:

  • Başkan (yürütme organı başkanı) askeri kuvvetler komutanı olarak görev yapar, ancak Kongre (yasama organı) orduya fon ayırır ve savaş ilan etmek için oy kullanır. Ayrıca, Senato barış antlaşmalarını onaylamalıdır.
  • Kongre, yürütme faaliyetlerini finanse etmek için kullanılan parayı kontrol ettiği için, cüzdanın gücüne sahiptir.
  • Başkan federal yetkilileri aday gösterir, ancak Senato bu adaylıkları onaylar.
  • Yasama organı içinde, her Kongre bölümü diğeri tarafından iktidarın olası suiistimalleri için bir kontrol görevi görür. Hem Temsilciler Meclisi hem de Senato, yasa olabilmesi için aynı biçimde bir tasarıyı geçirmek zorundadır.
  • Kongre bir tasarıyı geçtikten sonra, başkan bu tasarıyı veto etme yetkisine sahiptir. Buna karşılık Kongre, her iki bölümün de üçte iki oyuyla ısrarlı bir başkanlık vetosunu geçersiz kılabilir.
  • Yüksek Mahkeme ve diğer federal mahkemeler (yargı organı) adli gözden geçirme olarak bilinen bir süreçte yasaları veya başkanlık faaliyetlerini anayasaya aykırı ilan edebilir.
  • Buna karşılık, Başkan federal mahkemelerin yönünü değiştirmek için kullanılabilecek atama yetkisiyle yargıyı kontrol eder.
  • Kongre Anayasa'da değişiklik yaparak Yüksek Mahkemenin kararlarını etkin bir şekilde kontrol edebilir.
  • Kongre, yürütme ve yargı organlarının her ikisini de etkileyebilir.


History.com Editörleri, Orijinal Yayınlanma Tarihi; 17 Kasım 2017, Son güncelleme; 4 Eylül 2019, History


Seçkin Deniz, 29.08.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar
Kaynaklar:

1- Güçler Ayrılığı, Birleşik Devletler Devleti Oxford Rehberi .
2- Devletin Dalları, ABD. Gov.
3- Güçler Ayrılığı: Genel Bir Bakış, Devlet Yasama Meclisleri Ulusal Konferansı.


Sonsuz Ark'tan
  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
  4. Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.

Seçkin Deniz Twitter Akışı