8 top fashion designers you didn’t know are Jewish
"Bu Yahudi tasarımcılar ikonik moda evlerine öncülük etmiş ve çağdaş trendleri şekillendirerek sektörde kalıcı izler bırakmışlardır."
İkonik Polo logosu ve çığır açan şal elbiseden dünyada devrim yaratacak Levi's blue jean'lere kadar, Yahudi tasarımcılar moda endüstrisindeki en etkili parça, trend ve yeniliklerden bazılarının arkasında yer almıştır.
Bu tasarımcılar ikonik moda evlerine öncülük etmiş ve çağdaş trendleri şekillendirerek sektörde kalıcı izler bırakmışlardır. Yaratıcılıkları, yenilikçilikleri ve kültürel etkileri podyumları dönüştürdü ve stili nasıl algıladığımızı yeniden tanımladı.
İşte muhtemelen Yahudi olduğunu bilmediğiniz sekiz moda tasarımcısı:
Zac Posen
Zac Posen'in modaya olan ilgisi, büyükanne ve büyükbabasıyla sinagoga gittiği ve kipaları bebekleri için yaratıcı bir şekilde balo elbiselerine dönüştürdüğü zamanlarda başladı.
O zamandan beri Posen, feminen siluetleriyle tanınan saygın bir tasarımcı haline geldi. Anatomik yapısı ve drapaj gibi tekstil manipülasyonlarıyla ünlü bu doğma büyüme New Yorklu'nun tasarımları Sarah Jessica Parker, Gwyneth Paltrow (ikisi de Yahudi!), Oprah ve eski First Lady Michelle Obama gibi isimler tarafından giyildi.
Posen, 2021 yılında “Finding Your Roots” adlı programda Yahudi mirasını araştırdı ve ailesinin zanaatkârlık ve giyim endüstrisiyle olan derin bağlarını keşfetti.
Programın sunuculuğunu yapan tarihçi Henry Louis Gates Jr. dokunaklı bir zıtlığın altını çizdi: Posen'in büyük büyük büyükbabaları zorunluluktan terzilik yaparken, Posen moda tasarımını seçerek bunu ünlü bir sanat formuna dönüştürdü.
Modanın ötesinde Posen, Emmy Ödüllü “Değişimin Tarifi” belgeselinde yer alarak antisemitizmin son dönemdeki yükselişi hakkında da sesini yükseltti: Antisemitizme Karşı Durmak."
Ralph Lauren
Ralph Lauren, şıklığın her alanında öncü bir isim olarak öne çıkıyor. Milyarlarca dolarlık moda imparatorluğu genellikle WASP kültürüyle ilişkilendirilse de, ikonik tasarımcının asıl adının Ralph Lifshitz olması şaşırtıcı gelebilir.
Ralph Lauren Holiday Favorites (photo via Flickr)
Belaruslu göçmenler Frieda ve Frank Lifshitz'in çocuğu olarak Bronx'ta dünyaya gelen Ralph ve kardeşleri, karşılaştıkları amansız zorbalıklar nedeniyle soyadlarını Lauren olarak değiştirmeye karar verdi. Lauren, gündüz okulunu tamamladıktan sonra Washington Heights'taki Manhattan Talmudical Academy'ye (Yeshiva Üniversitesi'nin erkek lisesi) devam etti.
Sıcak ve sevgi dolu bir ev yaşamından gelmesine rağmen, Doğu Avrupa toplumundan uzaklaşmayı ve Amerika'yı tamamen kucaklamayı arzuluyordu. Lauren için bu, Amerikan kültürünün Amerikan Batısı, Marlon Brando ve Audrey Hepurn gibi Eski Hollywood ve Ivy League'in ve üst sınıf binicilerin gösterişliliği gibi çeşitli unsurlarında güzelliği bulmak anlamına geliyordu.
Lauren'in kariyerini konu alan "Very Ralph" adlı belgesel, onun vizyonunu, geçmişi veya maddi durumu ne olursa olsun, her insanın kıyafetleri içinde şık ve özgüvenli hissetmesi gerektiği şeklinde tanımlıyor.
"Neyin şık olduğuna dair tüm fikri demokratikleştirdi. Bir kovboy, asker, işçi adam da bir aristokrat kadar havalı olabilir," diyor belgesel.
Kariyerinin başlarında, “Polo” etiketi altında geniş, renkli ve el yapımı kravatlarını tasarlarken, Lauren vizyonundan ödün vermeyi reddetti. 1960'ların “Mad Men” estetiğindeki ince kravatlar ve gri tonlarında yapılandırılmış takım elbiseler, Ralph Lauren'i 1930'ların beyefendilerinden esinlenen keten kravatlı erkek takım elbiselerini piyasaya sürmeye teşvik etti. Bir gazeteci tarafından “Gatsby'nin çimlerinden fırlamış gibi” olarak tanımlanan Lauren, o dönemde erkek giyiminde yeni bir konsept olan anlatıları tasarımlarının tamamına yaydı.
Ralph Lauren 1978 yılında ofisinde. (Fotoğraf David McJonathan)
İnsanlar Bronx'lu Yahudi bir çocuğun nasıl gösterişli giysiler yapabildiğini soruyor. "Bunun sınıf ve kıyafetlerle bir ilgisi var mı?" Lauren “Hayallerle ilgisi var.” diyor.
Hiç birikimi olmamasına rağmen Lauren, Bloomingdale's ile yaptığı bir görüşmeden, kravatlarında Polo etiketi yerine kendi etiketlerini kullanmakta ısrar etmeleri üzerine ayrıldı. Bu cesur kararlılık, kendisinden önce pek çok kişinin başarısını teşvik eden özlü cesaretin bir örneğiydi.
Lauren'in pek çok başarısı ve aldığı ödüller arasında 1991 yılında Council of Fashion Designers of America (CFDA) Yaşam Boyu Başarı Ödülü, Yılın Kadın Giyim Tasarımcısı (1995) ve Yılın Erkek Giyim Tasarımcısı (1996, 2007) ödüllerinin yanı sıra Moda Efsanesi Ödülü (2007) de bulunmaktadır.
İsrail-Hamas savaşının ilk günlerinde Ralph Lauren, İsrail'deki insani yardım çabalarına açıklanmayan bir meblağ bağışlamıştır.
Donna Karan
Moda çevrelerinde Yedinci Cadde'nin Kraliçesi olarak bilinen Donna Karan, 1980'lerde çalışan kadınların gardırobunda devrim yaratılmasında önemli bir rol oynamıştır.
Donna Karan New York Reklamı (Fotoğraf: Ernest Morales)
Karan Queens'in Forest Hills mahallesinde doğdu ve daha sonra annesi ve kardeşleriyle birlikte Long Island'da bir Yahudi yerleşim bölgesi olan Five Towns'a taşındı. Moda alanında geleneksel bir yol izleyerek Parsons Tasarım Okulu'na gitti ve ardından Yahudi tasarımcı Anne Klein'ın rehberliğinde çalıştı.
Karan'ın markası ortaya çıkmadan önce, profesyonel kadınlar işgücünde ciddiye alınmak için erkek meslektaşlarını taklit etmek amacıyla genellikle hantal, kötü oturan takım elbiseler giyiyordu.
The New Yorker, Yedi Kolay Parça konseptini tanıttı ve bu konseptin merkezinde, içine sokulan çok yönlü bir bodysuit vardı. Beyaz gömlek, küçük siyah elbise, özel dikim ceket, kalem etek, deri ceket ve kaşmir kazaktan oluşan bu yedi değiştirilebilir iş kıyafeti, kadınlara işyerinde özgüvenlerini artıran şık ve işlevsel seçenekler sundu.
Donna Karan 1985 sonbahar hazır giyim koleksiyonunun podyumundaki model 3 Mayıs 1985'te New York'ta. Makale başlığı: ‘Dressed Up Days’; Seven Easy Pieces - Donna Karan's First Solo Ready-To-Wear Collection (Photo by Thomas Iannaccone/George Chinsee/Penske Media via Getty Images)
Yahudilerin tikkun olam değerine (Seçkin Deniz'in Notu: Tikkun olam, Yahudilikte dünyayı onarmayı ve geliştirmeyi amaçlayan çeşitli eylem biçimlerini ifade eden bir kavramdır) derinden bağlı olan Karan, yardım kuruluşu Urban Zen Foundation'a daha fazla zaman ayırmak için 2015 yılında şirketinin başkanlığından istifa etti. Karan, 7 Ekim'den bu yana IDF için bir bağış toplama etkinliğine ev sahipliği yapıyor ve İsrail'e verdiği destek konusunda açık sözlü davranıyor.
Donna Karan, 05 Haziran 2023 tarihinde New York'ta Urban Zen ve Veteran Services USA tarafından Urban Zen'de düzenlenen Style For Strength etkinliğine katılıyor. (Fotoğraf: Jared Siskin/Patrick McMullan via Getty Images)
Stuart Weitzman
Stuart Weitzman, kadın ayakkabı tasarımcıları arasında hem biçime hem de işleve öncelik vermesiyle öne çıkıyor ve bir ayakkabının göründüğü kadar iyi hissettirmesi gerektiğinde ısrar ediyor. A-list ünlüler tarafından giyilen rahat ve aynı zamanda lüks topuklu ayakkabılarıyla tanınan Weitzman'ın tasarımlarından üçü dünyanın en pahalı 10 ayakkabısı arasında yer alıyor.
Ayakkabıcı bir aileden gelen Weitzman, kariyerine babasının fabrikası “Seymour Shoes”da çıraklık yaparak başladı ve 1960'ların başında aile şirketi için ayakkabı tasarlamaya başladı.
Long Island doğumlu Weitzman, 1986 yılında babasıyla aynı İspanyol üreticiyi kullanarak kendi markasını kurdu.
Weitzman'ın başarısı, eski başkan yardımcısı ve 56 yıllık eşi Jane Gershon Weitzman'ın başarısıyla da iç içe geçmiş durumda. Şirketin kurucu başkan yardımcısıydı ve markanın vitrinlerini ve vitrinlerini meme kanseri ve kadın sağlığı konularında farkındalık yaratmak için kullandı.
Stuart ve Jane, şirketteki aktif rollerinden emekli olduktan sonra, zamanlarını ve paralarını Yahudi kuruluşlarına bağışlayarak hayırsever birer güç merkezi haline geldiler. Çift kısa bir süre önce Philadelphia'daki Ulusal Amerikan Yahudi Tarihi Müzesi'ne sekiz rakamlı önemli bir bağışta bulunarak müzeyi iflastan kurtardı.
Stuart Weitzman, Yahudi mirası hakkında verdiği bir röportajda şunları söyledi: "Ailem geleneksel Yahudilerin yaptığı gibi bayramlarda sinagoga giderdi ama koşer bir evimiz yoktu. Lox ve bagel - bizim koşer evimiz buydu." Ancak, o ve eşi evliliklerinin ilk yıllarında koşer tuttular.
Kenneth Cole
1982'deki kuruluşundan bu yana Kenneth Cole Productions, Inc. yüksek kalitesi, zamansız siluetleri ve lüksü ile tanımlanmaktadır.
Yahudi deneyimine sıklıkla nüfuz eden girişimci ruhu somutlaştıran Kenneth Cole, bir sergi salonuna parası yetmediğinde ilk serisinin ön gösterimi için New York Ayakkabı Fuarı'ndan iki blok ötede bir karavan kiraladı.
Karavan izinlerinin yalnızca prodüksiyon ve hizmet şirketlerine verildiğini fark eden New Yorklu, şirketinin kuruluşunu filme almak için izin istedi ve bu proje sonunda Cole'un “Bir Ayakkabı Şirketinin Doğuşu” adlı uzun metrajlı filmi haline geldi.
Kenneth Cole Productions, sadece iki buçuk gün içinde kırk bin çift ayakkabı satmayı başarırken aynı zamanda bu deneyimi belgeledi.
Şirketinin günlük operasyonlarından çekildikten sonra bile Cole, markasını ve kişisel platformunu LGBTQ+ topluluğu, silah kontrolü ve eğitim konularında aktif olarak savunuculuk yapmak için kullanıyor.
Kenneth Cole kitap imza gününde: Awearness: Inspiring Stories About How to Make a Difference (Photo courtesy of Be the Change via Flickr)
2005 yılında Dünya AIDS Günü için tartışmalara yol açan bir tişört tasarladı. Tişörtlerin üzerinde ya “Hepimizde AIDS Var” ya da “Bende AIDS Var” yazıyordu. Cole'un amacı, AIDS'li olup olmadıklarına bakılmaksızın bireylerin bu tişörtleri giyerek hastalıkla ilgili damgalamayı azaltmaya yardımcı olmalarıydı.
"İkinci Dünya Savaşı sırasında Hitler'in tüm Yahudilerin alenen sarı bir Davut Yıldızı takması konusunda ısrar etmesi üzerine yıldızı kendisi takan ve böylece kimin Yahudi olduğunu ayırt etmeyi zorlaştıran Danimarka kralı Christian X ile ilgili bir efsane vardır. Bu da buna benziyor, umarım," demişti Cole o zaman.
Kenneth Cole 7 Ekim'den bu yana İsrail'i destekliyor, hatta Yahudi dostlarıyla dayanışma içinde olduğunu göstermek için bir İsrail TV reklamında da rol aldı.
Diane von Fürstenberg
Diane von Fürstenberg, 20. yüzyılın en ikonik kıyafetlerinden biri olan ipek jarse örgülü şal elbiseyi tasarlamasıyla tanınıyor. Ünlü moda mucidi Newsweek tarafından “Coco Chanel'den bu yana en pazarlanabilir kadın” olarak selamlandı.
Diane von Fürstenberg 2012 Tribeca Film Festivali için düzenlenen Vanity Fair partisinde (Fotoğraf David Shankbone)
Diane Simone Michele Halfin olarak Yahudi-Romen bir baba ile Holokost'tan kurtulan ve direniş savaşçısı olan Yunan bir anneden dünyaya gelen Fürstenberg, hayatını bir mucize olarak görüyor. Auschwitz'den çıktığında sadece 49 kilo olan annesine doktoru, doğumdan sonra hayatta kalamayacağı için çocuk sahibi olmaması tavsiyesinde bulunmuş. Fürstenberg annesinin hayatı üzerindeki derin etkisinden sık sık bahsetmiş ve ona “korkunun bir seçenek olmadığı” inancını aşıladığı için teşekkür etmiştir.
Fürstenberg'in 1970'lerde tasarladığı şal elbise, kadın özgürlüğü hareketinin sembollerinden biri olarak görülmeye başlandı. Ancak, etkisi giysinin çok ötesine uzanıyor.
Fürstenberg, aralarında “Diane: A Signature Life (Diane: Özel Bir Yaşam),”, sekiz dile çevrilen “The Woman I Wanted to Be (Olmak İstediğim Kadın)” ve "Own It: The Secret to Life (Sahiplen: Yaşamın Sırrı)" gibi kitapların yazarıdır.
Sayısız prestijli ödülün sahibi olan Fürstenberg, 2019 yılında National Women's Hall of Fame'e kabul edildi ve 2020 yılında Fransa'dan Chevalier de la Légion D'Honneur, 2021 yılında ülkesi Belçika'dan Commandeur de l'Ordre de la Couronne ve 2022 yılında Justice Ruth Bader Ginsburg Liderlik Kadını Ödülü'nü aldı.
Fürstenberg, geri verme ve dünyayı özellikle kadınlar için daha iyi bir yer haline getirme konusunda güçlü bir inanca sahiptir. Eşi Barry Diller ile birlikte her yıl “kadın davalarına bağlılıklarında liderlik, güç ve cesaret sergileyen kadınlara” beş ödül vermektedir. Diller-von Furstenberg Aile Vakfı, her bir onur sahibine kar amacı gütmeyen kuruluşlarına önemli çalışmalarını ilerletmeleri için 100.000 dolar bağışta bulunuyor.
Elie Tahari
Cebinde 100 dolardan daha az bir parayla İsrail'den New York'a göç eden Elie Tahari, Amerikan Rüyası'nın somut bir örneğidir. Tahari'nin ailesi 1952 yılında İran'ı terk ederek yeni kurulmakta olan İsrail Devleti'ne gitti. Orada, İsrail Hava Kuvvetleri'ne katılmadan önce birçok yatılı okula devam etti.
Amerika Birleşik Devletleri'ne geldikten ve 100 dolarını harcadıktan sonra Tahari kısa bir süre evsiz kaldı. Ancak pek çok girişimci gibi o da asla pes etmedi ve Manhattan'daki Garment District'te bir giyim butiğinde elektrikçi olarak işe başladı. Birkaç bin dolar biriktirdikten sonra Tahari ilk defilesini 1977 yılında efsanevi Studio 54'te düzenledi.
Tahari'nin markası 1 milyar doların üzerinde satış yapan sadece üç markadan biri ve kuruluşundan 40 yıl sonra hala kurucusu tarafından yönetiliyor. Tüp bluzu popülerleştirmesi ve Hilary Clinton'ın ünlü pantolon takımlarını tasarlamasıyla tanınan Tahari'nin çok yönlülüğü kendini gösteriyor.
Kendi adını taşıyan markasının ötesinde, markanın şu anki CEO'su Andrew Rosen ile birlikte Theory'nin kurucu ortağıdır.
Elie ve eşi Rory, 7 Ekim trajedisinden sadece birkaç gün sonra UJA Federasyonu tarafından düzenlenen bir mitinge katıldı. İsrail'deki ailesinin güvende olduğunu ve 70 yaşındaki arkadaşının IDF rezervleri için gönüllü olduğunu paylaştı. "Bir hafta boyunca aşağılandım ve ağladım, sonra nihayet kendimi toparladım. [Üç ya da dört haftadır haberleri izliyorum" dedi.
Tahari ayrıca İsrail Tahvilleri için para toplamak amacıyla koşer yemekli bir tartışma ve defileye ev sahipliği yaptı.
Michael Kors
Michael Kors, zamansız sofistikeliğiyle kitleleri büyüleyen lüks aksesuarları ve hazır giyim koleksiyonlarıyla tanınan ünlü bir tasarımcıdır. Kors, hazır kadın kıyafetlerini popülerleştiren ilk tasarımcı olarak tanınıyor.
Bella Hadid Michael Kors Sonbahar-Kış 2022 koleksiyonunda modellik yaparken
Long Island doğumlu olan Kors'un (asıl adı Karl Anderson Jr.) yolculuğunun her adımında yanında sadık ve destekleyici bir “Yahudi moda annesi” vardı.
2023'te vefat eden Joan Kors, oğlunun şirketine Batı Yakası marka elçisi olarak katılmadan önce bir model ve başarılı bir iç tasarımcıydı. Joan, oğlunun tutkularını genç yaştan itibaren teşvik etti, hatta Bill Kors ile yeniden evlendiğinde gelinliğini tasarlamasına izin verdi. Anne-oğul ikilisi yeni kocasının soyadını aldı ve Joan oğlunun da yeni bir ilk isim seçmesine izin vererek resmen Michael David Kors oldu.
Annesinin yapmasına izin verdiği için pişman olduğu tek şey? Bar mitzvah töreninin renklerini hardal ve kahverengi yapmak.
Michael Kors ve Joan Hamburger New York Moda Haftası kapsamında düzenlenen Michael Kors İlkbahar 2016 Defilesi'nin sahne arkasında poz verdi: Spring Studios'ta 16 Eylül 2015 tarihinde New York'ta düzenlenen defilede. (Photo by Dimitrios Kambouris/Getty Images for Michael Kors)
Tasarımcı defile heyecanını Bar Mitzvah'a benzeterek Style.com'a şunları söyledi: "Defile kesinlikle benim Bar Mitzvah'ım. Yılda iki Bar Mitzvah düzenliyorum, bunu hep söylerim! Ama benim bar mitzvah'ım yetmişlerdeydi ve gerçekten çirkin renklerle doluydu."
Kors'un kreasyonları Nicole Kidman, Yahudi komedyen Tiffany Haddish ve özellikle Michelle Obama gibi ünlüler tarafından birinci dönem resmi portresi için süslendi.
23 Ekim 2023'te Kors, kendi adını taşıyan markasının ana şirketi Capri Holdings Ltd. tarafından İsrail ve Gazze'deki çatışmalardan etkilenenlere yardım amacıyla Uluslararası Kızıl Haç Komitesi'ne (ICRC) yapılan bağışı karşılayacağını açıkladı.
Ilana Fish, 20 Haziran 2024, UnPacked
(Ilana Fish, kâr amacı gütmeyen Yahudi kuruluşlarına ve İsrailli moda/yaşam tarzı markalarına en iyi hikâyelerini anlatmalarında yardımcı olan bir yaratıcı ajans olan Sababa Creative'in kurucusudur. Halen New Haven'da yaşayan yazarın yazıları The Times of Israel Blogs, JLiving Magazine, The Philadelphia Inquirer ve Hey Alma'da yayınlanmıştır.)
Eyüp Kaan, 11.08.2025, Sonsuz Ark, Çevirmen Yazar, Sonsuz Ark Çevirileri
- Sonsuz Ark'ta yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur.
- Sonsuz Ark linki verilerek kısmen alıntı yapılabilir.
- Sonsuz Ark yayınları Sonsuz Ark manifestosuna aykırı yayın yapan sitelerde yayınlanamaz.
- Sonsuz Ark Yayınlarının Kullanımına İlişkin Önemli Duyuru için lütfen tıklayınız.