6 Temmuz 2022 Çarşamba

SA9735/MT69: Yeni Doğanlar, Beyinleri Genetik ile Bağlantılı Bireysel Değişkenlik ile İşlevsel Ağlarda Organize Edilmiş Olarak Doğuyor

Sonsuz Ark/ Evrensel Çerçeveye Yolculuk

"Yenidoğanlar, yetişkinlerin sahip olduğu yedi işlevsel beyin ağından beşine sahiptir."


Newborns’ Brains Already Organized Into Functional Networks – With Individual Variability Linked to Genetics

Yeni bir araştırma, doğumdan itibaren insan beyninin görme ve dikkat gibi zihinsel işlevleri destekleyen ağlar halinde düzenlendiğini gösteriyor.

Önceki araştırmalar, yetişkinlerin beyinlerinde bu tür yedi işlevsel ağa sahip olduğunu göstermişti. Yenidoğanlarda ince taneli, tam beyin yaklaşımını benimseyen ilk araştırma olan bu araştırma, bu ağlardan beşinin doğumda çalıştığını tespit etti.

"Araştırmamız, yetişkinlerde gördüğümüz bazı davranışsal farklılıklarla ilişkili olabilecek doğumda beyindeki değişkenliği gösteriyor." — Zeynep Saygın

En önemlisi, araştırma aynı zamanda yeni doğanlarda bu ağlarda, genetiğin yetişkinlerde davranışı nasıl etkilediğine dair etkileri olabilecek bireysel değişkenlik tespit etti.

Araştırmanın kıdemli yazarı ve Ohio State Üniversitesi'nde psikoloji profesörü olan Zeynep Saygın, “Yüzyıllardır insanlar onları benzersiz kılan şeyin ne olduğunu ve genetik programlamanın yaşam boyu deneyimlerimizdeki rolünü merak ettiler” diyor. "Araştırmamız, yetişkinlerde gördüğümüz bazı davranışsal farklılıklarla ilişkili olabilecek doğum esnasında beyindeki değişkenliği gösteriyor."

Yakın zamanda NeuroImage dergisinde yayınlanan araştırma, Ohio Eyaleti'nde psikoloji yüksek lisans öğrencisi olan M. Fiona Molloy tarafından yönetildi.

Araştırmacılar, Developing Human Connectome Projesi'nin bir parçası olan, çoğu bir haftalıktan küçük 267 yenidoğanın beyinlerinin fMRI taramalarını analiz ettiler. Bütün bebekler uyurken 15 dakika boyunca tarandı.

Araştırma, her bir vokselin sinyallerinin beyindeki diğer voksellerle nasıl ilişkili olduğunu görmek için MRI ile mümkün olan en küçük beyin parçalarının (vokseller veya hacimsel pikseller olarak adlandırılmaktadır) analizini içeriyordu.

Saygın, "Uyurken bile beyin aktiftir ve farklı bölümler birbirleriyle iletişim halindedir" diyor. "Beynin hangi bölümlerinin aynı anda benzer aktivite kalıpları gösterdiğini bularak ağları belirliyoruz; örneğin bir alan aktive olduğunda diğeri de aktifleşiyor. Birbirleriyle konuşuyorlar.”

Bulgular, yenidoğanlarda yetişkinlerde bulunanlara benzeyen beş ağın varlığını ortaya koyuyor: görsel, varsayılan, sensorimotor, ventral dikkat ve üst düzey görme ağları.

Yetişkinlerin yeni doğanların beyinlerinde bulunmayan iki ek ağı daha vardır: kontrol ve limbik ağlar. Saygın, bunların her ikisinin de üst düzey işlevlerle ilgili olduğunu açıklıyor. Kontrol ağı, yetişkinlerin hedeflere ulaşmak için planlar yapmasına izin veriyor. Limbik ağ, duygu düzenlemede yer alıyor.

Saygın, "Bebeklerin çok az bilişsel kontrolü ve duygusal düzenlemesi var, bu yüzden bu ağların gelişmemiş olması şaşırtıcı değil" diyor. “Fakat bir olasılık, bu ağların doğumda kuruldukları ve sadece bilenmeleri gerektiğiydi. Yine de tespit ettiğimiz şey bu değil. Bu ağlar henüz orada değildi ve deneyim yoluyla gelişmeliydi.”

Araştırmacılar ayrıca incelenen yenidoğanların beyin ağlarındaki bireysel farklılıkları da incelediler. Sonuçlar, yenidoğanlarda en fazla değişkenliği ventral dikkat ağının gösterdiğini ortaya koydu. Bu, dikkati dünyada karşılaşılan önemli uyaranlara, özellikle de beklenmedik olabilecek bir şeye yönlendirmekle ilgili ağdır.

"Sonuçlarımız, ventral dikkat ağının, doğumda var olan ve belki de yaşam boyu devam eden istikrarlı bir bireysel değişkenlik kaynağı olduğunu gösteriyor" diyor Saygın.

Yetişkinlerde, ağ organizasyonundaki bu bireysel değişkenlik, davranış ve farklı bozukluklarla ilişkilendirilmiştir. Molloy, "Ağ organizasyonundaki bireysel farklılıkları daha doğumdan itibaren görüyoruz ve bu farklılıkların davranışları veya daha sonraki yaşamda psikolojik bozukluk riskini tahmin edip etmediğini görmek ilginç olabilir." diyor.

Başka bir analizde, araştırmacılar, yeni doğanlarda beyin ağlarındaki farklılıkların gen ifadesindeki farklılıklara nasıl bağlanabileceğini araştırmak için Allan İnsan Beyin Atlası aracılığıyla elde edilen insan beyninin doku örneklerini kullandılar; genleri açma veya etkinleştirme süreci.

Araştırma bireysel yenidoğanlarda buldukları belirli beyin organizasyonlarına yol açmış olabilecek beyin dokusu örneklerinde birden fazla gen buldular. Molly, “Bu, araştırmamız yeni doğan ağlarında bu farklılıkları neden gördüğümüze dair potansiyel bir genetik temeli ortaya çıkarabilir” diyor.

Gelecekteki araştırmalar, bu ağlarda değişkenlik üretmede genetik programlama ve deneyimin rolünü daha iyi anlamak için bu ağların zaman içinde nasıl geliştiğini inceleyecektir.

Saygın, "Genlerin ve deneyimin gelecekteki davranış ve sonuçlarla nasıl ilişkili olduğunu öğrenmek için bu ağların gelişimsel yörüngesini daha fazla anlamak istiyoruz" diyor.

Ohio State University, 13 Nisan 2022, SciTechDaily


Mustafa Tamer, 06.07.2022, Sonsuz Ark, Çeviri, Bilim ve Teknoloji, Aklın Merdivenleri

Mustafa Tamer Yayınları

Aklın Merdivenleri



Referans: “Yenidoğan beyninin fonksiyonel organizasyonunda bireysel değişkenlik”, M. Fiona Molloy ve Zeynep M. Saygın, 15 Mart 2022, NeuroImage. DOI: 10.1016/j.neuroimage.2022.119101


Sonsuz Ark'tan

  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
  4. Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.

Seçkin Deniz Twitter Akışı