18 Ağustos 2020 Salı

SA8794/SD1782: Bilim ve Politika: Yeni Bir İttifak mı?

Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk

Sonsuz Ark'ın Notu:
Çevirisini yayınladığımız analiz, Popülizm ve uzmanlık arasındaki ilişkiler ve uluslararası kurumların yönetişimi ile ilgilenen, Milan Università Cattolica'daki ASERI ve Observatoire de la Finance (Cenevre) Radikal Sağ Analiz Merkezi'nde (CARR) siyasi bir analist ve kıdemli bir üye olan Valerio Alfonso Bruno'ya aittir ve Covid-19 salgını ile birlikte yeniden tanımlanması gereken Bilim ve politika ile bilimciler ve politikacılar arasındaki ittifaka odaklanmaktadır. Türkiye'de ve dünyada hükümetlere salgın konusunda danışmanlık yapan Bilim Kurulu Üyeleri'nin, salgınla ve tedavi ile ilgili kesin bir bilgiye sahip olmamalarına ve birbirleriyle çelişen açıklamalar yapmalarına rağmen sıklıkla ekranlarda, klasik medyada ve sosyal medyada görünür hale gelerek, insanların özgürlüklerini kısıtlama yetkisine sahip hükümetlerin politikalarını etkileme çabalarının rahatsız edici boyutlara ulaştığı günümüzde yeni bir işbirliği türünün ortaya çıktığı ve bunun sınırlarının belirlenmesi zorunluluğu açıktır. Valerio Alfonso Bruno, konuyu net bir şekilde almaktadır: "Pandemi, umulmadık bir şekilde, kamusal tartışmalarda bilimsel ve teknik uzmanlığa yeni bir merkezilik ve görünürlük kazandırmıştır. Ancak bilimi, sanki teknokrasi popülizmin alternatifiymiş gibi, çağımızı etkileyen tüm sorunları çözme yeteneğine sahip olarak düşünmek yanlış olur. Bilim bir insan girişimidir ve tüm insan faaliyetlerinde olduğu gibi, kusurlu ve sınırlıdır; hatta kafa karıştırıcı olabilir ve tesadüf yoluyla ilerleyebilir. İnsanlığa karar verebilecekleri kanıta dayalı bir temel sunar, ancak değere dayalı kararların kendilerinin yerini tutmaz."
Seçkin Deniz, 18.08.2020

Science and politics: a new alliance?
"Pandemi, bilim ve uzmanlığı kamusal alanda bir güven kaynağı olarak ön plana çıkardı ve popülistleri geri plana itti."

"Bilim oyunu prensipte sonsuzdur. Bir gün bilimsel ifadelerin daha fazla test gerektirmediğine ve nihayet doğrulanarak kabul edilebileceğine karar veren kişi oyundan çekilir." 
Karl Popper

Covid-19 salgını, bilimsel uzmanlığın rolünü ve bilgi ve politika oluşturma arasındaki ilişkiyi yeniden gözden geçirmemizi istiyor, bu konudaki aşırı kutuplaşmış bir kamuoyu tartışmasına yeni bir hayat veriyor. Koronavirüs ile mücadele, küreselleşmiş bir dünyada büyük ölçüde bilim ve siyaset için bir tartışma imkanı anlamına geliyor.

Bunlar iki temel insan girişimidir, ancak bir arada var olmaları tarihsel olarak karmaşık ve sorunlu olmuştur: bilim, test edilebilir ve doğrulanabilir (veya Popper’in görüşüne göre yanlışlanabilir) nesnel bir dünya anlayışını hedeflerken, siyasi faaliyet (politika aktiviteleri), insanları ve toplumları (Yunan politikası veya 'şehrin işleri'ni) ilgilendiren kararlar almaya odaklanır.

Son birkaç aydır bilimin ve teknik uzmanlığın beklenmedik bir şekilde merkezileşmesi ülkelerde ve uluslararasında doğrudan ve geniş kapsamlı siyasi sonuçlara yol açmaktadır.

Kapalı kapılar ardında

Politika yapımına ilişkin bilimsel ve teknik uzmanlığın katkısı her zaman önemli olmuştur, ancak bugüne dek bu katkı sıklıkla ulusal ve uluslarüstü düzeylerde uzman komitelerinin kapalı kapılar ardında yapılan toplantılara veya özel otoritelere devredilmiştir. Bilim uzmanları, kamusal alanda büyük ölçüde görünmezdi ve belirli durumlar hakkında yorum yapmakla sınırlanmışlardı.

Ne var ki, Covid-19 salgını dikkati önemli ölçüde artırdı ve halk sağlığı uzmanları - virologlar, epidemiyologlar ve diğer tıp doktorları - keskin bir şekilde odağa alındılar. Birdenbire vatandaşları bilgilendirmekle ve politika yapıcılara virüsün yıkımını sınırlandırabilecek bilim destekli kanıtlar sunmakla görevlendirildiler.

Amerika Birleşik Devletleri'nde Anthony Fauci ve İtalya'da Roberto Burioni gibi immünologlar ve  virologlar, televizyon izleyicileri için tanıdık yüzler haline geldi ve vatandaşlara hükümetlerin genellikle basit iyimserliği ve sorunu hafifleten söylemlerinin aksine katı önerilerde bulundular. Medya, bilim gazeteciliğine olan talebin artmasına katkıda bulundu, bir şekilde hükümet politikalarını 'incelemek' ve yanlış bilgiye meydan okumak, aynı zamanda bilime aşina olmayan vatandaşlar için karmaşık gelen bilgiler yayınlamak istedi.

Bilimden kaçınma

Covid-19 zamanında bilimsel uzmanlığın yeni merkezi rolü popülist, radikal-sağ partilerin manevra alanını azaltmıştır. Bilime ve karmaşıklığa karşı gururlu bir isteksizlik göstermişlerdi; "halk" ın alçakgönüllü bilgeliğine karşıt olarak sunulan  teknokrat "elitleri" ve "uzmanları" açıkça hor görüyorlardı.

Başlangıçta halk desteğini artıran 'bayrak etrafında toplanma' etkisine rağmen, ABD Başkanı Donald Trump, brifingler sırasında kendisine baskı yapan gazetecilerle uğraşırken giderek daha gergin ve sinirli görünmeye başlamıştı; ilk önce bunları "çabaya değmez" olarak yeniden tanımladı. Trump'ın geçmişte seçmenlerine hitap etmesine ve onları harekete geçirmesine yardım etmiş olabilecek olan uzmanlığı küçümsemesi, şimdi sadece yeniden seçilmesine zarar vermekle kalmıyor, aynı zamanda  virüse karşı hidroksiklorokin ve diğer uydurma ilaçları tanıtmasında olduğu gibi vatandaşlarının hayatlarını da doğrudan tehlikeye atıyor.

Bu tür küçümsemelerin asıl sebebi, yürütme emrinin, "sosyal medya" platformlarında yayınlanan içerik açısından için yasal korumayı sınırlandırmasının altında yatıyor. Twitter tarafından, Trump'ın posta yoluyla oy kullanmanın güvenliği konusunda yalan söylediği iki tweet'e gönderilen bir doğruluk kontrolü bağlantısının ardından, bu öfkesi yine ortaya çıktı.

İtalya'da yürütme, bilimsel uzmanların tavsiyelerine sıkı sıkıya bağlı kalmayı başardı: Nisan ayı sonlarında, pandemiden en çok etkilenen kuzey bölgelerine yaptığı ilk ziyarette, başbakan Giuseppe Conte, Liga lideri Matteo Salvini'nin kalabalığı memnun eden söylemlere açıkça karşı çıktı. Conte, bir zamanlar popülist Beş Yıldız Hareketi'ne yakınlaşarak, İtalya'daki kilitlenmenin hafifletilmesine ilişkin alınacak kararların, oy kaygısı taşımadan, halk sağlığı uzmanları (comitato tecnico-scienceifico) görev gücüne danışarak alınacağını duyurdu.

'Yumuşak güç'

Bilimsel ve teknik uzmanlığın rolü, ülkeler arasındaki ilişkiler üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir: Pandemiyi başarılı bir şekilde ele almak, şüphesiz bir "yumuşak güç" kaynağıdır. Almanya, salgını en iyi yöneten ülkelerden biri olarak dünya çapında yavaş yavaş ortaya çıkıyor ve şansölye Angela Merkel, tecrit önlemlerini sade ama titiz bir şekilde açıklamak için bilim ve siyaseti mükemmel bir şekilde harmanlama yeteneğine sahip.

Diğer ülkeler, zayıf politikaların yanı sıra, uzmanlıklara dayalı yumuşak güçlerinin azaldığını gördüler. Bir zamanlar herhangi bir salgına karşı hazırlıkta küresel liderlik rolüne sahip olan Birleşik Krallık, 12 Mart'ta Başbakanı Boris Johnson vatandaşlarını 'sevdiklerini koronavirüsten kaybetmeye hazırlanmaları' konusunda uyardığında dünyayı şaşırttı; sadece bbirkaç hafta sonra strateji değiştirecekti. Bu, küresel uzmanların ve Dünya Sağlık Örgütü'nün İngiltere'yi İtalya örneğini takip etmesi ve derhal sıkı tecrit önlemleri alması konusunda uyardığı sırada gerçekleşmişti.

İsveç'in 28 Mayıs'ta 4,200 ölümle sonuçlanan herhangi bir tecrit uygulamama kararı (10 milyon nüfuslu bir ülkede) itibar kaybına neden oldu ve İskandinav devleti bu şekilde hareket eden tek gelişmiş ülke olarak çok tartışmalı hale geldi. Komşu Danimarka, Finlandiya ve Norveç (toplam nüfus yaklaşık 17 milyon) aynı dönemde sırasıyla 568, 313 ve 236 ölüm bildirdi; bu İsveç'teki toplam ölümlerin dörtte birinden biraz fazlaydı.

En iyi bölgesel oyuncular arasında, Brezilya, Latin Amerika ülkesi, muhtemelen binlerce ölüme mal olan bir gecikme ile U dönüşünü tercih ederek, salgına karşı en yavaş ve en az bilimsel yaklaşımı sergiledi. Guardian'a göre, 26 Brezilya eyaletinin valileri, bilimsel uzmanlarının tavsiyelerini dinlemeyi reddeden cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro'nun stratejisinin "karantina ve sosyal mesafe tedbirlerine duyulan ihtiyaç konusunda kafa karışıklığı yarattığı" konusunda hemfikirdi.

Kusurlu ve sınırlı

Pandemi, umulmadık bir şekilde, kamusal tartışmalarda bilimsel ve teknik uzmanlığa yeni bir merkeziyet ve görünürlük kazandırmıştır. Ancak bilimi, sanki teknokrasi popülizmin alternatifiymiş gibi, çağımızı etkileyen tüm sorunları çözme yeteneğine sahip olarak düşünmek yanlış olur. Bilim bir insan girişimidir ve tüm insan faaliyetlerinde olduğu gibi, kusurlu ve sınırlıdır; hatta kafa karıştırıcı olabilir ve tesadüf yoluyla ilerleyebilir. İnsanlığa karar verebilecekleri kanıta dayalı bir temel sunar, ancak değere dayalı kararların kendilerinin yerini tutmaz.

Bu nedenle, demokratik olarak seçilmiş parlamentolar ve politika yapıcılar yerine bilimsel uzmanların karar vermeleri gerektiğini düşünmek yanlış olur. Bilim, uzun süreli tecritler yoluyla ekonomimize ciddi şekilde zarar verip vermemeye veya binlerce insanın sağlığını feda etmeye ilişkin acımasız ikilemi çözemez; bu ikilem, doğası gereği, hem kısa hem de uzun vadeli değerlendirmeler ışığında yargılarda bulunmayı gerektiren siyasete aittir.

Bilim ve politika, bilim adamları ve politika yapıcılar arasında yeni bir ittifak bu nedenle esastır; ancak karşılıklı alanları ve sınırlarını tanımlaması gerekir.


Valerio Alfonso Bruno, 9 Haziran 2020, Social Europe

(Valerio Alfonso Bruno, Milan Università Cattolica'daki ASERI ve Observatoire de la Finance'de (Cenevre) yer alan Radikal Sağ Analiz Merkezi'nde (CARR) siyasi bir analist ve kıdemli bir üyedir. Popülizm ve uzmanlık arasındaki ilişkiler ve uluslararası kurumların yönetişimi ile ilgilenmektedir.)


Seçkin Deniz, 18.08.2020, Sonsuz Ark, Çeviri, Çeviri ve Yansımalar


Sonsuz Ark'tan
  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
  4. Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.

Seçkin Deniz Twitter Akışı