16 Aralık 2014 Salı

SA1043/ÇY4-DB30: ABD Senatosu'nun CIA İşkence Raporu 1

 “Yöntemler, tümüyle ve nihai olarak âdildir” 
Dick Cheney, CIA İşkence Programı'na onay veren ABD Devlet Başkanı George Bush’un yardımcısı 

"CIA yetkililerinin büyük bir çoğunluğu kurallara uygun hareket etti. Onlar, uluslarına hizmet kapsamında ne yapmaları gerektiğini söylenilenleri yaptılar" John Brennan, CIA Direktörü, 12 Aralık 2014

"Bunlar, Amerika’nın dünyadaki duruşuna da ciddi zarar verdi. Bu nedenle, bu yöntemlere bir daha asla başvurmamamız için Başkan olarak yetkilerimi kullanmaya devam edeceğim." ABD Başkanı Barack Obama, 9 Aralık 2014

“CIA tarafından 11 Eylül sonrasındaki yıllarda kullanılan acımasız sorgulama teknikleri esasen yararsız ve gizli servisin Kongre’ye ve kamuoyuna söylediği gaddarlıktan çok daha fazla” CIA İşkence Raporu'ndan

USA Senate CIA Torture Report 1
ABD İstihbarat Senato Seçme Komitesi
Merkezi İstihbarat Biriminin Tutuklama ve Sorgulama Programı Komite Çalışması

Komite aşağıdaki bilgilere ve bulgulara ulaşmıştır.

#1: CIA'in kendi geliştirdiği sorgulama tekniklerinin,  tutuklarla işbirliği kazanımı veya istihbarat edinme yönünde herhangi bir etkisi olmamıştır.

CIA'in sorgulama kayıtlarındaki bir yoruma dayalı olarak  komite,  CIA'in geliştirdiği gelişmiş sorgulama tekniklerinin tutuklularla işbirliği veya doğru bilgi elde etmek için etkili bir araç olmadığı sonucuna vardı.

Örneğin, CIA kayıtlarına göre, CIA'in gelişmiş sorgulama teknikleriyle sorgulandığı bilinen 39 kişiden 7’sinden CIA gözetimi altında oldukları sürede hiç bir bilgi alınmamıştır. CIA'in gelişmiş sorgulama tekniklerine maruz kalan tutuklular, gözaltına alındıktan hemen sonra bu sorgulamalara maruz kalmışlardır. Diğer tutuklular ya daha önce veya bu sorgulama teknikleri olmaksızın önemli ve doğru istihbaratı sağlamışlardır.

CIA'in sorgulama teknikleriyle sorgulanırken bir çok tutuklu, yanlış istihbaratla sonuçlanan uydurma bilgiler vermiştir. Tutuklular, CIA'in yüksek öncelikleri olarak belirlediği terör tehditleri gibi kritik istihbarat konularında uydurma bilgi vermişlerdir.

CIA'in Gözaltı ve Sorgulama Programı boyunca bir çok defa, CIA personeli doğru bilgi almanın en etkili yönteminin gözaltındakilerin , CIA'in “yüksek değeri olan” tutukluları da dahil, zaten İstihbarat Topluluğu tarafından edinilmiş bilgiler veren gözaltılarla karşılaştırılması olduğunu belirlemişlerdi.

CIA'in gelişmiş sorgulama tekniklerinin kullanılmasının tutukluyla işbirliği sağlamak ve doğru istihbarat üretmek için başarısız olduğu değerlendirilerek, CIA görevlileri düzenli olarak CIA'in gelişmiş sorgulama tekniklerinin etkili olup olmadığı konusunda sorgulandı.

#2:CIA'in gelişmiş sorgulama teknikleri konusundaki savunması, bu tekniklerin etkililiği ile ilgili yanlış iddialardan kaynaklanmıştır.

CIA'in en iyi önlem olarak Beyaz Saray’a, Ulusal Güvenlik Konseyi’ne, Adalet Bakanlığı’na, CIA Baş Müfettiş’ine, Kongre’ye ve kamuya sunduğu, CIA sorgulama tekniklerinin etkililiği, bazı terör alanlarının "bertaraf" edilmesi ve bu tekniklerin kullanılması sonucunda yakalanan spesifik teröristler örnekleriydi.

CIA bu örnekleri, kendi sorgulama tekniklerinin sadece tek en iyi yöntem değil aynı zamanda "Aksi takdirde kullanılamaz" “hayat kurtaran”  değerli istihbarat elde etmek için gerekli de olduğunu iddia etmek için öne sürdü.

Komite CIA'in geliştirilmiş sorgulama kullanımına atfettiği terörle mücadele başarıları olarak iddia edilen en belirgin örneklerinden 20 tanesini gözden geçirdi ve temel değerler açısından bunları yanlış buldu.

Bazı durumlarda, bahsedilen terörle mücadele başarısı ve CIA'in gelişmiş sorgulama teknikleri sırasında gözaltındakilerden elde edilen bilginin arasında herhangi bir bağlantı yoktu. Geri kalan olaylarda, CIA hatalı bir şekilde gelişmiş sorgulama tekniklerinin “bir sonucu olarak” bir CIA tutuklusundan alınan özel, diğer bir deyişle kullanılamaz bilgi olduğunu iddia etti. Aslında:

(1) Ya CIA tutuklusu dışındaki kaynaklardan gelen bilginin doğruluğu, CIA veya ABD İstihbarat Topluluğu için kullanışlıydı  bu nedenle "aksi takdirde kullanılamaz"dı,

ya da

(2) CIA tutuklusundan,  CIA'in gelişmiş sorgulama tekniklerinin kullanımı öncesinde elde edilmişti. CIA tarafından şart koşulan bu örnekler bir çok olgusal yanlışlık içeriyordu.

Bu “etkililik” örneklerini politikacılara, Adalet Bakanlığı’na ve diğerlerine sunarken CIA, daha önce CIA sorgulama teknikleri kullanılan tutuklulardan başka kaynaklardan gelen önemli sayıdaki, amaca uygun istihbaratı, CIA'in bu teknikleri kullanarak eşsiz bilgiler elde ettiği yanlış izlenimini bırakarak sürekli olarak ihmal etti.

CIA'in kendi sorgulama teknikleri sonucunda “önlediğini” iddia ettiği terörist saldırıların bazıları, istihbarat ve kolluk görevlileri tarafından uygulanamaz veya asla operasyonalize olmayan fikirler olarak değerlendirildi.

#3: CIA tutuklularının sorguları, politikacılara veya diğerlerine sunulandan çok daha kötü ve acımasızdı.

CIA'in ilk tutuklusu, Ebu Zubaydah ile başlayarak ve çok sayıda diğerleri ile devam ederek CIA kendi geliştirilmiş sorgulama tekniklerini günlerce ve haftalarca tekrarlayarak kullandı. Tokatlama ve “duvara çarpma” sıklıkla, uykudan mahrum bırakma ve çıplaklıkla kombinasyon halinde kullanıldı. Kayıtlar, CIA sunumlarındaki  sorgulamaların “mümkün olan en az zorlayıcı tekniğin” kullanıldığı, daha zorlayıcı tekniklerin sadece “gerekli durumlarda” kullanıldığı “açık, bir tehdit içermeyen” bir yaklaşımı doğrulamıyor.  Su tahtası tekniği, çırpınmaya ve kusmaya sebep olan fiziksel olarak zarar verici bir teknikti.

Örneğin Ebu Zubaydah, “ağzından köpükler çıkarak, tamamen tepkisiz” hale geliyordu. Dahili CIA kayıtları  Khalid Shaykh Mohammad’in su tahtasında “neredeyse boğulmaya yakın”  bir duruma defalarca geldiğini açıklıyor.

Uykudan mahrum bırakma, tutuklunun ayakta,  zaman zaman elleri başının üzerinde zincirlenmiş veya rahatsız bir pozisyonda 180 saate kadar uykusuz bırakılmasını içeriyor. Uzun süren uykudan yoksun bırakma sırasında en az 5 tutuklu rahatsız edici halüsinasyonlar deneyimlemiş ve bu vakaların en az 2 tanesinde CIA uykudan yoksunluk tekniğine gereksiz bir şekilde devam etmiştir.

CIA'in Adalet Bakanlığına bildirdiklerinin aksine, Abu Zubaydah’nın yakalanması sırasında aldığı bir kurşun yarasının çürümesiyle sonuçlanan, sorgusunun  “tıbbi bakımından” daha “öncelik” taşıdığı talimatını vermiştir. En az 2 diğer vakada CIA, kendi tıbbi personelinin bu tekniklerin fiziksel yaraları kötüleştireceği konusunda uyarılarda bulunmasına rağmen geliştirilmiş sorgulama tekniklerini kullanmaya devam etmiştir. CIA tıbbi personeli ayakta uyuma işkencesine maruz kalan 1 tutukluyu, tekniğe devam edebilmek için şişmeye karşı tedavi etmiştir.

En az 5 CIA tutuklusu tıbbi gerekliliği belgelenmeksizin  “rektal yoldan besleme ve susuzluğu giderme” ye maruz kalmıştır. CIA, tutukluları buzlu suda bekletmiştir. CIA bir tutukluya buradan ancak bir tabut şeklindeki bir kutunun içinde çıkabileceğini söyleyerek, bir çok tutukluya CIA sorgusundan asla canlı çıkamayacaklarına inandırmıştır. 

Bir sorgulayıcı tutuklulardan birine asla mahkemeye gidemeyeceğini , “Çünkü sana yaptıklarımızı dünyada kimse bilemez.” şeklinde belirtmiştir. Ayrıca CIA görevlileri en az 3 tutukluyu, ailelerine ve çocuklarına zarar vermekle, annelerine cinsel taciz yapmakla veya annelerinin boğazını kesmekle tehdit etmişlerdir.

#4: CIA tutuklularının kapatılma koşulları CIA'in politikacılara ve diğerlerine bildirdiğinden daha acımasızdı.

Programdaki CIA gözaltı odaları özellikle sefil ve kasvetliydi. COBALT tutukevindeki CIA tutukluları sürekli zincirli, yüksek müzik sesine maruz, insan atıkları için sadece bir kova bulunan , tamamen karanlık izole hücrelerde tutuluyordu. Tesisteki ısı düşüklüğü muhtemelen bir tutuklunun ölümüne sebep oldu.

Sorgulama ekibinin şefi burayı bir “ zindan” , başka bir kıdemli CIA görevlisi COBALT’ın kendisini bir “gelişmiş sorgulama tekniği”  olarak tanımladı. Zaman zaman, COBALT‘da tutuklular, çevrede çıplak ve elleri başlarının üzerinde kelepçelenmiş bir durumda uzun zaman dilimlerinde yürütülüyorlardı.

Diğer zamanlarda, COBALT’daki  tutuklular 5 CIA görevlisinin çığlıklar atarak üzerine yürüyerek, hücresinden dışarı sürüklediği, kıyafetlerini parçaladığı ve daha sonra koli bandıyla etkisiz hale getirdiği “aşağılama” denilen uygulamaya maruz kalıyorlardı. Tutuklu daha sonra kafasına bir şey geçirilerek, tokatlanarak ve yumruklanarak koridor boyunca sürükleniyordu.
Yeni gözaltı tesislerinin durumu iyileştirmesinden sonra bile, tutuklular CIA personeli tarafından sorguya çekildikleri zamanın dışında izole olarak tutuluyorlardı.

Program boyunca, CIA geliştirilmiş sorgulama tekniklerine maruz kalan ve uzun süre izole edilen bir çok CIA tutuklusu halüsinasyonlar, paranoya, uykusuzluk, kendini yaralama gibi psikolojik ve davranışsal sorunlar sergilediler. Bir çok psikolog, insan teması eksikliğinin bu tür psikolojik rahatsızlıklara sebep olacağını tespit ettiler.


Derya Beyaz, 16.12.2014,  Sonsuz Ark,  Çırak- Çevirmen Yazar, Çeviri




Raporun Orijinali:




Seçkin Deniz Twitter Akışı