29 Ocak 2020 Çarşamba

SA8326/Sonsuz Ark-YD190: Erkekler Genom Sağlığında Önemli Bir Role Sahip

Sonsuz Ark'ın Notu:
Aşağıda istifadenize sunduğumuz metin, kafası evrimle ve ateizmle karışık olduğu halde bilimsel çalışma yapan insanların yirmi birinci yüzyılda erkeksiz-sadece kadından insan üretme çalışmalarının, yine kendi çalışmalarında tosladıkları 'yaratılıştaki bilimsel gerçek duvarı' dolayısıyla, ne kadar akıl dışı olduğunun anlaşılması adına yayınlanmıştır. İlginçtir ki; materyalist evrimciler var olan herhangi bir biyolojik varlığı incelerken, kafalarındaki tanrısız yaklaşımı temel alan varsayımlarının çökmesi karşısında direnişlerini sürdürmekten vazgeçmek gibi bir bilimsel tutum edinemiyorlar; buna rağmen bilimsellik iddiasında bulunmaya devam ediyorlar. Evrendeki İlâhî tasarım her seferinde kendisini dayattığı halde, evrimci yaklaşımın yaratılışı tescil eden deney karşısında ortaya çıkan sonuç cümlelerinden biri maalesef  'evrim' travmasını içermeye devam ediyor: "Yani erkekler ve seksin evrimsel süreçte varlığını sürdürmelerinin iki temel sebebi bulunuyor: Seks “kötü” genomları popülasyondan temizliyor ve/veya seks “iyi” genomların tür boyunca yayılmasına yardımcı oluyor." Evrimsel sürecin neden  başladığı, neden bu şekilde geliştiği ve neden durduğu ya da bu süreci belirleyen temel faktörün ne olduğu sorularından kaçan evrimci vandalizmin ürettiği sonuçları keyifle izlemeye devam edeceğiz. Erkeksiz üreme, eğer biyolojik varlığın yaratılışında başka türlü bir tasarım yoksa, mümkün olmuyor ve bu yerkürede hayat var oldukça böyle olmaya da devam edecek.
Seçkin Deniz, 29.01.2020


Evrimsel seçilim tamamen verimliliğe dayalıdır. Peki bu süreçte erkeklerin varlığını sürdürmelerinin sebebi nedir? Ya da seks; üreme için neden baskın mekanizma olmuştur?

Cinsel seçilim (eş seçiminde erkeklerin dişi bireyler tarafından seçilebilmek için yarışmaları), üst düzey soy içi üremeden (ensest) kaynaklanan genetik stresin varlığı olsa bile, popülasyonların yok olmasını engellediği gibi popülasyonun genel sağlığını da güçlendirir.

Seksteki Sorunlar

İki farklı cinsiyetin varlığı; türün hangi bireyinin genlerinin bir sonraki nesile aktarılacağını belirleyen cinsel seçilim sürecini destekleyicidir. Seks, yaygın ve güçlü bir etkidir ancak pratikte ortaya çıkan kalıtsal sorunlardan kaynaklı olarak neden böyle bir şeyin varolduğuna dair açıklama da bulunmak zordur.

Esasen seks, aseksüel üremeye kıyasla önemli sınırlandırmalara sahiptir. Örneğin, oluşan döllerin yarısı (erkekler), yavru üretemez ya da yavrudaki genlerin yalnızca yarısı size aittir. Bunun yanı sıra, eş bulma ve onunla çiftleşmek için gerekli bedelleri de ödemek zorundasınız (zaman, efor ve “acı” çekmek gibi). Öte yandan eğer tamamen adapte olmuş gen komplekslerini taşıyorsanız, bu genler cinsel birleşme ile bir sonraki nesile “bozulmuş” ve derişimi biraz daha seyrelmiş halde taşınır.

Seksin sonuçları, yalnızca dişi yavruların erkeğe ihtiyaç duymadan yeni dişiler ürettiği aseksüel üremeye kıyasla ciddi sınırlandırmalar içerir. Peki durum böyleyse neden seks ve erkeklerin varlığı üremedeki baskınlıklardan birisi olarak evrimleşmiştir?

Cinsel Seçilim Modeli Olarak Tribolium Un Böceklerinin Kullanılması

Nature’da yayımlanan çalışmada, kontrollü laboratuvar koşullarında Tribolium un böceklerinin 50 nesli 10 yılı aşkın bir süre boyunca gözlemlendi. Araştırma çerçevesinde türün üremek için neden sekse başvurduğu ve cinsel seçilimin evrimdeki rolü gibi sorulara cevaplar arandı.

Peki neden Tribolium un böcekleri seçildi?

Tribolium un böcekleri üremenin evrimini anlık gözlemleyebilmek için en iyi modeldir ve oldukça fazla sayıda deneysel deneme durumu sağlayarak araştırmaya istatistiksel bir güç katar. Bu türün nesil üretme süresi yaklaşık bir aydır, bu da deneysel evrimin gerçekleştirilmesine ve böceğin soy ve popülasyonlarının kontrol edilen durumlar altında gözlemlenebilmesine olanak sunar.

Ayrıca Tribolium un böcekleri tipik olarak erkeklerin yavrularına doğrudan bakım sağlamadığı karışık bir çiftleşme modeli ile çoğalırlar. Bu durum doğada oldukça yaygındır, dolayısıyla bu canlıların “denek” olarak kullanılması bulguların daha genele yayılabilmesine imkân tanır.

Erkekler Genom Sağlığında Önemli Bir Role Sahip

Deneylerde, cinsel seçilim etkisi; yoğun yarıştan (bir dişiye dokuz erkek oranında) yarışın olmadığı (bir dişiye bir erkek) bir biçimde değiştirildi. Yani cinsel seçilim ortadan kaldırıldı. 7 yılın ve yaklaşık 50 neslin ardından, araştırma ekibi; soy içi çiftleştirme (ensest) yaptı ve cinsel seçilimin olduğu popülasyonlarda (1 dişiye 9 erkek oranı), cinsel seçilim olmayan popülasyonlara (1 dişiye 1 erkek oranı) kıyasla yok olma tehdidini daha çabuk aşabildikleri görüldü.

Cinsel seçilimin bulunduğu bazı popülasyonlar 20 nesil soy içi döllenme yapılmasına rağmen hayatta kalmayı başardılar. Buna karşın, cinsel seçilim etkisinin olmadığı popülasyonlar ise soy içi döllenmenin 10. neslinde tamamen yok oldular. Bu sonuçlara bakıldığında erkekler arasındaki yarışın popülasyonun genel genetik sağlığını geliştirdiğini kolaylıkla söyleyebiliriz. Yani erkekler ve seksin evrimsel süreçte varlığını sürdürmelerinin iki temel sebebi bulunuyor: Seks “kötü” genomları popülasyondan temizliyor ve/veya seks “iyi” genomların tür boyunca yayılmasına yardımcı oluyor.

Öte yandan seks, aseksüel üremeye kıyasla bazı sınırlılıklar içerse de evrimsel süreçte önemli bir parametre olan çeşitliliğin ortaya çıkmasına sebep oluyor. Çeşitliliği ortaya çıkaran iki cinsiyetli (erkek ve dişi) üreme biçimi evrimsel süreçte bir avantaj sunuyor. Dolayısıyla erkeğin evrimsel süreçteki varlığını sürdürmesi ve eşeyli üremenin süregelmesi popülasyonların genel genom sağlığını iyileştirerek türü yok olmaktan kurtarıp, çevreye uyumlu hale getiriyor. 

"Mümkün olduğunca çok yavru dünyaya getirme yarışında, her ne kadar garip gelse de, erkeklerle dişiler de birbirleriyle rekabet hâlindedir. Eğer bir hayvan türü için üreme kurbağalarda olduğu gibi sadece yumurtalarla spermleri aynı anda aynı yere bırakmak anlamına geliyorsa, o zaman fazla sorun yoktur. Böyle olduğu durumda bile, bir dişi kurbağanın jölemsi yumurta kütlesini gören herkes, dişinin bir sonraki kuşağa madde ve enerji olarak yaptığı katkının, erkeğin sağladığı mikroskopik spermlerden oluşan ince tabakaya kıyasla çok daha büyük olduğunu anlayacaktır. Tabi ki üreme için hem yumurta hem sperm gereklidir, ama bunun dişiye olan biyolojik maliyeti erkeğin çok üzerindedir. Dişinin sonraki kuşağa yatırımı, erkeğinkinden daha büyüktür ve bu hayvanlar âleminin tümünde rastlanan bir düzendir.

Kurbağalar evlilik görevlerini yerine getirdiklerinde, döllenmiş yumurtaları olgunlaşıp gelişmeye terk ederler ve başka hiçbir ana-babalık ilgisi göstermezler. Ne zaman ki yavruyu büyütmek için ana-baba ilgisi gerekir, işte o zaman cinsiyetler arası savaş başlar. Doğal seçilime göre, hem erkekler hem de dişiler cinsiyet hücrelerini bırakıp bunların döllenmesini sağladıktan sonra, mümkün olduğunca çok yavru meydana getirebilmek için orayı terk edip başka yere giderek aynı şeyi yeniden yapmayı tercih eder. Ama eğer olgunlaşmakta olan embriyo ve yavru bakıma muhtaçsa, bunu kim yapacak? Eğer yavrunun bakımı için tek bir yetişkin yeterliyse, o zaman sorunun cevabı şu olacaktır: Döllenme yerinden ilk kim kaçabilirse, o başka bir eş bulma şansına sahip olacak, geride kalana ise yavruya bakma görevi düşecektir.

Hayvanlar âlemindeki tek-ebeveynli ailelerde, yavruyla birlikte geride kalan hemen her zaman dişidir. Çünkü başka eşler bulmak için yola düşme yarışında dişi hemen her zaman ikinci gelir. Bunun başlıca istisnasına balıklarda rastlanır ve sebebini anlamak da güç değildir. Kurbağalar gibi balıklar da cinsiyet hücrelerini döllenmek üzere suya bırakır. Erkeğin spermleri o kadar hafiftir ki, eğer çok daha ağır olan yumurtalardan önce suya bırakılırsa, sürüklenme tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Bu yüzden erkek, spermlerinin ziyan olmaması için önce dişinin yumurta bırakmasını beklemek zorundadır. Bu öncelik sıralaması nedeniyle dişi fırsattan yararlanarak erkeği terk edebilir ve onu soyun güvenliğini ve yeterli beslenmesini sağlama göreviyle baş başa bırakabilir. Erkek ise acımasız bir kıskaç içinde kalmış gibidir, çünkü o da bırakıp gidebilir ama bu takdirde hiç yavru olmayacaktır. Bu yüzden evrimin doğal seçilim yoluyla birçok balık türünde babanın yavruya bağlılığını geliştirmiş olması şaşırtıcı değildir.

Hayvanlar sudan karaya çıktıklarında, dişilerin durumu kötüleşmeye başlamıştır. Kuru toprağın daha düşmanca şartlarında, hayvanlar korumasız cinsiyet hücrelerini açıkta bırakamazlardı. Aksi hâlde bunlar hemen kuruyup yok olacaklardı. Böylece, yeni çevreye tepki olarak yumurta gelişti. Yine dişinin embriyoya yaptığı yatırım, erkeğinkine kıyasla dev boyutlardaydı. Çünkü dişi, yumurtanın üst yapısını, embriyonun büyümesi için gerekli besinleri de üretmek zorundaydı. Bir dişi kuşun taşıdığı yumurtanın ağırlığı, bazen vücut ağırlığının dörtte birini bulmaktadır ki bu da gerçekten çok pahalı bir yatırımdır. Dahası, dişi döllenmeden sonra yumurtayı vücudunun içinde geliştirdiği için erkek kuş bırakıp giderek, yeniden çiftleşme şansına sahiptir. Ama yine de çoğu böyle yapmaz. Kuş türlerinin %90’ı en az bir mevsim boyunca tek-eşlidir. Bunun sebebi de yavruyu büyütmek için gereken çabanın sadece bir yetişkinin başa çıkamayacağı kadar büyük olmasıdır. Uzun kuluçka dönemi ve bunu izleyen aç yavrular içn dur-durak bilmeden yiyecek toplama işi, iki yetişkinin işbirliğini gerektirir. Dolayısıyla, eğer erkek kuş döllenmiş dişisini terk ederse, büyük ihtimalle doğacak yavrular telef olacaktır."  Richard Leakey & Roger Lewin (Göl İnsanları, ISBN: 9789754030860)

Gürkan Akçay, 25.05.2015, Boğaziçi Üniversitesi, Editör / Yazar




Seçkin Deniz, 29.01.2020, Sonsuz Ark, Yayın Dünyası'ndan, Özel Dosyalar, Çeviri
Seçkin Deniz Yazıları


Alıntı Kaynak:

BilimFili.com "Evrimsel Süreçte Erkekler Neden Var Oldu?"
https://bilimfili.com/evrimsel-surecte-erkekler-neden-var-oldu/


Kaynak ve İleri Okuma:

1- Sexual selection protects against extinction. Nature, (June, 2015). https://www.nature.com/articles/nature14419
2- Why does evolution allow males to exist?. RedOrbit/Chuck Bednar (accessed May, 2015). https://www.redorbit.com/news/science/1113392650/why-does-evolution-allow-males-to-exist-051815/



Sonsuz Ark'tan
  1. Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. 
  2. Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
  3. Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.

Seçkin Deniz Twitter Akışı